رقص سیاه خروس، آیت زیبای طبیعت

ایرنا - سیاه خروس پرنده‌ای زیبا و منحصربفرد است که در جنگل‌های ارسباران زندگی می‌کند، رقص پرنده نر این حیوان در فصل بهار دیدنی است و می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه باشد، این پرنده گونه‌ای در معرض انقراض معرفی شده از این رو شکار آن ممنوع است.

ایران پهناور مامن گونه های جانوری زیادی اعم از گوشتخوران،‌ سم داران و پرندگان است، شاید در نقاط بکری از کشور هنوز گونه هایی باشند که از چشم بشر دور مانده اند و به زندگی آرام خود ادامه می دهند، البته بعید به نظر می رسد که این آرامش اگر هم باشد زیاد دوام بیاورد چون انسان حتما به آن نقاط هم دسترسی خواهد یافت و عرصه را بر آنها نیز تنگ خواهد کرد.

در این میان یکی از پرندگان زیبا و منحصربفرد که در جنگل های بکر و زیبای ارسباران در شمال شرقی آذربایجان زیست می کند، سیاه خروس است، پرنده بزرگی از راسته ماکیان که با ظاهر سیاه رنگ خود گویی نسبت به سایر همنوعان خود اسرار بیشتری در سینه دارد.

مناطق وسیع با گونه های گیاهی منحصربفرد و دست نخورده معمولا مکان خوبی برای زیست سیاه خروس است، هر چند امروزه به دلیل فعالیت های انسانی مانند معدنکاوی ، جاده کشی و ساخت و سازهای بی رویه دیگر مکان بکر چندانی در طبیعت ایران باقی نمانده است اما باز هم در گوشه و کنار طبیعت می توان گاهی گونه هایی را دید و به بزرگی و عظمت خداوند در حفاظت از این حیوانات بی گناه ایمان صد چندان آورد.

سیاه خروس یکی از همین گونه ها است که گمان نمی رفت در ایران هم وجود داشته باشد چون تا دهه ۱۹۵۰ همه گمان می کردند که سیاه خروس قفقازی فقط در کوهستان های قفقاز و شمال ترکیه زندگی می کند اما در دهه ۱۹۶۰ شایعاتی بر سر زبان ها افتاد مبنی بر اینکه یک پرنده سیاه رنگ در جنگل های کوهستانی کلیبر در شمال آذربایجان شرقی مشاهده شده است، بعد از آن در سال ۱۳۵۰ وجود این پرنده در ایران محرز شد و مشخص شد که این گونه سیاه خروس قفقازی است و در ایران نیز وجود دارد.

پرنده شناسان معتقدند که نحوه جلب توجه پرنده نر آن برای پرنده ماده در فصل بهار برای تخم گذاری دیدنی است، رقص این پرنده بسیار زیبا و جذاب است که می تواند بهانه خوبی برای جذب توریست در زیستگاه این پرنده باشد، جثه سیاه خروس تقرییا بزرگ است و طولی حدود ۴۰ تا ۴۸ سانتیمتر دارد که در فصل بهار این جثه بزرگ را چنان پیچ و تاب می دهد و به ارتفاع حدود یک و نیم متر به هوا بلند می کند که نمی توانی چشم از آن برداری. می خواهد پرنده ماده را مسخ خود کند و هر پرنده نری که بتواند زیبا برقصد و بیشتر به هوا بلند شود شانس بیشتری برای به دست آوردن عروس خوشبخت آن بهار دارد.

زیستگاه این پرنده در حدود ۱۰ هزار هکتار داخل منطقه حفاظت شده ارسباران و ۲۰ هزار هکتار خارج از منطقه حفاظت شده است. این پرنده در ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متر  و معمولا در نواحی کوهستانی زندگی می کند از این رو دیدن این پرنده بسیار دشوار است؛ فقط در فصل بهار و زمان جفت گیری در فضای باز جنگل قابل رویت است، بر اساس اطلاعات محلی جفتگیری این گونه در اوایل فروردین شروع شده و تا اواسط اردیبهشت ادامه می ‎یابد. پرنده ماده در زیر بوته های کوتاه و یا پای صخره ها آشیانه می سازد و نگهداری از جوجه ها را به عهده دارد، ماده ها بین ۶ تا ۱۰ تخم نخودی رنگ با خال های قهوه ای می گذارند. لانه های آن ها روی زمین به خوبی مخفی شده است. پرنده ماده ۲۳ تا ۲۶ روز روی تخم ها می خوابد. از برگ‌، جوانه‌ و میوه‌های‌ آبدار و حشرات تغذیه‌ می کند.

جنگل زدایی، نابودی علفزارها و بوته زارها و صداهای مهیب ناشی از انفجار معادن از مهمترین عوامل تهدید این گونه منحصربفرد است، البته سیاه قوش و پرندگان شکاری عمده دشمن طبیعی این پرنده هستند، این پرنده از نظر قوانین و مقررات محیط زیست کشور جزو گونه‌های در معرض انقراض و از نظر بین المللی در معرض تهدید محسوب می شود و بر این اساس شکار آن ممنوع است، به اعتقاد کارشناسان و پرنده شناسان به رغم اهمیت حفظ این گونه منحصربفرد اما آنطور که باید به آن توجه نشده است البته برخی معتقدند به دلیل شرایط سخت زیستگاهی و زندگی مخفی، مطالعات مناسبی درباره زندگی این پرنده صورت نگرفته است.