ايران امروز

آمریکا درگیر یک بازی سیاسی خطرناک

شهلا صمصامی
برای نخستین بار در تاریخ آمریکا یک لایحه‌ای که بدون هیچ نوع مشکلی از کنگره می‌گذشت یعنی بالا بردن میزان اعتبار آمریکا در گرفتن قرض معروف به «Debt Ceiling» ناگهان تبدیل به یک بازی سیاسی بسیار خطرناک شده است.

دولت آمریکا مانند بسیاری کشورهای دیگر برای پرداخت مخارج خود با فروش اوراق قرضه، مالیات‌ها و گرفتن وام توانسته است این وظیفه را بموقع انجام دهد. این پدیدهٔ جدیدی نیست. در طول تاریخ آمریکا صد‌ها بار این کار انجام شده است.

از سالهای ۱۹۶۰ کنگره ۷۸ بار میزان اعتبار برای گرفتن قرض را بالا برده است. ۴۹ بار در زمان جمهوریخواهان و ۲۹ بار در زمان دموکرات‌ها. در دوران ریاست جمهوری ریگان این لایحهٔ ساده ۱۷ بار بتصویب رسید. در دوران جرج بوش ۱۰ بار میزان اعتبار بالا رفت. این لایحه‌ای است که هرگز در مورد آن جنجالی نبوده است. شاید برخی از نمایندگان مخالفت کرده‌اند و رأی منفی داده‌اند ولی چه در زمان ریاست جمهوری دموکرات‌ها و چه جمهوریخواهان این لایحه بدون دردسر بتصویب رسیده است. بالا بردن میزان اعتبار برای گرفتن قرض در حقیقت مربوط به مخارجی است که دولت در گذشته داشته و کنگره طی لایحه‌های گوناگون آنرا تصویب کرده است. بخش مهمی از این مخارج انجام شده و حالا دولت باید بخشی از اصل و بخشی از بهره را بپردازد. در عین حال مخارج دیگری نیز وجود دارد مانند حقوق بازنشستگان و افراد سالمند. بیمهٔ سالمندان، حقوق کارمندان دولت، مخارج ارتش کمک‌های بهداشتی و غذایی به افراد کم درآمد و فقیر و وامی که دولت به دانشجویان می‌دهد. این‌ها پول‌هایی است که یا قبلاً خرج شده و یا بخشی از تعهدات دولت است. درآمد دولت در عین حال باندازهٔ مخارج نیست و دولت مجبور است برای تأمین این مخارج قرض بگیرد. با بحران اقتصادی که از دوران بوش آغاز شده و تا کنون ادامه دارد میزان این قروض نیز بالا رفته است. ولی دولت آمریکا هرگز در وضعیتی نبوده است که قروض خود را پرداخت نکند.

اعتبار سیاسی و اقتصادی آمریکا تا کنون به اندازه‌ای بوده است که سرمایه گذاران خصوصی و دولت‌ها بسادگی با بهرهٔ کم پول بدولت آمریکا قرض داده‌اند. بحرانی که کنگره بویژه اعضاء حزب چای در مجلس نمایندگان بوجود آورده‌اند در حقیقت یک کشمکش سیاسی است که در ‌‌نهایت به اعتبار آمریکا صدمهٔ جدی وارد کرده است.

«حزب مخالف مالیات»

این روز‌ها نام یک شخصیت جمهوریخواه روی زبانهاست، کسی که در حقیقت هیچ نوع موقعیت سیاسی ندارد ولی نقش بسیار مهمی در سیاست و در بازی سیاسی خطرناکی که در واشنگتن می‌گذرد بعهده دارد.

گرووِر نورکوایست (Grover Norquist) یک مرد ۵۴ ساله‌ای است که از نوجوانی خود را جمهوریخواه می‌دانست. زمانیکه دانش آموز دبیرستان بود ایدهٔ «پیمان هیچ مالیات» «No Tax Pledge» بذهنش رسید. نورکوایست می‌گوید، یکی از معلم‌های دبیرستان گفته بود غالب مردم حتا نام نمایندهٔ مجلس خود را نمی‌دانند. در آن زمان نورکوایست به این فکر افتاد که چگونه می‌شود شعاری برای حزب جمهوریخواه پیدا کرد که مانند کوکاکولا و پپسی کولا بلافاصله قابل شناسائی باشد. «حزب هیچ مالیات‌ها» ایده‌ای بود که نورکوایست بنیان‌گذار آن شد.

نورکوایست مخالف دولت است بویژه دولتی که دارای قدرت زیاد بوده و بدون حساب خرج کند. از‌‌ همان نوجوانی مخالف کمونیسم بود و کتاب‌های ضد کمونیستی را جمع‌آوری می‌کرد.

نورکوایست در حزب جمهوریخواه فعالیت زیادی داشت. در سال ۱۹۸۵ رانولد ریگان از او خواست که گروه «آمریکائیان برای رفرم در مالیات‌ها» را اداره کند. که در ‌‌نهایت ریگان موفق شد میزان مالیات بردرآمد بویژه ثروتمندان را کم کند.

نورکوایست یکسال بعد در ۱۹۸۶ ایدهٔ قدیمی خود را به مرحله اجرا درآورده و «پیمان هیچ مالیات» را بوجود آورد و قرار شد هر کسی که کاندیدای کنگره و یا ریاست جمهوری از طرف جمهوریخواهان شود این پیمان را امضاء کند. در آن زمان ریگان کاندیداهای کنگره را تشویق به امضای این پیمان کرد. در نتیجه از ۱۹۹۱ هیچ نمایندهٔ جمهوریخواه برای ازدیاد مالیات رأی نداده است. در حال حاضر از ۲۴۰ جمهوریخواه در مجلس نمایندگان تنها ۶ نفر این پیمان را امضا نکرده‌اند و از ۴۷ سناتور جمهوریخواه، ۴۰ نفر این پیمان را امضا کرده‌اند. به اینگونه مردی به نام نورکوایست امروز با قدرت‌ترین فرد سیاسی غیرمنتخب در آمریکاست.

فلسفهٔ نورکوایست این است که مالیات‌ها مخالف و مغایر با آزادی فردی است زیرا پول از تعدادی مردم دزدیده شده و به بخش دیگری از جامعه داده می‌شود. این‌‌ همان فلسفه‌ای است که اعضای «حزب چای» پیرو آن هستند که امروز فقیر بودن را مشکل فقرا می‌دانند و آماده‌اند تمام کمک‌های اجتماعی، رفاهی و بهداشتی را به افراد فقیر، کم درآمد و حتا افراد علیل و ناتوان کم کرده و یا بکلی از بین ببرند.

نورکوایست نمایندهٔ طرز فکر و ایدئولوژی است که راست افراطی در آمریکا و کمپانی‌های عظیم و لابیست‌های آن‌ها پشتیبان آن هستند. این‌‌ همان ایدئولوژی است که در حال از بین بردن سندیکاهای کارگری بوده، سقط جنین را می‌خواهد غیرقانونی کرده و اداره کشور را به بخش خصوصی و یا نمایندگان آن‌ها بدهد. این‌‌ همان ایدئولوژی است که شدیداً مخالف تعدیل ثروت است. نمایندگان مجلس، عضو حزب چای که آیندهٔ اعتبار سیاسی و اقتصادی آمریکا را بخطر انداخته‌اند در حقیقت دست بیک جنگ ایدئولوژیکی زده‌اند. جنگی که در ‌‌نهایت مردم بازندهٔ واقعی خواهند بود.

دعوای کسر بودجه

بخش دیگری از ایدئولوژی «حزب چای» بظاهر کم کردن کسر بودجه آمریکاست. ولی هرگز در هیچ زمانی بالا رفتن میزان اعتبار آمریکا برای گرفتن قرض، با مسئله مهمی مانند کسر بودجه یکی نشده بود. ولی در جنگی که جمهوریخواهان وارد آن شده‌اند در مجلس نمایندگان شرط تصویب لایحهٔ ساده افزایش اعتبار با موضوع بسیار پیچیدهٔ کسر بودجه مخلوط شد.

کسر بودجه آمریکا یک مسئله بسیار مهم است که سالهاست ادامه داشته اگر چه آخرین بار در دوران بیل کلینتون کسر بودجه تعدیل شده و حتا درآمد بیشتر از مخارج شد. در دروان بوش و با جنگ‌های پر خرج دوباره کسر بودجه زیاد شد. در دوران اوباما نیز بدلیل بحران اقتصادی ادامه یافت و زیاد‌تر شد. حل کردن کسر بودجه ناگهان در زمانی که آمریکا با درصد بیکاری بسیار بالا بطور متوسط حدود ۹ درصد روبروست بنظر بسیاری از کار‌شناسان اقتصادی یک دعوای سیاسی است و اوضاع اقتصادی را وخیم‌تر خواهد کرد.

برای اینکه بودجهٔ آمریکا به توازن برسد می‌بایست در عمق بحران اقتصادی ۴۲۴ میلیارد دلار از مخارج کم کرد. چنین عملی موجب بیکاری ۵ میلیون آمریکایی می‌شد. اگر دولت می‌خواست به‌همان اندازه به مالیات‌ها اضافه کند بحران شدید‌تر می‌شد. بسیاری از اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که یک اقتصاد بیمار نیاز به غذا و داروی بیشتری دارد. باین معنی که بجای کم کردن مخارج باید کوشید درآمد مردم بیشتر شده در صد بیکاری کم شود حتا به قیمت زیاد‌تر شدن کسر بودجه. زمانیکه مردم با داشتن کار قادرند بیشتر خرج کنند طبیعتاً می‌توانند مالیات‌های بیشتری نیز بپردازند. به این دلیل در حال حاضر که اقتصاد آمریکا بیمار است زمان تعدیل کسر بودجه نیست.

ولی نمایندگان عضو «حزب چای» لوایحی به تصویب رسانده‌اند که به بهانهٔ تعدیل کسر بودجه درآمد افراد طبقه متوسط را کم می‌کند و خدمات رفاهی و اجتماعی را از بین می‌برد.

اقتصاددانان معتقدند تمام نیرو و کوشش قانوگذاران باید بر این باشد که رشد اقتصادی بیشتر شود و سپس به تعدیل کسر بودجه پرداخت.

«رئیس جمهور یک دوره‌ای»

سال‌ها پیش نوکوایست گفته بود یکی از هدف‌های او این است که حتا اگر دموکرات‌ها به ریاست جمهوری برسند، هرگز نتوانند مانند یک دموکرات حکومت کنند. زمانی که اوباما به ریاست جمهوری رسید امید بسیاری بر این بود که بی‌عدالتی‌ها دروغ پردازی‌ها و بازیهای سیاسی از بین برود و مردم آمریکا به عدالت و رفاه بیشتری دست یابند. زمانی که با انتخاب اوباما میلیون‌ها نفر اشک شوق ریختند امید بر این بود که واشنگتن در خدمت مردم و برای رفع مشکلات مردم خواهد بود. سه سال پس از انتخاب اوباما مشکلات اقتصادی و سیاسی بمراتب بیشتر و واشنگتن غرق در خصومت و اختلافات زهرآگین است.

بر اساس آخرین آمار‌ها مردم آمریکا بویژه اقلیت‌های سیاهپوست و لاتین بمراتب فقیر‌تر شده‌اند. ۶۳ در صد از لاتین‌ها ۵۴ در صد از سیاهپوستان درآمد کمتری داشته‌اند در مقابل ۱۶ درصد از سفید پوستان درآمد کمتری بدست آورده‌اند. بسیاری امروز علیرغم اینکه اوباما را رئیس جمهوری با هوش، با معلومات، پرکار و زحتمکش می‌دانند ولی معتقدند در عمل بدام افتاده است و «نورکوایست»‌ها به هدف خود رسیده‌اند زیرا اوباما مانند یک جمهوریخواه حکومت کرده است. بنام سازش و همکاری آنچه آن‌ها خواسته‌اند کرده و هنوز هم جمهوریخواهان قانع نبوده و با همه قوا برای شکست و «ترور شخصیتی» وی می‌کوشند.

بخش دیگری از اهداف «حزب چای» و جمهوریخواهان همانطور که از آغاز اعلام کردند اینست که ریاست جمهوری اوباما تنها یک دوره باشد. اوباما در زندگی شخصی‌اش مسئله‌ای نبوده که مانند داستان «مانیکا لوئینسکی» موجب اسکاندال و بحران شود. در نتیجه یکسال پیش از انتخابات ریاست جمهوری، موضوع افزایش اعتبار آمریکا، وسیله‌ای شد که شاید بازار بورس سقوط کرده و یک بحران اقتصادی واقعی بوجود آید. علیرغم همهٔ سازش‌های اوباما که از نظر بسیاری اشتباه است، جمهوریخواهان و اعضای «حزب چای» مصمم هستند که بهر نحوی شده موجب شکست اوباما شوند. حتا اگر این بحران به قیمت فشارهای شدید بر روی مردم عادی، طبقه متوسط، سالمندان و افراد فقیر باشد و یا اعتبار سیاسی و اقتصادی آمریکا بخطر افتد. هدف اینست که اوباما رئیس جمهور یک دوره‌ای باشد.

یک سازش غیرعادلانه دیگر

ساعت هشت و چهل و پنج دقیقه یکشنبه شب بوقت واشنگتن، دقایقی پیش از آنکه بازار بورس در آسیا هنگ کنگ، چین و استرالیا باز شود، پرزیدنت اوباما اعلام کرد که رهبران دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در سنا و مجلس نمایندگان به توافق رسیده‌اند که هم کسر بودجهٔ آمریکا کاهش یابد و هم دولت بتواند به تعهدات مالی خود در روز دوم آگوست عمل کند.

در اولین دقایق پس از اعلام این توافق، بازار بورس ژاپن بالا رفت و بسیاری کار‌شناسان مالی در نقاط مختلف جهان عکس العمل مثبت نشان دادند. زیرا در آخرین لحظات دولت آمریکا کارش به ورشکستگی نکشید.

در داخل آمریکا دموکرات‌ها و لیبرال‌ها نگران آینده هستند زیرا حقوق و منافع سالمندان افراد فقیر، کم درآمد و طبقهٔ متوسط می‌تواند بخطر بیافتد. این مخارج از مهم‌ترین تعهدات دولت آمریکاست که بر اساس این موافقتنامه جدید کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند. نظر کلی کار‌شناسان سیاسی بر اینست که جمهوریخواهان موفق شدند با ایجاد یک بحران بزرگ سیاسی و اقتصادی به مقاصد خود برسند. جان بی‌نر سخنگوی مجلس نمایندگان پس از اعلام این موافقتنامه خطاب به جمهوریخواهان عضو مجلس گفت که آن‌ها موفق شدند به ۹۸ درصد از خواسته‌های خود دست یابند. در مقابل یکی از نمایندگان عالیرتبه دموکرات در مجلس گفت: «امشب جمهوریخواهان در خیابان‌ها در حال رقص خواهند بود». نمایندهٔ دیگری گفت: «این روز بسیار بدی برای مردمی است که در شرایط سختی در ثروتمند‌ترین کشور دنیا زندگی می‌کنند، زیرا آنچه که در این میان قربانی شده است، ایجاد کار برای تودهٔ عظیم بیکاران در آمریکاست. ثروتمندان و طرفداران آن‌ها در کنگره بالاخره موفق شدند کسر بودجه را که در شرایط کنونی برای بهبود وضع اقتصادی آمریکا حیاتی نیست مهم‌ترین مسئله جلوه دهند. در حالیکه ایجاد کار و بالا رفتن تولیدات می‌بایست هدف اصلی کنگره باشد.

بر اساس این موافقتنامهٔ جدید که با گذشتن از کنگره و امضای رئیس جمهور هم اکنون قانون شده است، اعتبارات آمریکا برای گرفتن وام تا دسامبر ۲۰۱۲ بطور اتوماتیک بالا خواهد رفت. ولی بر مالیات‌ها افزوده نشده و تصمیم برای افزایش مالیات تا پس از انتخابات ۲۰۱۲ به تعویق افتاده است.

برای مقابله با کسر بودجهٔ آمریکا کاهش مخارج دولتی در دو مرحله انجام می‌شود. ۹۰۰ میلیارد دلار در ۱۰ سال آینده که بیشتر آن در سال آینده انجام خواهد گرفت. در سال جاری این کاهش درصد بسیار کمی است. در مرحلهٔ دوم یک کمیسیون ۱۲ نفری از نمایندگان کنگره دموکرات و جمهوری خواه تشکیل می‌شود که تا اواخر نوامبر امسال معین می‌کند چگونه باید یک و نیم میلیارد دلار دیگر از مخارج دولتی را کاهش داد. چنانچه این کمیسیون نتواند به توافق برسد از آغاز سال ۲۰۱۳ بطور اتوماتیک بیش از یک میلیارد دلار از مخارج دولتی کاسته می‌شود. البته با انتخابات ۲۰۱۳ و تغییراتی که در کنگره و حتا ریاست جمهوری می‌تواند بوجود آید، احتمال دارد با این کاهش مخارج نیز کم و یا زیاد شود.

جزئیات بسیاری هست که طی ماههای آینده معلوم خواهد شد. در حال حاضر بنظر می‌رسد بودجهٔ نظامی نیز کم خواهد شد و برخی از جمهوریخواهان مخالف آن هستند. موردی که دموکرات‌ها را بطور جدی نگران کرده است، از بین رفتن کمک‌های دولتی به کسانی است که بیکار شده‌اند. هیچکدام از دو حزب، کاملا راضی به نظر نمی‌آیند. ولی صاحبنظران سیاسی این سازش اخیر اوباما را شکست دیگری برای وی و کنگره دانسته وکاهش مخارج دولتی بدون افزایش هر نوع مالیاتی را یک سازش غیر عادلانه می‌دانند. این وقایع اخیر بدون شک در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ یک تأثیر بنیادی خواهذ داشت. سازش اوباما می‌تواند در ‌‌نهایت به زیان وی و دموکرات‌ها بوده و از جهاتی چشم انداز سیاسی و اقتصادی این جامعه را نیز تغییر دهد. زیرا مردم با مشاهده یک درگیری خصمانه به عمق بازی‌های سیاسی بیشتر پی برده و بدبینی آن‌ها نسبت به سیاست مداران و پروسه سیاسی بیشتر شده است.