پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، همزمان با نشست دو روزه رهبران کشورهای عضو خود در لیتوانی، با انتشار بیانیه‌ای نسبت به «فعالیت‌های» ایران در قلمرو سرزمینی متحدانشان «نگرانی جدی» خود را ابراز کرده و از تهران خواستند که تحویل هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را متوقف کند.
در بیانیه مشترکی که روز سه‌شنبه در جریان نشست ناتو در لیتوانی منتشر شد، متحدان ناتو تاکید کردند که «حمایت ایران از جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین» بر امنیت حوزه کشورهای یورو-آتلانتیک تأثیر گذاشته است.
متحدان ناتو در این بیانیه آورده‌اند که «از ایران می‌خواهیم تا حمایت نظامی خود از روسیه، به‌ویژه در زمینه انتقال هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) که برای حمله به زیرساخت‌های حیاتی [اوکراین] مورد استفاده قرار گرفته و باعث تلفات گسترده غیرنظامیان شده است، را متوقف کند.»
همچنین در این بیانیه آمده است که «ما نگرانی جدی خود نسبت به فعالیت‌های مخرب ایران در قلمرو اعضای این اتحادیه را ابراز می‌کنیم».
متحدان ناتو همچنین بر «عزم آشکار» خود مبنی بر عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تاکید کردند و از این کشور خواستند تا به «تعهدات قانونی خود بر اساس توافقنامه پادمانی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای عمل کند».
در این بیانیه به فعالیت‌های دریایی ایران نیز اشاره شده و آمده است که «از ایران می‌خواهیم که از اقدامات بی‌ثبات‌کننده از جمله توقیف کشتی‌های دریایی خودداری کرده و نقش سازنده‌ای در تقویت ثبات و صلح منطقه ای ایفا کند.»
این نخستین اجلاس سران ناتو از زمان انتشار گزارش‌های فزاینده ماه‌های گذشته درارتباط با تجهیز روسیه به تسلیحات ساخت صنایع سپاه پاسداران ایران و کاربرد آن در جنگ مسکو علیه اوکراین است.
ساعاتی پیش از نشست رهبران کشورهای عضو ناتو، مقامات اوکراینی از یک حمله دیگر روسیه با ده‌ها فروند پهپاد انتحاری ایران به کی‌یف، اودسا و یکی دیگر از شهرهای اصلی استان اشغالی خرسون خبر دادند.
جمهوری اسلامی ایران در دوره اخیر با قرار گرفتن در کنار روسیه در جنگی که در یک سال‌ونیم اخیر علیه اوکراین آغاز کرده، عملا سبب افزایش تنش میان تهران با کشورهای عضو ائتلاف ناتو شده است.
وزیران خارجه و دفاع اعضای ناتو در نشست‌های متعدد خود در ماه‌های گذشته در بخارست، مادرید و نیز در پایگاه هوایی رامشتاین آلمان، از ایران خواسته بودند تا از تحویل بیشتر سلاح و پهپاد به روسیه خودداری کند.
با وجود این هشدارها، رئیس‌جمهور اوکراین در آخرین سفر خود به ایتالیا، بریتانیا و شمار دیگری از کشورهای عضو ناتو گفت اوکراین «اطلاع دقیق» دارد که ایران محموله‌های پهپادی بیشتری برای روسیه ارسال کرده است.
همزمان، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در ارتباط با چین گفت که آن کشور «به‌طور فزاینده قوانین نظم بین‌المللی را به چالش کشیده است».
با این حال، او افزود که چین دشمن ناتو نیست ولی پکن نباید قوانین بین‌المللی به‌ویژه در ارتباط با اوکراین و ایران را نادیده بگیرد.
آقای استولتنبرگ گفت اعضای ائتلاف باید به مذاکره با پکن ادامه بدهند.
زلنسکی از تاخیر در عضویت ناراضی است
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، که از مشخص نشدن برنامه زمانی برای عضویت کی‌یف در ناتو ناراضی است برای شرکت در اجلاس رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به ویلنیوس لیتوانی رسیده است.
پیشتر ینس استولتنبرگ در کنفرانس خبری خود اعلام کرد که اجماع در ناتو حاکی از آن است که زمان عضویت کامل اوکراین در این سازمان هنوز نرسیده است.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، نیز پیشتر گفته بود تا زمانی که اوکراین در حال جنگ با روسیه است، امکان پیوستن کی‌یف به ناتو وجود ندارد، چون طبق اساسنامه این سازمان باقی کشورهای عضو را نیز عملا در وضعیت جنگی قرار خواهد داد.
به هر روی دبیرکل ناتو در اولین روز برگزاری این اجلاس از تشکیل «شورای تازه ناتو-اوکراین» خبر داد و گفت برنامه چند ساله جدیدی برای کمک به گذار اوکراین به کشوری آماده برای پیوستن به ناتو وضع شده است.
به گفته وی شورای ناتو-اوکراین محلی است که اعضای این سازمان و اوکراین به عنوان اعضای برابر با یکدیگر ملاقات خواهند کرد. قرار است اولین جلسه این شورا، فردا چهارشنبه در حاشیه اجلاس ناتو برگزار شود.
رئیس جمهوری اوکراین که برای شرکت در اجلاس ناتو در ویلنیوس لیتوانی است موضع متحدان خود در ناتو را به معنی «عقب افتادن» عضویت اوکراین در ناتو برای مدت نامعلوم می‌داند.
رئیس جمهوری اوکراین خودداری ناتو از مشخص کردن جدول زمانی برای عضویت اوکراین را «مضحک و بی‌سابقه» خوانده است.
انتظار می‌رود آقای زلنسکی در اولین جلسه شورای ناتو-اوکراین درباره این موضوع «به صراحت» صحبت کند.
اجلاس رهبران ناتو امروز سه‌شنبه در ویلنیوس لیتوانی آغاز شده است و برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله با حمله روسیه از جمله دستور کارهای این نشست است. این در حالی است که اعضای ناتو در مورد نحوه رسیدگی به درخواست اوکراین برای پیوستن به آن اختلاف نظرداشته‌اند.
ینس استولتنبرگ تاکید کرد که اوکراین زمانی که کشورهای عضو «موافقت کنند و شرایط مورد نظر تامین شود» به ناتو می‌پیوندد.
او گفت که روند عضویت اوکراین به این سازمان از دو مرحله به یک مرحله کاهش یافته و این موضوع مسیری روشن را برای عضویت در ناتو پیش پای اوکراین گذاشته است. به گفته آقای استولتنبرگ این اولین بار است که ناتو لزوم وجود «یک برنامه اقدام» را در روند عضویت این سازمان حذف کرده است.
عضویت در ناتو می‌تواند چند دهه به طول بیانجامد و با وجود تسهیلاتی که ناتو برای عضویت اوکراین مشخص کرده، نبود برنامه زمانی در این زمینه کی‌یف را ناخرسند کرده است.
به گفته دبیرکل ناتو مدرنیزه شدن موسسات و سازمان‌های دفاعی و امنیتی اوکراین و تقویت دولتمداری و مبارزه با فساد در این کشور از شروط لازم برای عضویت کی‌یف در ناتو است.
به گفته آقای استولتنبرگ این شرایط درباره تمامی کشورهایی که به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی پیوسته‌اند صادق است.
او در عین حال با تاکید بر لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر در زمینه دفاعی گفت ناتو می‌خواهد ۳۰۰ هزار نیروی دفاعی در حد اعلای آمادگی داشته باشد و انتظار دارد که سال آینده تعداد کشورهای عضو این سازمان که دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به بودجه دفاعی خود اختصاص می‌دهند، بیشتر شود.
سخنرانی زلنسکی در ویلنیوس
ولودیمیر زلنسکی روز سه‌شنبه در یک سخنرانی در مرکز ویلنیوس در کنار رهبر لیتوانی گفت کشورش ناتو را قدرتمندتر خواهد کرد.
او در میان استقبال جمعیتی که برای شنیدن صحبت‌های او جمع شده بودند تاکید کرد ناتو به امنیت اوکراین کمک می‌کند و افزود که اوکراین به ناتویی معتقد است که «تعلل به خرج نمی‌دهد و وقت تلف نمی کند.»
لیتوانی در کنار چند کشور دیگر اروپای شرقی و مرکزی، از متحدان پر و پا قرص اوکراین در جنگ روسیه علیه این کشور بوده است.
کمک به اوکراین در جنگ روسیه موضوع اصلی در اجلاس ناتو است.
آلمان روز سه‌شنبه اعلام کرد یک بسته نظامی دیگر به ارزش ۷۰۰ میلیون یورو به اوکراین کمک خواهد کرد.
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان اعلام کرد این بسته کمکی شامل دو سیستم موشک‌انداز پتریوت، ۲۵ تانک ۱ A5 لئوپارد، ۴۰ خودروی جنگی پیاده نظام ماردر، ۲۰هزار گلوله توپ و ۵هزار تسلیحات دودزا می‌شود.
منابع: انتخاب، رادیو فردا، بی‌بی‌سی
بیشتر بخوانید: ترکیه با عضویت سوئد در ناتو موافقت کرد