زمستان و صدها هزار زلزله زده در پاكستان

در مظفرآباد، يكى از شهرهاى اصلى زلزله زده، خروارها خاك و سنگ كه زمانى نام خانه را يدك می‌كشيدند، در خيابان‌ها ريخته و مسير رفت و آمد را مسدود كرده‌اند. هنوز آفتاب ظهر گرماى بى رمقى دارد، اما تا چند روز ديگر دماى هوا كاهش می‌يابد، زمستان از راه می‌رسد و دره‌هاى اطراف را برف سنگينى می‌پوشاند. اين در حالى ست كه مردم زلزله زده هنوز در چادرهاى عادى زندگى می‌كنند.
سازمان‌هاى امدادگر و نظاميان با تمام قوا مشغول كارند تا براى زمستان سرپناهى گرم براى صدها هزار زلزله زده بر پا سازند. فريتس آلفنسر، سرهنگ ارتش اتريش كه در منطقه حاضر است در اين مورد می‌گويد:
”اين چادرهايى كه در حال حاضر در اختيار داريم، به درد زمستان نمی‌خورند. تا كنون بارها از سازمان ملل متحد و همچنين دولت پاكستان تقاضاى چادرهاى زمستانى شده ، اما خبرى نيست. اين چادرهاى ما از جنس نايلون هستند و نميشه اونها رو گرم كرد.”
صليب سرخ جهانى كه از همان آغاز زلزله در منطقه حاضر بوده، هشدار می‌دهد و اعلام می‌كند كه حدود سه ميليون نفر بى خانمان در مناطق زلزله زده زندگى می‌كنند و اين افراد به كمك‌هاى عاجل نيازمندند. اين سازمان جهانى اعلام كرده است كه مهم ترين اقدام در حال حاضر تهيه چادرهايى ست كه بتوانند در برابر سرماى زمستان مقاومت كنند.
كنراد كلوز، يكى از كاركنان سازمان كمك‌هاى تكنيكى آلمان،به حادثه‌ای وخيم می‌انديشد و بر اين نظر است كه بسيارى از اهالى مناطق زلزله زده با شروع سرماى زمستان در اثر سوز و سرما جان خواهند باخت. در اين رابطه می‌گويد:
”متاسفانه فكر می‌كنم كه اين حادثه اتفاق بيفته. البته ما هر كمكى كه از دستمون بر بياد می‌كنيم. ما سعى می‌كنيم تا محل زندگى مردم بهتر بشند و امكانات گرمايى محدودى كه در دسترس داريم در اختيارشون قرار بديم، اما تعداد مردم زلزله زده‌ای كه محتاج كمك هستند اونقدر زياده كه نمی‌تونيم به همشون برسيم.”
گفته می‌شود كه حتى در صورت كمك سازمان‌هاى امدادگر نيز سال‌ها طول خواهد كشيد تا دهقانان دوباره در مناطق زلزله زده به كشاورزى دلخواه خود دست بزنند، چارپايان خود را پرورش دهند و دوباره بتوانند از اين طريق خانواده خود را تامين كنند.
اما آنچه سازمان‌هاى امداد گر را بيشتر نگران می‌سازد اين است كه كمك‌هاى جهانى به جيب عده‌ای پر نفوذ سرازير شود و به مردم محروم نرسد. البته دولت پاكستان قول هر گونه كنترل و نظارت را بر اين كمك‌ها داده است، اما همه می‌دانند كه مشكل فساد ادارى در پاكستان قبل از زلزله هم در جهان زبانزد بوده و اين فساد را بايد در همان اركانى جستجو كرد كه حال قرار است با فساد ادارى براى خرج كردن كمك‌هاى جهانى مبارزه كنند.
محمد فريد با زن و دختر و يكى از پسر عموهايش در يكى از چادرهاى باسيان واقع در مرز شمال غربى پاكستان زندگى می‌كند. باسيان يكى از مناطقى ست كه بيشترين خسارات را در جريان زلزله ديد. محمد فريد ِ ۳۵ ساله كه چشمانش ضعيف بودند، حدود دو ماه بعد از اين حادثه هنوز هر لحظه ى زلزله را به خاطر دارد. او دو ساعت تمام در زير آوار با مرگ دست و پنجه نرم كرد تا سرانجام او را از زير آوار بيرون كشيدند. در زير آوار بينايى خود را به كلى از دست داد.
محمد فريد هنوز شب‌ها كابوس می‌بيند و خواب به چشمانش نمی‌رود. در حالى كه دانه‌هاى اشك از چشمانش سرازير شده، می‌گويد:
”ما كه نمی‌دونيم آينده چى می‌شه. همه چيزمون رو از دست داديم: مزرعه، خونه، همه چيز. منطقه به خاطر زلزله حدود دو متر جابجا شده . خيلى از خونه‌ها از بالاى كوه پايين ريختند. چندين ده نابود شد. ما ديگه نمی‌دونيم چيكار بايد بكنيم. همه چيز به خواست ِ خداست.”
مسلمانان پاكستانى در مناطق زلزله زده از خدا طلب بهبود اوضاع را دارند. آنها خوب می‌دانند كه فاجعه هنوز به پايان نرسيده و قربانيان بسيارى در راهند . آنها دست به دعا برداشته‌اند و از خداى خود می‌خواهند تا هر چه زودتر شرايط را تحمل پذير تر كند.
هنوز فصل سرما فرا نرسيده، اما با وجود اين شب‌ها درجه ى حرارت به زير صفر می‌رسد. بزودى برف مناطق غير مرتفع را نيز می‌پوشاند و هزاران نفر به دشت‌ها پناهنده می‌شوند. كمپ باسيان كه در حال حاضر ۳۰۰۰ نفر را در چادرهاى خود جاى داده، می‌تواند ظرفيت خود را تا ۵۰۰۰ نفر افزايش دهد.
فرمانده اين كمپ سرهنگ ارتش پاكستان عطيف شفيق است. عطيف شفيق بر اين نظر است كه خود پناهندگان هم بايد براى بهبود شرايط شان بكوشند:
”ما به چادرنشين‌ها اجازه نمی‌ديم، همين طور در چادرها بمونند. اونا بايد كار كنند و كمى پول در بيارند تا به تدريج به زندگى عادى گذشته‌شون برسند.”
يكى از بالگردهاى ارتش آلمان در حال انتقال چادرهاست براى مردمى كه در دره‌هاى كشمير زندگى می‌كنند. مردم اين روستاها حاضر نشده‌اند محل زندگى خود را ترك كنند. از آسمان نماي، ويرانى روستاها در اثر زلزله مشخص تر است. كوه‌هاى ترك خورده، خيابان‌هاى كج و معوج و خانه‌هاى ويران، نماى منطقه از بالاست و مردمى فقير كه محتاج كمك‌اند.
يورن بُسه Jörn Bosse يكى از سرنشينان آلمانى بالگرد كه تحت تاثير اين شرايط نابسامان قرار گرفته می‌گويد:
”ويرانى‌ها از اين بالا بهتر ديده می‌شند. اينجا مستقيما دست‌هايى رو می‌شه ديد كه دراز شدند و تقاضاى كمك می‌كنند. اينجا می‌شه ديد كه مردم منطقه خوشحالند از اين كه ما براشون وسايل مورد نيازشون رو می‌آريم..”
بالگرد آلمانى قرار است ۴۰۰ چادر به منطقه ويران شده چامبا برساند. روستاى بعدى حدود يك ساعت با چامبا فاصله دارد كه بايد پياده طى كرد. سازمان پزشكان بدون مرز اين چادرها را تهيه و با كمك ارتش آلمان پخش می‌كند.
محمد سليمان يكى از روستائيان بى خانمان نگران چادرهاست:
”ما از همون اول زلزله توى اين چادرها زندگى می‌كنيم. چند بار هم وصله شون زديم، اما بزودى برف همه جا رو پر می‌كنه و اين چادرها در مقابل برف دوام نمی‌يارن.”
اين در حالى ست كه آب لوله كشى نيز در كار نيست، بيمارستانى براى دوا و درمان وجود ندارد و آذوقه براى زمستان كمياب است. بله، براى صدها هزار نفر از مردم شمال پاكستان، دو ماه بعد از زلزله‌ای كه به كشته شدن حدود ۸۷ هزار انسان بى گناه انجاميد، مبارزه براى زنده ماندن تازه شروع شده و دست كم تا پايان زمستان ادامه خواهد يافت.