چابهار؛ شهر فروش «ناس» در دکه‌های سیگارفروشی

پنجشنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۲
در چابهار کف خیابان‌ها، پیاده‌رو‌ها و در و دیوارهای شهر پر از لکه‌های قرمز رنگی است، درست شبیه خون ریخته‌شده. برخی تازه‌تازه و برخی هم کهنه و ماسیده بر کف زمین. تصور کنید کارآگاه هستید و این‌ها هم رد خون است. بلافاصله سوال‌هایی ذهنت را به بازی می‌گیرد که در این بندر آرام و زیبای جنوب شرق ایران این‌همه خون از کجا آمده و چرا کف خیابان ریخته شده و شهر را بدمنظره و زشت کرده است. اگر بیفتید دنبال کشف علت ماجرا متوجه خواهید شد فرقی نمی‌کند، چه در محدوده منطقه آزاد و چه در خود شهر چابهار بیشتر جا‌ها این لکه‌های قرمز دیده می‌شوند اما در مرکز شهر ردپای آن‌ها بیشتر است. اینجا اما برای پی‌بردن به اصل داستان لازم نیست مثل کارآگاهان ذره‌بین دست بگیرید، چون کمی بعد متوجه خواهید شد حکایت این لکه‌ها نه‌تن‌ها پیچیده نیست بلکه خیلی هم سرراست و هویداست. اغلب دکه‌های سیگارفروشی یا حتی بعضی سوپرمارکت‌های این شهر سر بزنید علت را همان‌جا پیدا خواهید کرد. در این محل‌ها در کنار بسته‌های سیگار مواد دیگری هم به فروش می‌رسد. ناس، پان پراگ، سوپاری و گودکا برخی از این مواد هستند. ناس شبیه برگ خردشده و سبزرنگ است که در کیسه‌های کوچک پلاستیکی به فروش می‌رسد، هر بسته ۵۰۰تومان و دو نوع زاهدانی و پاکستانی دارد. پان پراگ تولید هند یا پاکستان است و در بسته‌هایی کوچک شبیه آدامس فروخته می‌شود و خرید هر چهار عدد از آن‌ها هزارتومان خرج برخواهد داشت. اما سوپاری انواع مختلفی دارد، در چندین نوع و بسته‌بندی متفاوت و آنطور که فروشنده‌ها می‌گویند با قدرت‌هایی متفاوت، ارزان‌ترین نوعش هزارتومان قیمت خورده اما انواع دیگرش ۱۵۰۰ و دوهزار‌تومان. گران‌تر‌ها گیرایی بیشتری دارد و به همین دلیل قیمتش بالا‌تر است. ماجرای آخرین ماده که گودکا نام دارد از بقیه عجیب‌تر است. شکل و رنگش تلفیقی از جنس و رنگ تمر و جگر است، ماده‌ای نرم و شکل پذیر به زنگ قرمز تیره، گودکا بسته‌بندی خاصی ندارد و لای کاغذ پیچیده می‌شود و قیمتش بسیار ارزان است. هر دو بسته آن در بازار چابهار ۵۰۰‌ تومان فروخته می‌شود. اما می‌توان این ماده و ناس را پرمصرف‌ترین مخدرهای بازار چابهار دانست. شیوه مصرف همه این چهار ماده مخدری که از آن‌ها نام برده شد از طریق گذاشتن در دهان است، ناس و پان‌پراگ و سوپاری را زیر زبان یا پشت لب کنار لثه می‌گذارند کمی که با آب دهان خیس شد روی مغز اثر می‌گذارد و باعث نشئگی می‌شود. پس از آن ماده مصرف‌شده را به بیرون تف می‌کنند. ولی‌گودکا درست مثل آدامس مصرف می‌شود تکه‌ای از آن را به دهان می‌اندازند و آنقدر می‌جوند تا با آب دهان قاطی شود و نتیجه کار که اینجا هم نشئه‌شدن است به دست بیاید. پس از حل‌شدن همه ماده در دهان، مصرف‌کننده آب دهانش را به بیرون پرت می‌کند، حاصل کار هم همین لکه‌های قرمز رنگ کف خیابان‌ها، پیاده‌رو‌ها و روی در و دیوار شهر است. از یکی از فروشنده‌های این مواد که در خیابان امام‌خمینی شهر چابهار کمی آن‌سو‌تر از شهرداری دکه دارد درباره میزان فروشش می‌پرسم، می‌گوید: «اینجا خیلی‌ها از این مواد استفاده می‌کنند، ناس که از سال‌های قدیم بود ولی سه ماده دیگر خیلی قدیمی نیستند. ناس برگ‌های گیاهی شبیه تنباکو است و کمی به آن آهک اضافه می‌کنند. دو نوع پاکستانی و زاهدانی دارد، هر کسی یک نوعش را می‌پسندد اما به نظر من نوع زاهدانی گیرایی بیشتری دارد.» او همچنین درباره مواد دیگر هم اینطور توضیح می‌دهد: «سوپاری و پان پراگ موادی هستند که از پاکستان و هند وارد می‌شوند و بستگی به نوع گیرایی قیمت‌های متفاوتی دارند. این فروشنده درباره ماده مخدر گودکا نیز اینطور توضیح داد: گودکا ماده‌ای پرمصرف است و نشئگی خاصی دارد، هم نوع پاکستانی‌اش در چابهار پیدا می‌شود و هم نوع داخلی‌اش. اما به نظر من اصلا بهداشتی و سالم نیست، معلوم نیست چه موادی در آن ریخته می‌شود اما شنیده‌ام رنگ قرمزی که دارد به خاطر خون گاو و بز است که قاطی‌اش می‌کنند.» این فروشنده خودش ناس مصرف می‌کند. حین گفت‌وگو مقداری از آن را لای تکه کوچکی از دستمال کاغذی ریخت، آن را پیچاند و گذاشت زیر لب بالایی‌اش. بعد درباره این شیوه مصرف گفت که ریختن مستقیم ناس در دهان برای لثه‌ها و دندان‌ها خوب نیست، اما با دستمال کاغذی مشکلی پیش نمی‌آید. وقتی دستمال با آب دهان خیس شد به ناس می‌رسد و سریع روی مغز اثر می‌گذارد. گشتی در بازار و به خصوص خیابان مرکزی چابهار حکایت از آن دارد که این مواد بسیار پرفروش هستند. ده‌ها دکه کوچک سیگارفروشی در این خیابان فعالیت می‌کنند که بخش عمده‌ای از درآمدشان از فروش همین مواد حاصل می‌شود. اما پرسش این است که آیا خرید و فروش یا مصرف این مواد که همه جزو مخدرهای شناخته‌شده و مضر هستند ممنوع است یا نه؟ همین سوال را از یکی از کارمندان فرمانداری شهر چابهار پرسیدم. او در این باره گفت: در ممنوع‌بودن فروش و مصرف این مواد که شکی وجود ندارد اما میزان مصرف آن‌ها آنقدر بالاست که نمی‌توان با آن کاری کرد. او همچنین درباره ریختن آب دهان مصرف‌کنندگان این مواد در سطح شهر به اقدامات شهرداری برای نصب سطل آشغال در گوشه و کنار شهر اشاره کرد و گفت: الان در بیشتر قسمت‌های شهر این سطل‌ها نصب شده، اما کسی که مواد زده و نعشه شده بعید است به زیبایی و نظافت شهر اهمیتی بدهد، یا حواسش آنقدر جمع باشد که آب دهانش را داخل سطل آشغال خالی کند.
برای پی بردن به میزان مصرف این مواد مخدر در چابهار لازم نیست تحقیق خاصی انجام دهیم، کافی است به حاشیه دیوار‌ها، کف خیابان‌ها و پیاده‌روهای شهر به خصوص باغچه‌ها و پای درختان نگاهی بیندازیم؛ حجم فراوان لکه‌های قرمز رنگ گوشه و کنار، نشان‌دهنده میزان مصرف تنها یکی از این مواد یعنی گودکا است. این در حالی است که مصرف‌کننده‌های ناس و پان‌پراگ و سوپاری هم پس از مصرف، باقیمانده این مواد را همراه با آب دهان به بیرون پرت می‌کنند اما نتیجه کار آن‌ها لکه‌های قرمزرنگ نیست.