خلأ قانونی در حمایت از کودکان با وجود خشونت فراگیر علیه آنها
چهارشنبه ۴ بهمن ۱۳۹۶
کودکان بزرگ‌ترین قربانی‌های جامعه امروز هستند. کودکانی که در خانه، مدرسه و حتی جامعه مورد انواع و اقسام آزارها قرار مي‌گیرند. برخی از این آزارها رسانه‌ای مي‌شود و پس از مدتی بدون هیچ گونه رسیدگی فراموش مي‌شود، برخی دیگر زیر آوار تعصب‌ها و ترس‌ها مدفون مي‌شود و حاصل آن هم چیزی جز مشکلات روانی برای کودک نیست که طبق پژوهش‌های انجام شده همه این مشکلات روانی سال‌ها بعد سر باز کرده و عیان مي‌شوند. اما موضوع قابل ملاحظه این است که کودکی که نه در خانه آسایش دارد، نه در مدرسه ونه در جامعه چگونه مي‌تواند آینده ساز باشد و زندگی آرامی را تجربه کند؟
کودک آزاری در مدارس
تنبیه بدنی و خشونت‌های کلامی از جمله خشونت‌های ترویج یافته در مدارس به شمار مي‌آید. پیشینه تنبیه‌های بدنی که نوعی آزار جسمی برای کودکان به شمار مي‌آید و معمولا با آزار‌های کلامی نیز همراه است به سال‌های قبل بر مي‌گردد. از همان ابتدا هر وقت دانش‌آموزی شیطنت انجام مي‌داد یا تکالیفش را انجام نمی داد مورد انواع و اقسام توهین‌ها و تنبیه‌ها قرار مي‌گرفت که از جمله آنها مي‌توان به فلک کردن، مداد لای انگشت‌ها قرار دادن یا با خط کش ضربات محکمی به کف دست دانش‌آموزان وارد آوردن اشاره کرد اما این روزها که صحبت‌های متفاوتی در باره تنبیه بدنی دانش‌آموزان به گوش مي‌رسد و برخی مسئولان این کار را خلاف قانون مي‌دانند باز هم شاهد اعمال انواع خشونت‌ها به دانش‌آموزان هستیم با این تفاوت که شکل این تنبیه‌ها عوض شده است. اگر تا دیروز دانش‌آموزی که سر کلاس صحبت مي‌کرد را با ضربات خط کش تنبیه مي‌کردند امروز بر دهان او چسب پهن مي‌زنند تا نتواند صحبت کند یا اگر دانش‌آموز شیطنتی مرتکب شود به جای این که مداد لای انگشتان او بگذارند، شلنگی به گردنش مي‌اندازند و او را در حیاط مدرسه مي‌دوانند و جالب‌تر این که سعی در گرفتن فیلم و عکس از او دارند. مثل فیلمی که از سجاد پسرک اصفهانی توسط مدیر مدرسه به انتشار گذاشته شده بود و طی آن کودک را مجبور به عذر خواهی در برابر دوربین مي‌کرد، یا بیژن نوجوانی که فیلم او هنگام پاسخ دادن به سوالات معلم در فضای مجازی منتشر شد. بهتر است بدانیم او را که خیلی‌ها به نام «شیب، بام» مي‌شناسند ترک تحصیل کرده است و تنها دلیل این کار هم این بود که در محل مورد تمسخر همه قرار گرفته بود. همه این موارد ابعاد مختلف کودک آزاری است. حتی همین تهیه فیلم و انتشار آن که ممکن است برای برخی از معلمین نوعی طنز و سرگرمی محسوب شود وقتی آینده یک کودک را عوض مي‌کند معنای دقیقی از کودک آزاری را به همراه دارد.
علاوه بر این‌ها گاه و بیگاه شاهد این هستیم که دانش‌آموزان یا والدینی شکایت مي‌کند از این که فرزندانشان مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند اما بعد از مدتی به دلایل نا معلوم از شکایت خود صرفه نظر مي‌کنند. سال تحصیلی 95-96 بود که 14نفر از دانش‌آموزان مدرسه‌ای در جنوب تهران که در ابتدا شاکی بودن که از سوی معلم ورزش خود مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند، بعد‌ها به دلایل نامعلوم از شکایت رسمی خود منصرف شدند. همچنین ناظم یک دبستان مرتکب تجاوز جنسی به 12 نفر از بچه‌ها شد که پزشک قانونی نیز آن را تائید کرد اما خبر‌های مربوط به برخورد با آنها هیچ وقت رسانه‌ای نشد.شاید به همان دلیل بود که وقتی خبر تعرض یک سرایدار دبستان به یک دانش‌آموز دختر 12 ساله در روستای اسلام‌آباد ارومیه مطرح شد جامعه به بد‌ترین شکل ممکن برخورد کرد و هم‌محله ای‌ها خودشان برای برخورد با این اقدام پیش قدم شدند.
آخرین خشونت‌ها در مدارس نیز بر مي‌گردد به همین چند روز پیش در جیرفت که دانش‌آموز پایه هشتم مدرسه شهید فاریابی جیرفت توسط مدیر مدرسه مورد ضرب و شتم قرار گرفت و از ناحیه بینی دچار شکستگی و پارگی لب و دهان شد. گذشته از اینکه حواشی مربوط به این اتفاق همچنان ادامه دارد و خبر‌ها حاکی از بازداشت مدیر خاطی است اما مطمِئنا با گذشت چند هفته از این موضوع، همه چیز فراموش خواهد شد تا زمانی دیگر که ناظم یا معلم دیگری به وحشیانه‌ترین نحو ممکن خشونت را به دانش‌آموز دیگری اعمال کند.
کودک آزاری در جامعه
اما خشونت علیه کودکان تنها به محیط مدرسه محدود نمی شود. در همه جای جامعه این خشونت وجود دارد و کودکان اولین قربانیان آن محسوب مي‌شوند. مخصوصا اگر کودکان از حمایت پدر و مادر برخوردار نباشند و جزو کودکان کار و خیابان محسوب شوند. ابعاد خشونت برای این کودکان گسترده‌تر است زیرا مرجعی برای حمایت آنها وجود ندارد. یک روز در تهران به اسم ساماندهی کودکان کار و خیابان و به بهانه زیباسازی شهر، عملیات تعقیب و گریز در خیابان علیه کودکان راه می‌اندازند، در مشهد به همین کودکان یونیفرم رسمی بهزیستی تن می‌کنند که مثلا کار کودک و خیابان‌گردی‌اش را قانونی کرده باشند و همین چند روز پیش هم عکس‌هایی از کودکان آبنبات فروش در بروجرد منتشر کردند که کودکان با سرهای به زیر افتاده کنار هم صف کشیده بودند. همه این‌ها از مصادیق کودک آزاری محسوب مي‌شود. اما کودکانی که دارای حمایت پدر مادر هستند هم از این قائده مستثنی نیستند. آنها هم مورد آزار اذیت مغازه دار و نانوا و غیره قرار مي‌گیرند کما اینکه بار‌ها و بار‌ها اخبار مربوط به این نوع خشونت‌ها را شنیده‌ایم و از نمونه‌ها آن مي‌توان به آتنا و بنیتا اشاره کرد که با قصاوت تمام مورد خشونت قرار گرفتند و هیچ کدام جان سالم به در نبردند. خشونت در جامعه امروز ما از حد هشدار گذشته است و بزرگ‌ترین قربانی آن نیز کودکان هستند که گاه و بي‌گاه جانشان در گوشه و کناری گرفته مي‌شود.
کودک آزاری در خانواده
به گفته آژانس اجتماعی بیشترین خشونت‌ها توسط اعضای نزدیک خانواده به کودک اعمال مي‌شود و این عمق فاجعه پیش رو را بیش از پیش به رخ مي‌کشد. این که کودکان در کنار نزدیک‌ترین اعضای خانواده و محارم خود آرامش نداشته باشند و هر لحظه بیم آن را داشته باشند که مورد خشونت قرار بگیرند بزرگ‌ترین صدمات روانی را به کودک اعمال مي‌کند. این موضوع فاجعه‌ای از ابعاد خشونت در خانواده است اما خشونت‌های کلامی و حتی تنبیه‌های بدنی در اکثر خانواده‌های امروزی رواج دارد. تحقیر و توهین به کودکان موضوعی است که در خانواده‌های امروز باب شده و هیچ نهاد یا اورگانی برای مقابله با آن وجود ندارد. حتی آموزش‌های لازم برای تربیت کودک نیز اتفاق نمی افتد به این ترتیب کودکان در فضایی پر از خشونت رشد و نمو پیدا مي‌کنند. اهورا و بنیتا بزرگ‌ترین قربانی خشونت‌های خانگی هستند که چند روزی مورد توجه قرار گرفتند و پس از آن به فراموشی سپرده شدند.
لایحه‌ای که هنوز هم خاک مي‌خورد
در پی تمام این اتفاقات و رخداد‌های دل خراش که قربانی همه ی آنها هم کودکان هستند لایحه حمایت از کودکان پس از گذشت بیش از ۶ سال همچنان در مجلس خاک مي‌خورد و نمایندگان محترم مجلس هیچ تعجیلی در تصویب آن ندارند. هنوز هم می‌گویند لایحه باید بیش‌تر مورد کارشناسی قرار بگیرد و ابعاد حقوقی آن باید بیش‌تر بررسی شود و در این بین هیچ مرجعی وجود ندارد که به حقوق از دست رفته کودکان رسیدگی کند.