ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Sun, 08.05.2005, 6:36
نظارت جامعه مدنی بر دولت

اميد معماريان/روزنامه شرق
يكشنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۸۴
کميته سازمان های غيردولتی و اهداف توسعه هزاره (MDG) به منظور استفاده از ظرفيت های انجمنی در توسعه کشور در جلسه ای با حضور نمايندگان دفتر عمران ملل متحد و جمعی از فعالان جامعه مدنی تشکيل شد.
اين کميته بخشی از کميته ملی اهداف توسعه هزاره است که ارديبهشت ماه جاری در سطح عالی اولين جلسه خود را برگزار کرد.کميته ملی اهداف توسعه هزاره، پس از موافقت رئيس جمهوری با مجموعه وظايف تعريف شده برای آن آغاز به کار کرده است که علاوه بر دستگاه های دولتی سازمان های غيردولتی، بخش خصوصی و سازمان ملل نيز در آن حضور دارند. اين برای اولين بار است که سازمان های غيردولتی در يک کميته ملی در کنار دولت و بخش خصوصی به صورت رسمی حضور دارند و می توانند در خصوص سياست ها و برنامه های اجرا شده به اظهارنظر مستقل بپردازند. با تشکيل کميته ويژه سازمان های غيردولتی، آنها پس از بحث و بررسی از ميان خود نماينده ای را برای حضور در کميته ملی معرفی خواهند کرد.رئيس جمهوری در تاريخ ۱۹/۱۱/۸۳ موافقت کرد کميته ای برای اهداف توسعه هزاره با مشارکت همه گروه های اجتماعی، فعالين مدنی، دستگاه های دولتی و ساير مراجع تشکيل و نسبت به هماهنگی بين دستگاه ها و بخش ها برای دستيابی به اين اهداف اقدام شود.کميته بخش خصوصی و جامعه مدنی به عنوان بازوهای اصلی کميته ملی MDG عمل خواهند کرد و نقش اساسی در ايجاد فکر و ايده و ارائه پيشنهادات سازنده و موثر به دولت خواهد داشت.

• نقش جامعه مدنی و رسانه ها
اميرحسين برمکی مسئول هماهنگ کننده برنامه توسعه هزاره و کارشناس دفتر عمران ملل متحد در تهران معتقد است سازمان های جامعه مدنی می توانند با شرکت در طراحی استراتژی های اهداف توسعه هزاره، فراهم آوردن خدمات از طريق سازماندهی های مبتنی بر جوامع، گروه های همسايه و غيره و همچنين نظارت بر عملکرد دولت برای اطمينان حاصل کردن در پايبندی به تعهدات بين المللی نقش موثری در جامه عمل پوشاندن به اين اهداف ايفا کنند.اين کارشناس دفتر عمران ملل متحد با برشمردن نقش رسانه در تحقق اهداف توسعه هزاره می گويد: «رسانه ها می توانند با فعاليت های ترويجی در جهت آگاهی بيشتر و تصميم گيری جامع تر برای اهداف توسعه هزاره، دسترسی به اطلاعات، مشارکت در برنامه ريزی، پايش و ارزيابی نقش موثری ايفا کنند. به علاوه رسانه ها با توجه به دسترسی به راهکارهای وادار ساختن مقامات در تمامی سطوح به پاسخگويی و شفافيت می توانند مسئوليت پذيری بخش های مختلف درگير را افزايش دهند.»برمکی همچنين ياد آور می شود: با آنکه ۵ سال از امضای اين سند می گذرد اما بسياری از مسئولين کشور از آن خبر ندارند. او همچنين مقدار منابع مالی برای تحقق اين اهداف را در سراسر جهان بين ۵۰ تا ۸۰ ميليارد دلار در سال برآورد می کند.

• ۶ استان الگو برای توسعه محلی
محمدعلی فرزين مدير برنامه فقرزدايی در دفتر عمران ملل متحد نيز می گويد: شش استان برای انجام پروژه های فقرزدايی و توسعه محلی براساس شاخص هايی همچون فقر و نابرابری انتخاب شده اند که شامل سيستان و بلوچستان، کرمان، يزد، فارس، کهکيلويه و بويراحمد و کرمانشاه هستند که سه استان در فقر مطلق هستند و سه استان نيز از نابرابری شديد رنج می برند. وی همچنين با اشاره به اهميت بيانيه توسعه هزاره در خصوص توجه به آزادی و فرهنگسازی می افزايد: فرهنگی که در بيانيه هزاره ترويج می شود فرهنگ مهر است. فرهنگی که هزاران سال در اين سرزمين ريشه داشته است. وی افزود: طی بيست سال گذشته همه سمينارهای بين المللی بخشی و يا بين بخشی بوده است اما در اين بيانيه همه شاخص ها در کنار هم ادغام شده و تفکر توسعه در اين بخش يکپارچه تر شده است. فرزين پيشبرد اهداف توسعه را نيازمند يک نهضت اجتماعی دانست.

• بيانيه اجلاس هزاره
اهداف توسعه هزاره چکيده ای از اعلاميه هزاره است که سران کشورها برای پيگيری آن موافقت کرده اند. اين بيانيه در اجلاس هزاره در نيويورک در سپتامبر ،۲۰۰۰ توسط ۱۴۷ نفر از روسای کشورها و مجموعاً ۱۹۱ کشور به تصويب رسيد. با اين وجود اگرچه بيانيه هزاره جنبه توصيه ای دارد، اهداف توسعه هزاره اولين برنامه عملی است که دولت ها را موظف می کند تا سال ۲۰۱۵ تغييرات مشخصی را در حوزه های مورد توافق ايجاد کنند. در بيانيه هزاره بر ارزش ها و مبانی مشترک، صلح، امنيت و خلع سلاح، توسعه و ريشه کنی فقر، حفظ محيط زيست مشترک، حقوق بشر، دموکراسی و حکومت مداری مطلوب، محافظت از اقشار آسيب پذير، برآورده کردن نيازهای خاص قاره آفريقا و تقويت سازمان ملل متحد تاکيد شده است.

• اهداف توسعه هزاره
هشت هدف عمده ای که کشورها تلاش خواهند کرد تا سال ۲۰۱۵ به آن جامه عمل بپوشانند، عبارتند از:۱- ريشه کنی فقر شديد و گرسنگی (۲/۱ ميليارد نفر در جهان کمتر از يک دلار در روز درآمد دارند و ۸۰۰ ميليون نفر گرسنه هستند)
۲- دستيابی به تحصيلات ابتدايی همگانی در سطح جهان (۱۱۳ ميليون کودک به مدارس راه نيافته اند)۳- توسعه دادن برابری جنسيتی و توانمند ساختن زنان (۶۰درصد کودکان محروم از تحصيلات ابتدايی را دختران تشکيل می دهند، زنان به طور متوسط ۱۴درصد کرسی های پارلمان را به خود اختصاص داده اند)۴- کاستن از مرگ و مير کودکان (هر روز ۳۰ هزار کودک در اثر بيماری های قابل پيشگيری جان خود را از دست می دهند)۵- بهبود بهداشت مادران (در آفريقا، يک زن از هر ۱۳ زن در هنگام زايمان می ميرد)۶- مبارزه با بيماری ايدز و ويروس آن، مالاريا و بيماری های ديگر (۴۰ ميليون نفر با ويروس اچ آی وی زندگی می کنند که ۷۵درصد آنها در آفريقا هستند)۷- تضمين پايداری محيط زيست (۱/۱ ميليارد نفر به آب پاکيزه دسترسی ندارند و بيش از ۲ ميليارد نفر از امکانات بهداشتی محرومند)۸- مشارکتی جهانی برای توسعه ايجاد کنند (کمک های مالی کشورهای اهدا کننده کمک از ۵۳ ميليارد دلار در سال ۱۹۹۰ به ۵۱ ميليارد دلار در سال ۲۰۰۱ کاهش يافت)

• اولين گزارش اهداف توسعه هزاره دولت
همزمان با برگزاری اين نشست اولين گزارش اهداف توسعه هزاره دولت که توسط سازمان مديريت و برنامه ريزی تهيه شده است، منتشر شد. در اين گزارش دستاوردها و چالش های دستگاه های مختلف اجرايی در خصوص دستيابی به اهداف ياد شده آمده است. طبق اين گزارش ايران در برخی شاخص ها مانند وضعيت کودکان نسبت به برنامه از وضعيت مطلوب تری برخوردار است و اقدام برای بهبود شاخص ها در اين حوزه ها ضروری به نظر می رسد. از سوی ديگر با آنکه ايران جزء کشورهای صنعتی نيز به شمار نمی رود اما در شاخص های زيست محيطی در بين کشورهای جهان در رتبه های بسيار پايين قرار دارد.

• سئوالات سازمان های غيردولتی
اما سازمان های غيردولتی حاضر در اين جلسه نيز پرسش هايی را در خصوص شکل گيری کميته سازمان های غيردولتی داشتند. ويکتوريا جمالی از فعالان سازمان های غيردولتی در اين جلسه گفت که پيش از اين جلسه هايی با سازمان های غيردولتی در خصوص برنامه توسعه هزاره برگزار شده و پرسيد که چرا از اين جلسات گزارشی ارائه نشده است؟ يکی ديگر اعضای سازمان های غيردولتی گفت که چرا طی مدتی که از امضای اهداف هزاره توسعه می گذرد ارتباط منظمی با جامعه مدنی برقرار نشده است؟ يگانه از انجمن مبارزه با آسيب های رفتاری نيز از نگرانی های سازمان های غيردولتی هنگام همکاری با آژانس های ملل متحد پرداخت و گفت از اين هراس دارد که طبق سنوات گذشته Government Organها (سازمان های غيردولتی سازمان يافته توسط دولت) کار را به دست بگيرند. هسته ارزنی نيز از مرکز فرهنگی زنان مکانيسم انتخابات برای کميته ملی را با اينکه کسانی که در اين جمع حضور داشتند نماينده همه سازمان های غيردولتی نيستند، خواستار مکانيسمی شد که دربرگيری بيشتری داشته باشد. يکی ديگر از شرکت کنندگان نيز از مدير طرح های توسعه ای دفتر عمران ملل متحد پرسيد که آيا سازمان ملل قصد ندارد دفتری را برای همکاری با سازمان های غيردولتی به صورت مستقل شکل دهد؟ يکی ديگر از اعضای سازمان های غيردولتی نيز با اشاره به قوت دولت پرسيد که چه ضمانت اجرايی وجود دارد که در صورت انتقاد از دولت سازمان های غيردولتی از دور خارج نشوند؟«احمد سالاری» مدير طرح های توسعه ای ملل متحد در تهران تصريح کرد تشکيل دفتری برای ارتباط مستقيم با سازمان های غيردولتی در برنامه های اين سازمان قرار ندارد. فرزين از دفتر عمران ملل متحد نيز تعويض مکرر روسای دفتر عمران تهران و تعويض افراد مسئول در اين طرح را از دلايل اخلال در ارتباط سازمان ملل با سازمان های غيردولتی دانست. اميرحسين برمکی نيز گفت که حضور سازمان های غيردولتی وابسته به دولت يکی از نگرانی های دفتر عمران ملل متحد را تشکيل می دهد. احمد سالاری همچنين با اشاره به اينکه دولت لازم است اما کافی نيست، گفت که تقريباً امروز درخصوص حضور و نقش سازمان های غيردولتی به عنوان بازيگری جديد در روند توسعه اجماع حاصل شده است.

• گروه های کاری، انتخاب اعضای کميته ملی
پس از جلسه پرسش و پاسخ، شرکت کنندگان از اعضای سازمان های غيردولتی با تقسيم در هفت گروه ريشه کنی فقر و گرسنگی، تحقق آموزش ابتدايی همگانی، ارتقای برابری جنسيتی، کاهش مرگ و مير کودکان، بهبود بهداشت مادران، مبارزه با گسترش بيماری ايدز و مالاريا، اطمينان از پايداری محيط زيست، ايجاد مشارکت برای توسعه، به معرفی اعضايی برای کميته ملی پرداختند. در پايان اعضای کميته ملی برای برگزاری نشستی در اول خرداد ماه معرفی شدند.