با خود سوزی سحر خدایاری «دختر آبی» لکه ننگ دیگری بر کارنامه چهل ساله جمهوری اسلامی افزوده شد. این اولین بار نیست که زنی ایرانی از روی استیصال علیه بی‌عدالتی و تبعیض فراگیر در کشور علیه زنان دست به خود سوزی می‌زند. ۲۶ سال پیش نیز هما دارابی در اعتراض به حجاب اجباری و ممنوع‌التدریسی‌اش در دانشگاه دست به خود سوزی زد و خبر آن در داخل کشور سانسور گردید. اما این‌بار رژیم اسلامی نتوانست از خبرساز شدن خودسوزی سحر به عنوان اعتراض به محرومیت از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی و محکومیت شش ماهه به زندان در پی تلاشش برای دیدن مسابقه تیم محبوبش، جلوگیری کند. خبر این خود سوزی علاوه بر داخل کشور در سطح جهان نیز بازتاب داشت.
تندترین واکنش به این رویداد را خانم سلحشوری نماینده مجلس نشان داد که سحر را دختر ایران نامید که مردانش برایشان تعیین تکلیف می‌کنند «و ابتدایی‌ترین حقوق انسانی را از آنها سلب می‌کنند». وی زنانی را نیز که در این ظلم آشکار با مردان همراهی می‌کنند مسئول دانست.
عباس عبدی از جمله مسئله اصلی در این رویداد را تبعیض و «نبود فرایند منصفانه در برخی دادرسی‌ها» می‌داند و علی مطهری بدون اشاره به پایمال شدن حقوق ابتدایی زنان در حکومت اسلامی نصیحت کردن در این موارد را به‌جای محکوم کردن توصیه می‌کند. برخی از ستاره‌های فوتبال نیز به ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها واکنش نشان داده‌اند از جمله علی کریمی که در ۱۲۷ بازی ملی شرکت داشته است خواستار بایکوت ورزشگاه‌ها در اعتراض به مرگ سحر خدایاری شد. مسعود شجاعی کاپیتان پیشین تیم ملی نیز در صفحه ایتنستاگرامش نوشت «... شرم بر من که نتوانستم کاری کنم و ننگ بر کسانی که بدیهی‌ترین حق سحر و سحرها را گرفتند.» فیفا نیز در پی این خود سوزی مقامات جمهوری اسلامی را به تامین آزادی ورود زنان به ورزشگاه‌ها فراخوانده است. پیش از این اینفان‌تینو رئیس فیفا طی نامه‌ای از فدراسیون فوتبال ایران خواسته بود که شرایط ورود زنان در ورزشگاه‌ها را در بازی‌های مقدماتی جام جهانی اماده کند در غیر اینصورت ممکن است در بازی‌های جام جهانی قطر در سال ۲۰۲۲ با مشکل روبرو شود.
رسانه‌های حکومتی بلافاصله برای خاموش کردن اعتراضات و پاک کردن صورت مسئله از راه‌های گوناگون دست بکار شدند. صدا و سیمای تحت فرمان ولی مطلقه فقیه با مصاحبه با پدر سحر مدعی شد که این دختر «نه به ورزشگاه رفته و نه بازداشت شده بود». علت خود سوزی سحر به باور این رسانه فرمایشی، مشکل «روانی» این دختر بوده است و تمام داستان ساخته و پرداخته «رسانه‌های بیگانه» است که ارتباطی با رآی دادگاه نیز نداشته است. این گزارش با اعتراضات بسیاری در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و خانم سلحشوری با لحن تند اعتراض آمیزی در توتیتر از جمله نوشت «تا سیه روی شود هرکه در او غش باشد». اراذل و اوباش جهموری اسلامی و سربازان گمنام امام با صدها توییت نسبت به اعتراض این نماینده، با فحاشی تمام واکنش نشان داده‌اند.
روزنامه امنیتی کیهان بر پایه اظهارات پدر سحر و با اشاره به ادعای وی مبنی بر «مشکلات روانی» این قربانی تبعیض نیز کوشیده است این رویداد را به برنامه ریزی احتمالی «جریانات ضد انقلاب داخلی» نسبت دهد و از قوه قضاییه غیر مستقل می‌خواهد که مسئولان و «فلان خانم یا آقای نماینده و فلان هنرپیشه و فلان...» را که در باره این خود سوزی «دروغ بافی» کرده‌اند مورد پرسش قرار دهد و «پرسیده شود این دروغ ساخته خودش است یا از جایی به وی دیکته شده است؟!»
دراین میان قوه قضاییه به ریاست رئیسی (یکی از قاتلان زندانیان سیاسی سال ۶۷) نیز دست به‌کار شد و سخنگوی این نهاد از مواضع «هوشمندانه» پدر سحر که «مانع از تحقق اهداف بیگانگان و برخی دنباله‌های داخلی شان شده است، قددر دانی کرد». خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه نیز مدعی شده است که یک مقام آگاه قضایی از پوشش نامناسب سحر در سال ۹۷ و درگیری‌اش با ماموران انتظامی و توهین به آنها خبر داده که منجر به تشکیل پرونده با عنوان «جریحه دار کردن عفت عمومی و توهین به مامورین» منجر گردیده بود. این خبرگزاری مدعی شده که دادگاهی برای سحر تشکیل نشده و حکم محکومیتی نیز صادر نشده است.
اظهارات این مقام قضایی و مصاحبه فرمایشی پدر سحر با رسانه حکومتی سبب تعدیل صحبت‌های مطهری و روزنامه اصلاح طلب اعتماد ملی شد که هر دو پذیرفتند حکمی علیه سحر صادر نشده است و به نوشته مطهری تنها «فرد غیرمسئولی در دادگاه به سحر خدایاری گفته ۶ ماه حبس محکوم شده‌ای.» روزنامه اعتماد ملی در مورد اعلان حکم دادگاه و عدم صحت آن از خوانندگانش پوزش خواست.
با توجه به مواضع رسانه‌های حکومتی و امنیتی در مورد خود سوزی سحر، و مخالفت مقامات حکومتی و مراجع تقلید مرتجع با حضور زنان در ورزشگاه‌ها و نیز مواضع دوگانه دولت بی اختیار روحانی در این مورد نمی‌توان انتظار داشت که این تبعیض قرون وسطایی بزودی بر طرف گردد و زنان ایرانی بتوانند مانند زنان دیگر کشور‌های جهان برای دیدن کلیه مسابقات ورزشی به ورزشگاه‌ها وارد شوند.
شوربختانه فیفا نیز در اتخاذ مواضع قاطع و محکم در برابر تنها کشوری در جهان که از ورود زنان به ورزشگاه‌ها جلوگیری می‌کند تاکنون ناپیگیر بوده و با حکومت اسلامی با مماشات رفتار کرده است. رسوایی برخی از مقامات این نهاد از جمله در انتخاب قطر برای برگزاری جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در برابر دریافت رشوه[۱]، بر اراده این نهاد در دفاع واقعی از حقوق زنان ایرانی سایه انداخته است.
تاریخ چهل ساله حکومت دینی نشان می‌دهد که بسیاری از زنان آگاه سکولار و مذهبی کشور دوشادوش یکدیگر به پیکار علیه قوانین زن‌ستیز، تبعیض‌های قرون وسطایی و فرهنگ مرد سالار حاکم ادامه داده و نقش تعیین کننده‌ای در ساختن ایرانی آزاد، سکولار و دمکرات ایفا خواهند کرد.
شهریور ۱۳۹۸
mrowghani.com
—————————————————
[۱] - BBC, Fifa corruption crisis: Key questions answered
https://www.bbc.com/news/world-europe-32897066