جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - Friday 29 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Wed, 01.06.2005, 23:28

گزارش سينا درباره تلاشگران بقا

تلاش‌هایی که به جنبش‌اجتماعی تبديل نشده‌اند

خبرگزاری سينا/الميرا پيام شاد

پنجشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۸۴
چهارچوب فعاليت NGO ها معمولا در موارد خاصی نظير آموزش به عموم جامعه، مقابله با سياست‌های غلط دولت ها، انجام پروژه‌های ملی و بين المللی و نظاير آن خلاصه می شود. تشکل‌های غير دولتی معمولا به انجام فعاليتهای اجرايی تمايل دارند و کمتر ديده شده که يک تشکل غير دولتی به طرح مباحث فلسفی و نظری بپردازد.

"جمعيت تلاشگران بقا" يک تشکل زيست محيطی است که برخلاف ساير تشکل‌های اين حوزه به دنبال بسط و گسترش فلسفه محيط زيست و نظريه‌های مرتبط با آن است. به تازگی کتابی توسط اين NGO به بازار نشر عرضه شده است که به بيان مفاهيم فلسفی پرداخته و تاکيد ويژه ای بر رويکرد جنسيتی در محيط زيست دارد. اين کتاب که "اخلاق محيط زيست" نام دارد، در سال ۱۹۹۹در ايالات متحده امريکا جمع آوری و تاليف شده و چند سال پيش توسط يک ايرانی فعال در عرصه محيط زيست به ايران آورده شده است.

"منصوره شجاعی" مدير عامل جمعيت تلاشگران بقا، می گويد: در سال ۲۰۰۰ ميلادی سميناری با موضوع محيط زيست و دريای خزر در دانشگاه کلمبيا در نيويورک برگزار شد. از ايران نيز مقالاتی به سمينار ارسال شده و مقاله من در آنجا پذيرفته شد. اين مقاله درباره اکوفمينيسم بود و البته تنها مقاله ی آن سمينار بود که رويکرد جنسيتی داشت و بحث اکوفمينيسم هم در آن زمان بسيار جديد بود. در آن سمينار دکتر "ريچارد فولکس" که در دانشگاههای آمريکا مبحث دين و محيط زيست را تدريس می کرد، اين کتاب را به من هديه داد و بر توجه به بخش اکوفمينسم آن تاکيد کرد.

وی اظهار می دارد: من با اين اميد به ايران برگشتم که اين کتاب و به ويژه بخش اکو فمينيسم آن را ترجمه کنم. در ابتدا به چندين سازمان از جمله سازمان حفاظت محيط زيست و دانشگاه تهران مراجعه کردم ولی هيچ واکنش جدی از سوی آنها صورت نگرفت. تا آنکه نشر توسعه از کار استقبال کرد و مرکز گفت و گوی تمدن ها نيز خريد چندين نسخه از کتاب را تقبل کرد.

کتاب اخلاق محيط زيست کار مشترک بين جمعی از مترجمان نامدار کشور و برخی اعضای جمعيت تلاشگران بقا است. در وحله نخست ليست طولانی اسامی مترجمان مشکلات دايمی کار گروهی درايران را يادآوری می کند،شجاعی می گويد: شايد اين کتاب يکی از معدود کارهای گروهی است که به راحتی و با تفاهم طرفين به نتيجه رسيده است.

مدير عامل جمعيت تلاشگران بقا در خصوص نحوه شروع کار ترجمه اين کتاب، می گويد: سعی جمعيت تلاشگران بقا بر اين بود که بتواند گروه خوب و زبده ای را گردهم آورد تا از عهده ترجمه اين کتاب برآيند. البته همه اعضای جمعيت نمی توانستند به عنوان مترجم فعاليت کنند. در نتيجه ۴ نفر از اعضا در ترجمه مشارکت کردند و سعی شد بر بهبود کيفيت کار از صاحبان قلم و صاحبان نظر استفاده شود و نتيجه آن نيز به اعتقاد من مجموعه درخشانی است.

وی می افزايد کتاب اخلاق محيط زيست در ايران در ۱۰ فصل منتشر شده ولی نسخه اصلی آن بيش از ۱۰ فصل است و برخی فصول آن به دليل ملاحظاتی حذف شده است.

شجاعی در خصوص محتوای کتاب اظهار می دارد: هر فصل از کتاب رويکردهای مختلف به محيط زيست است و مفاهيم فلسفی آن را بررسی می کند و در پايان هر فصل مجموعه ای پرسش و پاسخ وجود دارد که محتوای کتاب را به يک کتاب درسی تبديل کرده است.يعنی ضمن آنکه يک محقق يا علاقه مند به حوزه فلسفه محيط زيست می تواند از آن استفاده کند، استفاده از آن برای دانشجويان نيز مفيد است.

وی می افزايد: فصل اول کتاب مربوط به بررسی فلسفه طبيعت از نظر غريبان است.يعنی ديدگاههای فلسفی موجود درباره محيط زيست را از کتاب مقدس آغاز و تا دوران معاصر بررسی کرده است. فصل دوم به اين سوال می پردازد که آيا طبيعت ارزش ذاتی دارد يا خير، فصل بعدی درباره تئوری زيست بوم محور است، فصل ديگر به بوم شناسی ژرفانگر يا راديکال می پردازد ،يکی از فصول مهم کتاب نيز مبحث اکوفميسم است ،فصول بعدی نيز به بررسی فرضيه گايا( که يکی از زيباترين فرضيه‌های طبيعت گراها است)، بحث انرژی هسته ای، موضوع اقتصاد و محيط زيست می پردازند.

وی ويژگی برجسته کتاب را ارايه دو ديدگاه متفاوت درباره هر موضوع ذکر کرده و خاطر نشان می کند: در فصولی که نظريه ای مطرح شده، يک نظر موافق و يک نظر مخالف با آن نيز مطرح شده است.

طرح مباحث فلسفی و نظری در کتاب و قرار دادن پرسش و پاسخ در انتهای هر فصل، اين کتاب را به يک کتاب آموزشی سطح بالا شبيه کرده است، شجاعی می گويد: کتاب اخلاق محيط زيست فقط ارايه گر مباحث نظری است و به هيچ وجه کتاب پراگماتيستی نيست. يعنی به ما ياد نمی دهد که چه بکنيم و چه نکنيم.

شجاعی با بيان اين نکته که بين آموزش و گرايش تفاوت عمده ای وجود دارد ،به تفاوت زيست بوم شناسی و زيست بوم گرايی اشاره کرده و می افزايد: زيست بوم شناسی علم است. ولی پسوند" گرايی" نشان دهنده يک حرکت اجتماعی و يک جنبش است.

با نگاهی به تفکر حاکم در حوزه نشر و توزيع در ايران و حذف کتاب از سبد خريد خانواده ها، يک کتاب تخصصی در دو جلد با قيمت ۱۱ هزار تومان، نمی تواند نسبت به بازار فروش خوش بين باشد. آيا تلاش مترجمان برای گسترش نظريه‌های کتاب به ثمر خواهد رسيد؟

شجاعی در اين خصوص معتقد است: اين قيمت برای کتاب ۲ جلدی زياد نيست اما با توجه به اينکه مردم ما هزينه زيادی برای خريد کتاب نمی پردازند، شايد اين مبلغ برايشان سنگين باشد. در نتيجه برای گسترش مباحث کتاب، سعی می کنيم از داخل کتاب به ويژه بحث اکو فمنيسم، جزوه‌های کوچک در بياوريم.

وی می افزايد: انتظار داريم بخش مشارکتهای مردمی سازمان محيط زيست از ما حمايت کند همان طور انتظار داريم که UNDP از ما حمايت کند و انتظار داريم که شبکه تشکل‌های غير دولتی محيط زيست، بازاری برای عرضه اين کار ايجاد کند که البته اين امر تا کنون محقق نشده است. اين انتظارهای ماست.البته کتاب را به بخش‌های خصوصی و نشريات برای معرفی و نقد فرستاده ايم.

تاکيد و تلاش يک تشکل غير دولتی برای ارايه مباحث نظری و فاصله گرفتن از فعاليتهای عمومی و اجرايی می تواند نقطه ای مثبت در روند حرکت NGO ها بر آورد شود. هدف تشکل‌های غير دولتی مردمی رسيدن به مرحله ای است که در آن هر تشکل فعاليت تخصصی انجام دهد و نتايج کاربردی تر کسب کند. به ويژه در بخش محيط زيست که حوزه ای تخصصی است.

مدير عامل جمعيت تلاشگران بقا می گويد: محيط زيست حوزه ای است کهNGO ها خيلی خوب می توانند در آن کار کنند، چون بيشتر آنها متخصص هستند و زمينه‌های لازم برای کار تخصصی را دارند. اما تاکنون کار تخصصی آنها با رويکرد اجتماعی نبوده است.تشکل ها حرکت‌های حساسيت برانگيز زيادی انجام داده اند که دارای ارزش است و بايد مورد توجه قرار گيرد.محيط زيست در ايران تبديل به يک جنبش اجتماعی نشده است. در بخش زنان و کودکان اين اتفاق افتاده است و حرکت‌های اجتماعی آنها تبديل به جنبش شده است.

شجاعی با اشاره به تکثر NGO ها در ايران و تنوع زياد در کار آنها می گويد: به تعداد انسانهای روی زمين انديشه و سليقه وجود دارد و تمام زيبايی جهان در همين است. بنابر اين هيچ ناراحت نباشيد از اينکه يک NGO کار نظری و فلسفی و يک NGO کار عملی يا تبليغی می کند. زيبايی کار در اين است که هر کس يک گوشه کار را بگيرد.


 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024