شهناز غلامی
هیچ چشمی نگران آیندهی تیره و وحشتآور آنان نیست. هیچ دلی برایشان تنگ نمیشود نه آنگاه كه در كوچهها و خیابانها تا پاسی از شب سرگردانند و نه آنگاه كه بی هراس از له شدن در زیر چرخهای بی رحم ماشینهای سنگین از این سوی خیابان به آن سوی میدوند.
همه معصوم و بیگناه و پاكند و اگر تندخویی میكنند، فحش میدهند و همدیگر را تا میتوانند كتك میزنند به اقتضای شرایط خشونت باری است كه در آن به اصطلاح زندگی میكنند. از چشمهایشان شرمنده میشوی وقتی امیدوارانه میدوند تا آدامس و شكلات خود را به زور و اصرار و تمنا هم كه شده بفروشند.
كودكان خیابانی در همه جای شهر بخصوص در مناطق جنوبی و مركزی در شرایط بسیار وحشتناك بسر میبرند. شما میتوانید آنها را با مشخصههای مشتركی چون صورتهای سیاه، لباسهای كثیف و پاره پاره، موهای ژولیده، پوست زرد و ترك خورده، بدنی نحیف و مچاله شده و با بیماریهای پیدا و پنهانی چون سل، آسم، نرمی استخوان و ضعف بینایی كه از رنگ پریده و تن رنجورشان پیداست، مشاهده كنید.
آنان گاه برای جلب رضایت چشمهای تحقیر كنندگان بصورت چند نفری با یك قوطی پلاستیكی یا حلبی، صداهای نه چندان موزونی در میآورند و میرقصند و یا در كنار زنانی كه وانمود میكنند مادر آنان هستند، توسط داروهای بیهوشی خوابانده میشوند تا حس ترحّم را در عابران تحریك كرده آنها را به پرداخت پول وادار نمایند.
زمانی دیگر برای فروش گلها و آدامسها و شكلاتهاشان بدنبال مشتری تا مسافتی طولانی او را دنبال میكنند و اگر كسی اجازه دهد كه كفشهایش را واكس بزنند و یا آدامسهایشان را به قیمت خوبی بخرد، زود با او صمیمی میشوند و قصه پر غصه زندگیشان را تمام و كمال برایش تعریف میكنند.
بنا به استناد حرفهای خودشان غالباً از نقاط محروم شهرها میآیند از میان آنها كمتر كسی است كه به مدرسه برود. در خانوادههای پرجمعیت زندگی میكنند، پدر و مادرشان بی سوادند و اغلب بیكار. كودكان خیابانی قربانیان فقر، اعتیاد، خشونت، استثمار و بهره کشی ، جهل و نابرابریهای اقتصادی جامعه اند.
آنان در شرایطی كاملاً ناعادلانه، بیآنكه دوران طلایی زندگی كودكیشان را طی كنند در دنیای بیتفاوتی چشمها، دستها و دلهای آدمهای بزرگ، بی هیچ پشتوانه ای برای فردا رها شدهاند.
این كودكان همواره در معرض آسیبهای ناشی از خشونتهای جسمی و روحی قرار دارند و این در حالی است كه در كنوانسیون حقوق كودك مصوب سال ۱۹۸۹ میلادی اعلام گردیده است: "دولتها موظفند كودكان را در برابر هرگونه استثمار، ظلم، ناعدالتی و خشونت مورد حمایت قرار دهند."
دولت ایران نیز از جمله امضا كنندگان این پیمان و نیز پیش نویس اعلامیه حقوق كودكان است كه در آن همه دولتها متعهد شدهاند تا سال ۲۰۰۰ میلادی، بهداشت و سلامتی همه كودكان خود را تامین كنند، لذا ملزم است تا به تعهدات خود در این زمینه عمل نماید. هر چند وجود ۳۲ میلیون نفر ایرانی كه زیر خط فقر زندگی میكنند و مرگ سالانه ۲۵۰.۰۰۰ كودك و نوجوان و سوء تغذیه چهار میلیون و چهارصد هزار كودك ایرانی و وجود هزاران كودك خیابانی در شهرهای مختلف كشور، نشان دهنده بی توجهی مسؤولان در انجام تعهدات خویش است.
با آنكه سالانه صدها گردهمایی با موضوعهای مختلفی كه گاه جز صرف پول و وقت فایده دیگری ندارد در نقاط مختلف كشور برگزار میشود ولی براستی در طول هر سال چه مقدار زمان و نیرو برای حل معضل این قشر آسیب پذیر صرف گردیده است.
با وجود آنكه روزانه برنامههای مختلفی از كانالهای چندگانه صدا وسیما پخش میشود. برنامههایی كه غالباً فاقد هرگونه پیام روشن و سازنده است و بیشتر جهت گمراه نمودن افکار عمومی تهیه میشود اما متاسفانه تاكنون برنامهای كه بتواند سیمای واقعی جامعه را به دور از جار و جنجالهای تبلیغاتی به نمایش بگذارد و اشارهای هر چند گذرا به زندگی چندین هزار كودكی كند كه در شرایط كاملاً غیر انسانی بسر میبرند؛ به نمایش گذاشته نشده است.
گفته میشود این گروه از كودكان همراه سایر گدایان توسط باندهایی ویژه به هنگام صبح در مسیرهای تعیین شده قرار میگیرند و شب هنگام توسط افراد باند جمع آوری میشوند.آنان در محلهایی خاص نگهداری میشوند و علاوه بر تكدّی گری از عوامل اصلی توزیع مواد مخدر، دزدی، قتل و فحشا نیز محسوب میگردند. اگر چنین باشد- كه البته چنین است- بی شك تعقیب و شناسایی این افراد و محلهای زندگی آنها برای نیروی انتظامی كار چندان دشواری نمیبااشد. پس چرا این نیرو بر اصلی ترین وظیفه خود كه همانا حفظ امنیت شهر و تلاش برای سالم سازی آن است كوچكترین توجهی نمیكند.
در این گونه موارد نیروی انتظامی موظف است تا كسانی كه این كودكان را به صورت غیر انسانی و ناعادلانه ای در جهت كسب منافع فردی خود به خدمت میگمارند، مورد پیگرد قرار دهد و كودكان را به كانونهای ویژه حمایتی بسپارد.
مردم با دیدن صحنههای دلخراش و زجرآوری چنین چه كسی را مورد مؤاخذه قرار دهند و یا اگر خواستند در جهت رفع این معضلات كاری موثر انجام داده باشند باید به كدام نهاد یا سازمان مراجعه نمایند؟!
عوامل رژیم مافیایی مذهبی در ایران تحت هر عنوان و نامی که بخواهند با غارت ثروت ملی جامعه و نیز با ایحاد مانع،سد راه آزادی و برابری شوند. باید متوجه این نکته باشند. كه روزی نه چندان دور، دست خداوندان عشق و آزادی و برابری از آستین قهر آمیز محرومان و همین كودكان خیابانی بیرون خواهد آمد و كیفر خیانتکاران و جنایت پیشه گان را پاداشی در خور عطا خواهد نمود.
شهناز غلامی
عضو انجمن حمایت از حقوق کودک (در تهران)
عضو انجمن دوستداران حقوق کودک (در تبریز)
عضو انجمن روزنامه نگاران زن ایران (رزا)