تهران در میان ده شهر آلوده دنیا

تهران در روز جاری (چهارشنبه چهارم دی‌ماه) یکی از ده شهری در دنیا است که بالاترین میزان آلودگی هوا را دارند. شاخص آلودگی هوا در ساعت ۱۵ امروز به عدد ۱۷۵ رسیده که بدین معناست که هوای تهران برای تمام گروه‌ها، ناسالم است. تعطیلی مدارس در هفته جاری نیز به داد آلودگی هوای تهران نرسید. واقعاً با این وضعیت چه باید کرد؟ مردمسالاری

با معضل آلودگی هوای تهران چه باید کرد؟
تهران در روز جاری (چهارشنبه چهارم دی‌ماه) یکی از ده شهری در دنیا است که بالاترین میزان آلودگی هوا را دارند. شاخص آلودگی هوا در ساعت ۱۵ امروز به عدد ۱۷۵ رسیده که بدین معناست که هوای تهران برای تمام گروه‌ها، ناسالم است. تعطیلی مدارس در هفته جاری نیز به داد آلودگی هوای تهران نرسید. واقعاً با این وضعیت چه باید کرد؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، تهران در حال حاضر در کنار شهرهایی نظیر لاهور پاکستان، بیشکک قزاقستان، دهلی هند، کابل افغانستان و چند شهر دیگر در چین، مغولستان و بنگلادش، یکی از ده شهر بسیار آلوده در دنیا است.
شاخص آلودگی هوا در تهران از ۱۵۰ فراتر رفته و به عدد ۱۷۵ رسیده است. این بدان معناست که هوای تهران برای تمام گروه‌ها ناسالم است. در صورتی که شاخص آلودگی هوا از عدد ۲۰۰ فراتر رود، کیفیت هوای تهران بسیار ناسالم خواهد شد. در سال جاری، تهران تنها ۴ روز هوای ناسالم برای تمام گروه‌ها داشته است و هنوز هوای بسیار ناسالم را تجربه نکرده است. اگر وضعیت به همین منوال باشد ممکن است تهران در روزهای آینده، وضعیت هوای بسیار ناسالم را هم تجربه کند.
البته تا همین جای کار نیز وضعیت آلودگی هوا در سال ۹۸ بسیار بدتر از سال ۹۷ بوده است. کافی است برای مقایسه تنها به این موضوع اشاره کنیم که در سال ۹۷، تعداد روزهای هوای ناسالم برای تمام گروه‌ها در تهران صفر بوده است.
فراموش کردن راه‌حل‌های اصولی
مدارس تهران این هفته کلاً تعطیل بوده است با این حال، آب از آب تکان نخورده و مشکل فوری آلودگی هوا همچنان پابرجاست.
برای آلودگی هوا به جز تعطیلی مدارس، از ابزار محدودیت‌های ترافیکی هم استفاده می‌شود و به مردم توصیه می‌شود تا از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده کنند. اما هیچ‌گاه مدیران و مقامات ذی‌ربط به صورت مسئولانه‌ای از خود نپرسیده‌اند که کدام سیستم حمل و نقل عمومی؟!
کیفیت خدمات سیستم حمل و نقل عمومی در پایتخت کشور بسیار پایین است و بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند هزینه مالی استفاده از خودروهای شخصی یا تاکسی‌ها و هزینه جسمانی آلودگی هوا را تحمل کنند اما هزینه روانی ناشی از شلوغی مترو و اتوبوس‌های بی‌آرتی را تحمل نکنند. استفاده از مترو و اتوبوس های بی‌آرتی برای بسیاری از شهروندان در ساعت اوج رفت‌وآمدها، حکم شکنجه روحی را دارد و تا مجبور نشوند از این وسایل استفاده نمی‌کنند.
علاوه بر این، بخشی از سیستم حمل و نقل عمومی، یعنی اتوبوس‌ها، خود به شدت آلاینده هستند. تعداد قابل توجهی از اتوبوس‌ها در سطح شهر تهران به سن فرسودگی رسیده‌اند و باید جایگزین شوند اما سال‌ها است که هیچ گامی در این راستا برداشته نشده است.
از سال ۱۳۹۱ تاکنون دولت حتی یک عدد اتوبوس هم به ناوگان شهری در تهران تحویل نداده است. شهرداری تهران با این جمله توپ را به زمین دولت می‌اندازد. در مقابل دولت هم می‌گوید: «قبلاً که دولت اتوبوس به شهرداری می‌داد، بودجه به صورت متمرکز در اختیار وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها قرار می‌گرفت، اما از سال ۹۱ تاکنون این مبالغ از محل مالیات بر ارزش افزوده، مستقیم به حساب شهرداری‌ها واریز می‌شود و شهرداری‌ها این مبالغ را صرف امور دیگر کرده‌اند و با آن اتوبوس خریداری نکرده‌اند». در واقع، دولت هم مجدداً توپ را به زمین شهرداری تهران می‌اندازد. این وسط این مردم هستند که باید هزینه آلودگی هوا و سوءمدیریتِ طولانی‌مدت را بپردازند.
متوسط عمر اتوبوس‌های شهر تهران حدود ۱۱ سال و نیم است و با این عمر بالا، این اتوبوس‌ها خود آلاینده هستند. علاوه بر این، تعداد اتوبوس‌های و واگن‌های مترو نیز در تهران به شدت ناکافی است. تحقیقات نشان می‌دهد که تقریباً منشأ ۳۱ درصد از آلودگی هوای تهران مربوط به اتوبوس‌ها است. اتوبوس‌های فعلی نه تنها در مقابله با آلودگی هوا کاری نکرده‌اند بلکه شهر را آلوده‌تر کرده‌اند.
دولت و شهرداری تا زمانی که نتوانند کیفیت خدمات مترو و اتوبوس‌های شهری را بهبود دهند و همزمان اتوبوس‌های فرسوده را هم از رده خارج و جایگزین کنند، بهبودی در کیفیت هوای تهران ایجاد نخواهد شد. مترو در تهران به شدت ناقص است و توسعه آن هنوز بعد از سال‌ها به پایان نرسیده است و مشخص نیست چه زمانی تمام خط‌های تصویب‌شده متروی تهران به بهره‌برداری کامل می‌رسد. تا زمانی که با مدیریت اصولی این معضلات رفع نشود، تنها باید برای رفع آلودگی هوا، منتظر معجزه باد و باران بود.
در واقع، فرمول حل آلودگی هوای تهران بسیار ساده است: دولت و شهرداری باید کیفیت سیستم حمل و نقل عمومی را بهبود دهند. با این حال، این فرمول و راه‌حل ساده، سال‌ها است که عملیاتی نشده است.