چه بر سر حیات‌وحش ایران آمده است؟

همشهری / زهرا رفیعی

تغییر اقلیم، عرصه را برای محیط‌زیست ایران هر روز تنگ‌تر می‌کند. حیات‌وحش در زیستگاه‌های حفاظت شده، آب و غذای کمتری به‌دست می‌آورند و حضورشان در مراتع پایین دست، حیات‌شان را با حضور شکارچیان متخلف و شیوع طاعون نشخوارکنندگان به خطر می‌اندازد. زیستگاه‌ها، ارزش اکولوژیکی خود را از دست می‌دهند و حالا حسن اکبری، معاون طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست برای افزایش مناطق حفاظت‌شده سناریوهای جدید درنظر گرفته است. معاون جدید محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست، دیروز اعلام کرد که تغییر اقلیم، «مرگ خاموش» محیط‌زیست ایران است که حتی ارزش زیستگاه‌های حفاظت شده را هم روزبه‌روز کمتر می‌کند.

او در نخستین نشست خبری خود با خبرنگاران گفته است که تغییر اقلیم باعث «کوچ اجباری» حیات‌وحش می‌شود. تا جایی که در ۳دهه آینده، بخش‌هایی از مناطق حفاظت‌شده کشور که ضعیف‌تر هستند، توان زیستی خود را از دست خواهند داد و در این شرایط احتمال افزایش تعداد مناطق حفاظت‌شده در رویشگاه‌ها قوی‌تر است.

مناطق شرقی و مرکزی ایران بیشترین تأثیر را از گرمایش جهانی خواهند دید. براساس گزارش سازمان فضایی از فروردین تا خرداد نسبت به سال گذشته ۴درجه دمای سطح زمین افزایش یافته است. مدل‌سازی‌ها نشان می‌دهد که با بارش کم و تبخیر بالا به‌زودی مناطق شرق و مرکز ایران پوشش گیاهی‌شان را از دست خواهند داد.

به‌ گفته معاون طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست، برنامه‌ریزی‌ها باید با واقعیت‌ها همخوان باشد و دیگر برای حفاظت از پلنگ باید در بخش‌های شمال‌غرب کشور متمرکز شویم. مدل‌سازی‌ها نیز نشان می‌دهد که طی ۱۰سال آینده بر اثر تغییر اقلیم زیستگاه‌های شرق کشور و مرکز پلنگ از بین می‌روند.

مناطق تحت پوشش سازمان حفاظت محیط‌زیست ۱۱.۶ درصد کل کشور است که تنها ۳۰درصد از تنوع زیستی کشور را در خود جای داده است و به‌گفته حسن اکبری، سازمان حفاظت محیط‌زیست برای ۷۰ درصد مابقی برنامه‌ای ندارد چون قوانین اجازه اعمال نظر در این مناطق را نمی‌دهند.

اتفاقا شکار غیرمجاز نیز بیشتر در همین مناطق آزاد که ۷۰ درصد از تنوع زیستی کشور را در خود جای داده‌اند صورت می‌گیرد.

زیستگاه‌های حیات‌وحش در ایران با اجرای طرح‌های توسعه‌ای مانند راهسازی، کشاورزی، خطوط انتقال انرژی و سدسازی برای حیات‌وحش ناامن و تکه‌تکه شده است. اما معاون جدید محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید که قرار نیست از خط‌قرمز‌ها کوتاه بیاید و می‌خواهد با تدوین قانون جامع حفاظت از تنوع‌زیستی و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی زمینه‌ای فراهم شود تا هر دستگاهی که به محیط‌زیست آسیب می‌زند، مسئولیت اقدام خود را بپذیرد و در جهت احیا و حتی پیشگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی گام بردارد.