ایران در میان شش کشور انتهای جدول برابری جنسیتی

بی بی سی: گزارش تازه مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد که طی ده سال گذشته شکاف جنسیتی میان مردان و زنان به‌ دلیل دسترسی بیشتر زنان به عرصه سیاست و بازار کار، کمتر شده است.

در این گزارش که از بررسی عواملی مثل اقتصاد،‌ بهداشت، آموزش و مشارکت سیاسی در ۱۴۲ کشور به‌دست آمده است، ایران در رتبه ۱۳۷ قرار دارد.

آن‌طور که مجمع جهانی اقتصاد اعلام کرده، در مقایسه با ۹ سال پیش، تبعیض جنسیتی در ۱۰۵ کشور کمتر و در ۶ کشور بیشتر شده است.

ایسلند برای ششمین سال متوالی در صدر این رده‌بندی قرار گرفته و یمن رتبه آخر را در جدول “برابری جنسیتی” کسب کرده است.

در مجموع کشورهای شمال اروپا بالاترین رده‌ها را دارند. به جز ایسلند، فنلاند، نروژ، سوئد و دانمارک هم جزو پنج کشور اول هستند.
جدول رده‌بندی برابری جنسیتی

صدر جدول:
۱. ایسلند
۲. فنلاند
۳. نروژ
۴. سوئد
۵. دانمارک
۶. نیکاراگوئه
۷. رواندا

انتهای جدول:
۱۳۶. ساحل عاج
۱۳۷. ایران
۱۳۸. مالی
۱۳۹. سوریه
۱۴۰. چاد
۱۴۱. پاکستان
۱۴۲. یمن

در این میان ایران با کسب رتبه ۱۳۷ بالاتر از کشورهای انتهای جدول یعنی مالی، سوریه، پاکستان، چاد و یمن قرار گرفته است.

بنا بر گزارش مجمع جهانی اقتصاد ضریب برابری جنسیتی در ایران ۰.۵۸ است. این ضریب در کشور ایسلند که در صدر جدول قرار ۰.۸۶ است. ضریب یک به معنای برابری کامل و صفر معادل نابرابری است.

در صفحه مربوط به ایران در گزارش مجمع جهانی اقتصاد، میزان برابری جنسیتی در زمینه‌های مختلفی مانند اقتصاد، آموزش و سیاست بررسی شده است.

ایران از نظر برابری جنسیتی در بخش “فرصت و مشارکت اقتصادی” در رتبه ۱۳۹ و در زمینه “دسترسی آموزشی” در رده ۱۰۴ قرار گرفته است.

ضریب برابری جنسیتی در بخش “سلامت و طول عمر” در ایران وضعیت بهتری دارد و ایران را در رتبه ۸۹ قرار داده است.

هر چند که همین ضریب در حوزه “قدرت سیاسی” ۰.۰۳۷ است و ایران را تا رتبه ۱۳۵ در میان ۱۴۲ کشور تنزل داده است.

در این بخش گفته شده که نسبت نمایندگان زن به مرد در مجلس ایران سه صدم درصد است.
گزارش مجمع جهانی اقتصاد می‌گوید شکاف جنسیتی در منطقه خاور میانه و شمال آفریقا در مجموع نسبت به سال ۲۰۰۶ کمی کاهش یافته است.

روندا بالاتر از بریتانیا و آمریکا

بریتانیا به نسبت رده‌بندی سال قبل هشت پله سقوط کرده و در جایگاه ۲۶ام است. از سوی دیگر رواندا که بین بیست کشور اول هم نبود تا رده هفتم صعود کرده و از این لحاظ بهترین وضعیت را بین کشورهای آفریقایی دارد.

آن‌طور که در گزارش مجمع جهانی اقتصاد آمده، دلیل اصلی افت بریتانیا اختلاف دستمزد مردان و دستمزد زنان است. در حالی‌که در سوی دیگر اقیانوس اطلس، در آمریکا، این فاصله کمتر شده است. درصد حضور زنان در پست‌های وزارتی و نمایندگی در این کشور بیشتر شده و ایالات متحده را از رده ۲۳ به رده ۲۰ جدول رسانده است.

سعدیه زاهدی، مولف گزارش مجمع جهانی اقتصاد، می‌گوید بهبود رتبه رواندا بیش از آن‌که به‌خاطر دسترسی زنان به خدمات بهداشتی و آموزشی بوده باشد، به این خاطر این بوده که در این کشور تعداد زنان شاغل تقریبا با مردان شاغل برابر است - و در سمت‌های وزارتی تعداد زنان حتی بیشتر از مردان است.

از دیگر شگفتی‌های رده‌بندی نیکاراگوئه است که از رده دهم به رده ششم رسیده. فیلیپین هم در رده نهم ایستاده و بهترین وضعیت را بین کشورهای آسیایی دارد.

محورها
رده‌بندی بر اساس چهار محور اصلی انجام شده است:
- آیا زنان می‌توانند کار کنند، و برای کار یکسان دستمزد یکسان می‌گیرند؟
- آیا به امکانات آموزشی دسترسی دارند؟
- آیا می‌توانند در ساختار سیاسی نقش بازی کنند؟
- وضعیت بهداشت برای انها در مقایسه با مردان چطور است؟

در بسیاری موارد پاسخ این پرسش‌ها متأثر از جریان‌های اجتماعی است. به‌عنوان نمونه می‌توان از هند نام برد که از رده ۱۰۱ به رده ۱۱۴ سقوط کرده و پایین‌تر از دیگر کشورهای موسوم به «بریکس» (برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی) قرار گرفته است.

به گفته خانم زاهدی آنچه به حضور زنان در عرصه عمومی در هند آسیب زده، نگرانی از امنیت وسایل حمل‌ونقل عمومی‌ است.

آن‌طور که در گزارش آمده، اگر کل جهان را در نظر بگیریم، عمده پیشرفت در برابری جنسیتی به‌خاطر حضور پررنگ‌تر زنان در بازار کار و سیاست است.

به بیان خانم زاهدی “در دهه گذشته شمار مردان و زنانی که به نیروی کار پیوسته‌اند بیشتر شده، اما در ۴۹ کشور تعداد زنانی که وارد بازار کار شده‌اند بیشتر از مردان بوده. در عرصه سیاست هم اگر آمار جهانی را نگاه کنیم، شمار زنان نماینده (پارلمان) و زنان وزیر به نسبت ده سال پیش به ترتیب ۲۶ درصد و ۵۰ درصد بیشتر شده ا ست.”

خانم زاهدی می‌گوید برخی کشورها این رشد را با ایجاد سهمیه برای زنان یا تعیین هدف مشخص ایجاد کرده‌اند. مثلا به این شکل که برای زنان در زمان انتخاب نامزدهای یک انتخابات سهمیه تعیین کرده‌اند.