شنبه ۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ -
Saturday 20 April 2024
|
ايران امروز |
شنبه ۱ ارديبهشت ۱۳۹۷
در هر سال دستکم ۱۶هزار نفر در ایران قربانی حوادث رانندگی میشوند؛ یعنی جمعیتی به اندازه مردم یک شهر! همچنین حداقل ۳۲هزار نفر مصدوم میشوند و به گفته علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی «۴۳درصد از ۲۱هزار و ۴۴۶معلول ضایعه نخاعی تحت پوشش سازمان بهزیستی، معلول ناشی از تصادفات راهنماییورانندگی هستند». حسین نحوینژاد ـ معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور ـ هم پیشتر اعلام کرده بود: «۹هزار نفر بر اثر سانحه تصادف قطع نخاع شدهاند»!
این آمارها زمانی تکاندهندهتر میشود که بدانیم میانگین سنی قربانیان تصادفات (تلفات و مصدومیتها) ۳۷سال است. همچنین گفته میشود: «سالانه حدود ۲۰۰هزار نفر از افراد جامعه به خاطر تصادفات دچار لطمات روحی میشوند؛ بازماندگانی که فرزند، والدین یا همسر خود را در سانحه رانندگی از دست میدهند. در موارد وحشتناک دیگری هم اعضای یک خانواده جملگی در یک حادثه تسلیم مرگ میشوند که برای دهها یا صدها نفر از نزدیکان آنها لطمه روحی در پی دارد».
علاوه بر این، تصادفات هزینه مالی سنگینی را هم به جامعه تحمیل میکند. عبدالناصر همتی ـ رئیسکل بیمه مرکزی ـ اخیرا خسارت تصادفات جادهای را سالانه ٣میلیارد دلار دانست و مهدی حمیدی ـ رئیس پلیسراه کشور هم گفت: «هر مرگ جادهای یکمیلیارد و ٢٠٠میلیون تومان هزینه مستقیم و غیرمستقیم برای کشور دارد». این در حالی است که پلیس راهور خطای انسانی را عامل ۸۵درصد از تصادفات میداند. با توجه به نقش پررنگ عامل انسانی در وقوع تصادفات رانندگی، مشکلات و موانع مختلفی مطرح شده که یکی از مهمترین آنها مربوط به نحوه صدور گواهینامه رانندگی است.
«سختگیری در صدور گواهینامه رانندگی» راهکاریاست که چندی پیش از سوی علی ربیعی ـ وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی ـ برای کاهش ضرر و زیانهای جانی، مالی و روانی تصادفات مطرح شد. با توجه به این پیشنهاد و برای بررسی میزان ضرورت آن، همشهری در گزارشی، نمونه کوچکی از متقاضیان گواهینامه رانندگی(ب۱) را مخاطب قرار داده است تا کاستیهای آموزش و نحوه صدور گواهینامه رانندگی، این بار از زبان آنها بازگو شود.
هیچ...
در اوج تردد و ترافیک، خیابان ۳۰متری، خالیتر از همیشه است. خیابانهای مجاور مشتاقان زیادی دارند اما تا ۸صبح هیچ راننده و عابری رغبت نمیکند که مسیرش را به سمت خیابان ۳۰متری کج کند. معمولا در هر شهری خلوتترین و کمترددترین خیابانها به عنوان مکان برگزاری آزمون شهری رانندگی انتخاب میشود. عقربهها که از مرز ۸ میگذرد کمکم آدمهایی ظاهر میشوند که به خیابان منزوی و تنها، روی خوش نشان میدهند. عدهای هم با خودروی شخصی آمدهاند که تعدادشان انگشتشمار است؛ میروند گوشهوکنارها ماشین را پارک میکنند. بقیه تا چشمشان به اقلیت ماشینسوار میافتد به پچپچ میافتند.
«هنوز افسر راهنماییورانندگی پای کاردکسشان را امضا نکرده، هنوز در آزمون شهری گواهینامه قبول نشدهاند اما یواشکی با ماشین میآیند برای آزمون.»؛ اینها را خانم فرامرزی میگوید؛ متولد۱۳۷۹. لیلا جزو ۱۸سالههاست؛ ۱۸سالههایی که تعدادشان به بقیه متقاضیانی که سنوسالهای مختلف دارند، میچربد.
جمعشان که جمع میشود یک نفر از راه میرسد که محاصرهاش میکنند. او اسامی متقاضیان را یادداشت میکند تا وقتی که افسر راهنماییورانندگی آمد بهترتیب از افراد آزمون بگیرد. اسامی فهرست به ۶۰نفر میرسد. ساعت، ۸:۳۰صبح را نشان میدهد. افسر راهنماییورانندگی در خیابان ۳۰متری حاضر میشود و خودروهای آموزشگاه به صف میشوند.
با آمدن افسر آزمون و خودروهای آموزشگاه رانندگی، هیجان لیلا و دیگر ۱۸سالهها که تقریبا دوسوم جمعیت متقاضی اخذ گواهینامه را تشکیل میدهند بیشتر میشود. لیلا میگوید: برای گرفتن گواهینامه از ۲سال پیش هیجان داشته و لحظهشماری میکرده تا سنش به ۱۸ برسد اما نه ماشین دارد و نه برنامهای برای خرید ماشین؛ «تا قبل از اینکه برای گرفتن گواهینامه اقدام کنم حتی یک بار هم پشت فرمان ننشسته بودم. اصلا جای پدالها را هم بلد نبودم؛ اما حالا یاد گرفتهام.»
مهسا، صدیقه، ندا، بابک، امیر، مهدی و خیلی از ۱۸سالههایی که امروز برای آزمون رانندگی آمدهاند هم مثل لیلا تنها با گذراندن ۲۴ساعت آموزش و تجربه رانندگی انتظار دارند که امضای قبولی را از افسر بگیرند.
لیلا نفر سوم فهرست ۶۰نفره است. نفر اول مرد ۳۸سالهایاست که مردود میشود. نفر دوم از اقلیت ماشینسوار است؛ خانم ۳۲سالهای که او هم مردود میشود و با عصبانیت پشت فرمان خودروی پژو۲۰۶ خودش مینشیند و قبل از بستن در میگوید: «از ۱۵سالگی پشت فرمان مینشینم؛ همهچیز پارتیبازی و سلیقهای شده...». متقاضی مردود عصبانی بدون گواهینامه، دوباره مینشیند پشت فرمان و پدال گاز را میفشارد و ناپدید میشود.
افسر آزمون، متفاوت برخورد میکند. برخی از متقاضیان را یک دور، دور خیابان ۳۰متری میچرخاند؛ برخی را با یک پارک دوبل یا پارک پل محک میزند؛ بعضیها را سوارنشده، پیاده میکند. آنقدر حال این متقاضیان، برزخیاست که مدام زیر لب، بدوبیراه و لیچار زمزمه میکنند.
لیلای ۱۸ساله، ۱۲جلسه کلاس شهری آموزش رانندگی را پشت سر گذاشته و هر جلسه ۲ساعت رانندگی کرده است؛ یعنی آموزش، یادگیری و تجربه رانندگی او سرجمع در ۲۴ساعت رانندگی خلاصه شده است؛ «بار اول افسر مردودم کرد. الان بار دوم است.»
لیلا پشت فرمان مینشیند. خونسردی خود را حفظ میکند. صندلی را تنظیم میکند. کمربند را میبندد. با دست، آینه را لمس میکند. استارت میزند. دسته راهنما را به سمت پایین حرکت میدهد و از پارک خارج میشود. افسر از لیلا میخواهد که پارک دوبل کند. لیلا مکث میکند، راهنما میزند و بهآرامی پارک میکند. افسر آزمون چند ثانیه با او صحبت میکند. چهره لیلا پر از استرس است اما وقتی از خودرو پیاده میشود چشمانش برق میزند و روی دو پا بند نیست؛ «گرفتم... گرفتم... امضا کرد... .»
پای کاردکس نخستین ۱۸ساله جمع، امضا میشود تا گواهینامه بگیرد. هنوز ۳۷نفر از ۱۸سالههای فهرست، باقی ماندهاند.
لیلا وقتی میخواهد جمع متقاضیانی را که با حسرت به او چشم دوختهاند ترک کند، در پاسخ به این سؤال که به نظر خودش چقدر در رانندگی مسلط است، میخندد و میگوید: «هیچ»!
قبولی آماتورها، مردودی کارکشتهها
تا ۱۲ظهر ۴۲نفر آزمون میدهند که ۲۳نفر قبول و ۱۹نفر مردود میشوند. پس از اتمام آزمون برخی از متقاضیان مردودی و پذیرفتهشده، در گفتوگو با همشهری از فرازونشیبهای این آزمون میگویند.
آقای کریمی ـ ۳۵ساله ـ امروز برای بار اول امتحان گواهینامه داده و قبول شده اما با اینکه قبول شده از نحوه صدور گواهینامه انتقاد دارد و راضی نیست؛ «یک افسر رانندگی با ۵دقیقه آزمون عملی چطور میتواند تشخیص بدهد که طرف مقابل، راننده است یا خیر؟ به نظرم هر قدر هم در کار خود مهارت داشته باشد باز این نوع آزمونگرفتن، با خطاهای بسیاری همراه است. نمیشود به چهره یکی نگاه کرد و با چند متر رانندگی، متوجه شد که رانندگی بلد است یا خیر.»
آقای عباسنژاد ـ ۲۸ساله ـ از مردودیهای آزمون است. برای بار چهارم پای کاردکس او امضا نشده و باید هفته آینده برای پنجمین آزمون در خیابان ۳۰متری حاضر شود. او که جزو اقلیت متقاضیانیاست که با خودروی شخصی به محل آزمون آمدهاند، میگوید: «میبینی که! رانندهام. الان ۱۱-۱۰سال است که با گواهینامه برادرم رانندگی میکنم. بعد از این همه سال تصمیم گرفتم گواهینامه بگیرم اما حالا پشیمانم. واقعا باید چند روز متوالی بیایی اینجا تا ببینی چه خبر است. آدمهایی میآیند مینشینند پشت فرمان که اصلا تجربه رانندگی چندانی ندارند اما قبول میشوند؛ آدمهای بسیاری مثل من هم هستند که با وجود تجربه و مهارت در رانندگی، هر بار میآیند و مردود میشوند. من نمیدانم اینطور آزمونگرفتن، چه کمکی میتواند به رانندگی افراد بکند».
گواهینامهدارهای نابلد
خانم نصیری ـ ۲۵ساله ـ دبیر ریاضیاست. امروز برای بار سوم در این آزمون شرکت کرده و خوشبختانه قبول شده است. او درباره نحوه صدور گواهینامه با این سبک و سیاق میگوید: « وضعیت از چند سال پیش، بهتر شده؛ قبلا هیچکس به آموزشگاه نمیرفت و مستقیم برای گرفتن گواهینامه اقدام میکردند. من جزو آندستهای هستم که رانندگی را در کلاسهای آموزشی اخذ گواهینامه یاد گرفتهاند اما واقعا با اینکه امروز قبول شدم خودم احساس میکنم به اندازه کافی تسلط و مهارت در رانندگی ندارم. به این فکر میکنم که دوباره بروم چند ساعت زیر نظر یک مربی، تمرین رانندگی کنم. با این سطح مهارت، ریسک بزرگیاست که پشت فرمان بنشینم و وارد خیابان یا جاده شوم».
مهدی از ۱۸سالههای خوششانس امروز است. او همان بار اول قبول شده؛ «راستش من هم تا قبل از اینکه برای گرفتن گواهینامه اقدام کنم رانندگی بلد نبودم. الان هم خیلی مهارت ندارم اما افسر تشخیص داده و پای کاردکس را امضا کرده است. من دوستان و آشنایان زیادی دارم که گواهینامه دارند اما رانندگی بلد نیستند. دقیقا مثل من بودند. یعنی آمدهاند در چند جلسه رانندگی یاد گرفتهاند؛ در حد یک آماتور. بعد شانسی امتحان داده و قبول شدهاند. بعد از گرفتن گواهینامه چون ماشین نداشتند پشت فرمان ننشستند و همین آموزش در حد آماتوری را هم الان فراموش کردهاند. الان باید من هم خیلی مراقب باشم که مانند جماعت گواهینامهداری که رانندگی بلد نیستند، نشوم.»
دوباره هیچ...
آقای حسینی انتقاد متفاوتتری دارد. او ۲۷سالش است و امروز برای بار اول امتحان داده و در آزمون گواهینامه رانندگی قبول شده؛ «به نسبت چند سال پیش، هزینه گرفتن گواهینامه تقریبا ۱۰برابر شده. آن اوایل که بنا شد مردم برای گرفتن گواهینامه به آموزشگاههای رانندگی مراجعه کنند، حدود ۷۰هزار تومان هزینه داشت اما حالا میتوان گفت گرفتن گواهینامه پایه۳ با احتساب هزینه مردودی در آزمون شهری و تئوری، بین ۶۰۰ تا ۷۰۰هزار تومان (برای برخی حتی بیشتر) هزینه دارد. سؤال من این است که این افزایش هزینه چه تاثیر و چه تغییری در نحوه صدور گواهینامه ایجاد کرده است؟ میدانید پاسخ چیست؟ هیچ! هیچ تغییری در روند اخذ گواهینامه رانندگی صورت نگرفته و متقاضیان باید این همه هزینه کنند تا بتوانند یک کارت دریافت کنند. کیفیت آموزش همچنان پایین است. خیلی از متقاضیان در همان ۱۲ـ۱۰جلسه آزمون شهری هم شرکت نمیکنند. با مربیان آموزشگاه هماهنگ میکنند و بدون آنکه یک جلسه سر کلاسهای آموزش حاضر شوند، میآیند چند بار آزمون میدهند و بالاخره با امضای افسر، قبول میشوند. به نظر من برای بالابردن کیفیت آموزش رانندگی قبل از گرفتن گواهینامه، باید در سیستم فعلی تغییرات اساسی ایجاد شود.»
هزینهها بالا، کیفیت پایین
پیشنهاد آقای حسینی برای سختگیری بیشتر در صدور گواهینامه جالب است؛ « باید افسرانی که صدور گواهینامه به عهده آنهاست زمان بیشتری را برای سنجش متقاضیان صرف کنند. با چند دقیقه صرف وقت، نمیتوان مهارت رانندگی افراد را محک زد.»
خانم امینی نیز یکی دیگر از متقاضیان اخذ گواهینامه است. او پیشنهاد میدهد: «باید زمان و حجم آموزههای دوره آموزش رانندگی را افزایش دهند و کیفیت کار هم مرتب و دقیق توسط نهاد ذیربط رصد شود. البته این موضوع نباید به افزایش هزینههای صدور گواهینامه منجر شود؛ چراکه همین الان هم واقعا هزینهها بالاست. متأسفانه فقط هر سال هزینهها بالا میرود درحالیکه کیفیت صدور گواهینامه کاهش مییابد و نحوه آموزش متقاضیان روزبهروز بدتر میشود».
آقای مهرانفر که استاد دانشگاه است و در سن ۳۵سالگی احساس کرده که نیاز به گواهینامه رانندگی دارد، در آزمون امروز مردود شده است. او میگوید:«الان برای هر متقاضی با هر مقدار مهارت، ۱۰تا ۱۲جلسه کلاس شهری در آموزشگاهها تعیین میشود. به نظر من قبل از برگزاری کلاسهای آموزش عملی، بهتر است آزمونی از متقاضیان گرفته شود تا سطح مهارت آنها سنجیده شود و بعد از سنجش مهارت متقاضی، برای او بسته به مقدار مهارتش جلسات عملی تعیین کنند. برای بالابردن کیفیت در این روش پیشنهادی، بهتر است افسر صدور گواهینامه بهعنوان کارشناس حضور داشته باشد. با نظارت افسر راهنماییورانندگی در کلاسهای آموزشی، مهارت متقاضیان بیشتر میشود».
این متقاضی گواهینامه معتقد است که در روند صدور گواهینامه رانندگی، بیتوجهی به آموزش فرهنگ رانندگی، نقطهضعف اصلیاست؛ «قبل از اینکه فردی پشت فرمان بنشیند باید آموزش فرهنگ رانندگی ببیند. ما ایرانیها در معاشرت و زندگی روزمرهمان بسیار محتاطانه و احترامآمیز رفتار میکنیم اما متأسفانه در رانندگی بیش از ضعف آموزشهای عملی و مهارتآموزی دچار فقر فرهنگی هستیم. رانندگی در این دوره و زمانه به بخش مهمی از زندگی روزمره تبدیل شده و باید در مورد فرهنگسازی آن بیشتر کار شود. فرهنگ رانندگی باید در کلاسهای آموزشی ـ قبل از گرفتن گواهینامه ـ آموخته شود نه در خیابانها و بعد از صدور گواهینامه.»
یکی از مربیان آموزشگاه رانندگی در گفتوگو با همشهری میگوید: «در نحوه صدور گواهینامه، مشکلات بسیاری وجود دارد. مثلا برای کاهش هزینههای آموزشی، تعداد جلسات آموزش رانندگی را محدود کردهاند. متقاضیان هم انتظار دارند که در کمترین زمان ممکن، مهارت رانندگی را بیاموزند. هماکنون گرفتن سادهترین مدرک رشته فنی و حرفهای حداقل ۳ تا ۶ماه زمان میبرد اما برای گواهینامه رانندگی که مهمترین و حیاتیترین مدرک فنیاست، کمتر از یک ماه کار اساسی انجام میشود. اهمیت و ضرورت آموزش صحیح رانندگی باید تبدیل به یک فرهنگ شود؛ طوری که متقاضیان توجیه شوند که هر چه این مهارت را دقیقتر و کاملتر بیاموزند، تأثیرات مثبت آن نصیب خودشان میشود».
*خبرنگار همشهری
| |||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|