تبليغات در ايران امروز
با قيمت مناسب و كيفيت عالی
با قيمت مناسب و كيفيت عالی
|
تبليغات در ايران امروز
با قيمت مناسب و كيفيت عالی |
|
|
Thu 17 08 2006 7:19
شیوه‌نامه آموزش و پرورش درباره ثبت‌نام دانشآموزانپارادوکس «اتباع بیگانه دارای مادر ایرانی»
سهیلا وحدتی
ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر بیان می‌دارد "تمام افراد بشر آزاد به دنيا مي آيند و از لحاظ حيثيت و حقوق با هم برابرند."
حقوق برابری که در این ماده آمده و سرآغاز تعریف حقوق بشر است، در مورد افرادی که زن بدنیا می‌آیند رعایت نمی‌شود. فراتر از آن، حتی برخی فرزندان – اعم از فرزند پسر یا دختر – به دلیل تبعیض جنسی که بر مادرشان می‌رود، از حقوق برابر برخوردار نیستند. تبعیض جنسی در مواردی چنان شدید و دامنه‌دار است که نه تنها زنان از حقوق برابر با مردان برخوردار نیستند، بلکه فرزندان آنان نیز در ادامه تبعیض جنسی از بسیاری حقوق محروم می‌گردند. حق تابعیت تابعیت حق شهروندی است که قابل انتقال به فرزند است. یعنی تابعیت از طریق پیوند خونی از پدر یا مادر به فرزند منتقل می‌شود. امروزه در بسیاری از کشورهای مدرن تابعیت را نه تنها یکی از حقوق شهروندی پدر و مادر، که قابل انتقال به فرزند است، می‌دانند، بلکه آن را حق طبیعی برای کودکی می‌دانند که در آن سرزمین متولد می‌شود. بطور نمونه هر کودکی که در کشور امریکا بدنیا آید، شهروند امریکا محسوب می‌گردد. اگر پدر و مادر این کودک امریکایی نباشند، کودک دارای تابعیت دوگانه خواهد بود. یعنی حق تابعیت هم از طریق پیوند خونی، و هم از طریق محل تولد تعریف می‌شود. و این هر دو حق قابل احترام است. حق تابعیت همچنین از طریق فرزند به پدر و مادر قابل انتقال است و هر کودکی که در امریکا متولد شود، در سن ١٨ سالگی می‌تواند برای پدر و مادر خویش تقاضای تابعیت نماید. قانون چنان است که پیوند‌های خونی و خانوادگی در انتقال حق تابعیت بسیار محترم شمرده می‌شود و تفاوت جنسی و سنی در این میان جایی ندارد. انکار حق انتقال تابعیت مادر به فرزند قانون تابعیت ایران «حق انتقال تابعیت به فرزند» را از زنان گرفته و این حق را در مورد مادران انکار می‌کند. یعنی اینکه مادر ایرانی که فرزندی بدنیا می‌آورد، در صورتی فرزندش «ایرانی» شناخته می‌شود که پدر آن فرزند ایرانی باشد. در واقع تابعیت مادر اصلا اهمیتی ندارد، و هر زن غیرایرانی که شوهر ایرانی داشته باشد، فرزندان او بر اساس ازدواج وی ایرانی شمرده می‌شوند. بدینگونه تبعیض جنسی مانع از انتقال حق تابعیت زنان به فرزندان می‌شود. زنان دارای حقوق شهروندی مساوی با مردان نیستند، و از آنجاییکه شهروند درجه دو محسوب می‌گردند، فرزندان آنها "اتباع بیگانه" خوانده می‌شوند، حتی اگر تابعیت بیگانه هنوز در مورد آنها تعریف نشده باشد و برگه هویت و تابعیت خارجی را کسب نکرده باشند. کودکان قربانی تبعیض علیه زنان فرزندانی که پدر غیرایرانی دارند، به دلیل محرومیت از تابعیت، حق داشتن شناسنامه ایرانی را ندارند، و به این ترتیب از حق تحصیل و استفاده از امکانات آموزش و پرورش محرومند. بگذریم که دولت ایران لطف کرده و به کمک سازمان ملل به آنها اجازه می‌دهد که در نهضت سوادآموزی سواد خواندن و نوشتن را فراگیرند، ولی از آموزش رسمی محروم هستند. مقامات نهضت سوادآموزی کشور اعلام می‌کنند که ٦٠٠ هزار تبعه و كودك لازم‌التعليم افغاني با همكاري ايران و يونيسف باسواد شدند. روی دیگر قضیه این است که دست‌کم چندصد هزار کودک از آموزش رسمی محروم شده و آموزش آنها تنها به خواندن و نوشتن محدود شده است. اینگونه تبعیض جنسی مانع تحصیل فرزندان زنان ایرانی که همسر اروپایی یا امریکایی دارند نمی‌شود بلکه برای زنانی ملموس است که از قشرهای پایین جامعه هستند و با مردان مهاجر افغانی ازدواج کردهاند. بویژه آنکه برخی از شوهران افغانی این زنان به اصرار دولت ایران به کشور خود بازگشته و چه بسا زن و بچه خود را در ایران باقی گذارده‌اند. امروزه هیچ آماری از تعداد واقعی زنان ایرانی که فرزندانشان "اتباع بیگانه" شمرده می‌شوند، در دست نیست. اما گفته می‌شود که حدود چهار میلیون افغانی در ایران حضور دارند. به گفته مديركل امور اتباع و مهاجرين خارجي سيستان‌وبلوچستان، موج جديد مهاجرت اتباع افغاني به ايران آغاز شده‌است و تنها در این استان ٤٠٠هزار تبعه خارجي غيرمجاز زندگي مي‌كنند. اگر چه فقط حضور نهصد هزار پناهنده افغانی در ایران بطور رسمی به ثبت رسیده است. در حالیکه گزارش می‌شود که ٥٥ درصد کودکان کار و خیابان جمع‌آوری شده در سال گذشته افغانی بوده‌اند، روشن نیست که آیا رقم واقعی جمعیت این کودکان چند نفر است، و چند نفر از آنان از مادر ایرانی متولد شده‌اند ولی "افعانی" خوانده می‌شوند. برخورد با مساله زنان ایرانی به این بی‌عدالتی اعتراض کردهاند. گذشته از آن، کارشناسان و پژوهشگران نسبت به آینده روند رشد تعداد کودکانی که از قشرهای محروم جامعه هستند، و از تحصیل محرومند و امکان رشد اجتماعی ندارند، هشدار داده‌اند و مسئولین دولتی به خوبی آگاهند که این امر می‌تواند زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی جدی در آینده باشد. اما تنها راه حل پیشنهادی آنان که بطور جدی روی آن کار کردهاند، «طرح تقلیل اتباع افغانی در ایران» بوده است. حکومت ایران تلاش کرده است با کمک دولت جدید افغانستان و سازمان ملل متحد پناهندگان افغانی را به وطن‌شان برگرداند و به همراه آنها، زنان ایرانی را که با مردان افغانی ازدواج کردهاند و فرزندان آنها را نیز به افغانستان بفرستد. در طی سالهای اولیه اجرای این طرح یک میلیون و پانصد هزار افغانی به کشورشان بازگشتند. اما بر طبق اظهارات مسئولین سازمان ملل متحد این طرح به دلیل خشونت، ناامنی و بیکاری با نرخ چهل درصد در افغانستان، چندان موفق نبوده و در سال جاری تنها یکهزار افعانی به کشورشان بازگشته‌اند. به گفته مقامات ایرانی اخیرا حتی روند مهاجرت افغانی‌ها در جستجوی کار به ایران افزایش یافته است. مسئولین امر در ایران، در نهایت با درک این واقعیت که «طرح تقلیل اتباع افغانی» موثر نیست، و برای پیشگیری از زمینه‌سازی برای آسیب‌های اجتماعی، به فکر چاره افتاده و اعلام کردهاند که "اتباع بیگانه" می‌توانند با پرداخت شهریه در مدارس ایران ثبت نام کنند. از یاد نبریم که این «اتباع بیگانه» همان فرزندانی هستند که از مادر ایرانی و در خاک ایران متولد شده‌اند! و نیز بخاطر داشته‌باشیم که این کودکان از محروم‌ترین و فقیرترین قشرهای اجتماعی برخاسته‌اند. و اکنون تبعیض جنسی که بر مادرانشان می‌رود، آنها را نیز قربانی می‌کند و تبعیض اقتصادی را نیز به آنان روا می‌دارد. تبعیض اقتصادی نعمت‌الله محرابي، مسوول واحد اتباع خارجي آموزش و پرورش در ٢٤ مرداد ١٣٨٥ در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با اشاره به اين كه شيوه‌نامه ثبت‌نام اتباع بيگانه ١٥ مرداد ماه جاري به استانها ارسال شده است، اظهار كرد: "حداقل شهريه ثبت‌نام اتباع افغان در مدارس كشور در مقطع ابتدايي ٢٠، راهنمايي ٣٠ و متوسطه ٤٠ هزار تومان و حداكثر آن به ترتيب براي هر سه مقطع ٤٨، ٥٠ و ٦٧ هزار تومان تعيين شده است." برای آنکه میزانی برای سنجش این رقم‌های شهریه داشته باشیم، به این نقل قول از معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور توجه کنید که ماه گذشته در گفتگو با خبرگزاری حیات اعلام کرد که " براساس قانون، در سال جاری به هر زن سرپرست خانوار یک نفره ٢٥ هزار تومان، دو نفره ٣٠ هزار تومان، سه نفره ٣٥ هزار تومان،چهار نفره ٤٠ هزار تومان، پنج نفره و بیشتر ٥٠ هزار تومان، کمک هزینه معیشت تعلق می گیرد." در اغلب موارد تنها همین کمک هزینه معیشت است که تمامی درآمد یک زن سرپرست خانوار را تشکیل می‌دهد. و این رقم‌هاست که سطح زندگی این قشر را می‌رساند، و دقت کنید که به گفته همین مقام مسئول بهزیستی، در حال حاضر "تنها ١٤٨ هزار نفر آنان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند." و فرض کنیم که مثلا یک زنی که شوهر افغانی‌اش به افغانستان بازگشته، یکی از این ١٤٨ هزار زن خوش‌شانسی است از کمک‌های دولتی بهره‌مند است. این زن اگر بخواهد یک بچه‌اش را به دبستان بفرستد، باید حقوق یک ماه خانواده را بدهد، واگر دو تا بچه داشته باشد، باید حقوق دو ماه را پرداخت کند، و بدین ترتیب اگر سه تا بچه در مقطع تحصیلی داشته باشد، حقوق ٣ تا ٤ ماه خانواده فقط باید صرف شهریه تحصیلی آنان شود. مسئولین واحد «اتباع خارجی» آموزش و پرورش باصطلاح راهی یافته‌اند که بچه‌های محروم از تابعیت، لزوما از تحصیل محروم نشوند. ولی این تبعیض اقتصادی آیا واقعا یک "راه حل" است؟ چند در صد از خانواده‌های این کودکان که مادر ایرانی و پدر افغانی یا عراقی دارند قادر به پرداخت شهریه و ثبت نام آنان در مدارس هستند؟ محدودیت‌های دیگر تبعیض اقتصادی همه مساله نیست. به گفته آقای محرابی، "از لحاظ شرايط اقامتي، اتباع بايد داراي گذرنامه با پروانه اقامت داراي اعتبار حداقل ٦ ماه، كارت هويت ويژه اتباع خارجي، دفترچه پناهندگي و برگه تردد خروجي مدت‌دار داراي اعتبار تا اول شهريور ماه ٨٥ باشند." این درحالی است که از سال ٨٠ تا ٨٣ تنها یکهزار و پانصد ازدواج زنان خراسانی با اتباع غیرایرانی به ثبت رسیده است و تنها در همین منطقه بیش از سی‌هزار مورد ازدواج ثبت نشده وجود دارد. و تا هنگامی که ازدواج به ثبت نرسیده باشد، چگونه می‌توان از کودکان حاصل این ازدواج‌ها انتظار پروانه اقامت و کارت هویت داشت؟ و برای دشوارتر کردن کار، مسئولین تاکید کردهاند که " مهلت پروانه اقامت اتباع بيگانه داراي مادر ايراني به جاي حداقل ٦ ماه اعتبار، ٣ ماه در نظر گرفته شده است." و باز هم تبعیض ... و همه آنچه که گفته شد، هنوز پایان این رشته از تبعیض‌هایی که با تعیض علیه زنان آغاز گشته، نیست. این کودکان، یا باصطلاح "اتباع خارجی"، به گفته مقامات مسئول آموزش و پرورش، حق شرکت در مسابقات و المپیادهای مدارس ایران را ندارند! ارسال به شبکه‌های اجتماعی
 |
| |||||||
|
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|
