یک انتخاب تاریخی برای دادگاه عالی آمریکا

دادگاه عالی آمریکا از ارکان مهم دموکراسی در این کشور است. قضات این دادگاه از طرف رئیس جمهور انتخاب شده و باید توسط سنای آمریکا تأیید شوند.

وظیفه‌ی اصلی قضات دادگاه عالی، نظر دادن و تأیید و یا رد دادخواست‌هایی است که در دادگاه‌های پائین تر به آنها رأی داده شده و آن رأی مورد اختلاف است. دادگاه عالی آخرین مرحله‌ی قضائی است. قضات این دادگاه موظفند در نظرات خود استدلال به قانون اساسی آمریکا نمایند. وظیفه قانونگذاری با قوه‌ی مقننه یعنی کنگره آمریکاست، ولی قضات دادگاه عالی حامی رعایت قانون هستند.

اگر چه قضات باید بی‌طرف بوده و نظرات شخصی خود را در کار قضاوت دخالت ندهند، ولی عملاً انتخاب آنها و آراء آنها سیاسی بوده و کاملاً بی‌طرفانه نیست. در حال حاضر ۸ قاضی مرد و یک قاضی زن در دادگاه عالی هستند. قضات دادگاه عالی برای تمام عمر انتخاب می‌شوند و در صورت مرگ و یا استعفا، ریئس جمهور وقت می‌تواند جانشینی برای آنها انتخاب کند. انتخاب این قضات از جمله مهمترین تصمیمات رئیس جمهور است. زیرا سالها پس از پایان ریاست جمهوری هنوز این قضات بر سر کار هستند و می‌توانند در مسائل بسیار مهم جامعه‌ی آمریکا بنفع محافظه‌کاران، میانه روها و یا لیبرال‌ها رأی دهند.

در حال حاضر اکثریت با محافظه کاران است. قضات فعلی توسط چهار رئیس جمهور پیشین انتخاب شده‌اند: «ساموئل آلیتو» (Samuel Alito) و «جان رابرتز» توسط «جرج بوش» انتخاب شدند. «روت بادر گینز برگ» (Ruth Bader Ginsberg) توسط «بیل کلینتون» انتخاب شد. «کلرنس تاماس» (Clarence Thomas) و «دیوید سوتر» (David Souter) را «جرج بوش» پدر انتخاب کرد. «آنتونی کندی» (Anthony Kennedy) و «آنتونی اِسکالیا» (Anthony Scalia) توسط «ریگان» انتخاب شدند و بالاخره قاضی ۸۸ ساله جان «پُل استیونس» (John Paul Stevens) را پرزیدنت «فورد» انتخاب کرد.

با استعفای «دیوید سوتر» ، پرزیدنت «اوباما» این فرصت استثنایی را پیدا کرده است که یک قاضی برای دادگاه عالی انتخاب کند. اوخانم «سونیا سوتو مایور» (Sonia Sotomayor) را که پدر و مادرش از «پرتوریکو» هستند را برای این مقام انتخاب کرده است.

از فقر تا بالاترین مقام قضائی

«سوتومایور» در ۲۵ جون ۱۹۵۴ در محله «برانکس» نیویورک بدنیا آمد. پدر و مادرش در زمان جنگ دوم از «پرتوریکو» به نیویورک مهاجرت کردند. پدرش که انگلیسی هم نمی‌دانست در یک کارخانه کار می‌کرد. در ۸ سالگی معلوم شد که «سونیا» مبتلا به مرض قند کودکان است. ۹ ساله بود که پدرش را از دست داد. مادر «سونیا» که پرستار بود برای نگهداری از او و برادر کوچکترش ۶ روز هفته را کار می‌کرد. «سوتو مایور» در مورد کودکیش می‌گوید که تا وقتی پدرش فوت کرد انگلیسی نمی‌دانست. آنها فقیر بودند و در آپارتمان‌هایی که دولت برای کمک به مردم کم درآمد و فقیر ساخته بود، زندگی می‌کردند.

«سوتو مایور» می‌گوید مادرش الهام بخش او بود. وی به تحصیلات اهمیت زیادی می‌داد به این دلیل «سوتو مایور» هدفش را در دست یافتن به تحصیلات عالی قرار داد. مادرش با کار کردن در دو جای متفاوت توانست «سونیا» و برادرش را به یک مدرسه خصوصی کاتولیک در «برانکس» بفرستد.

تلاش‌های «سوتو مایور» و مادرش به نتیجه رسید و «سونیا» توانست با دریافت بورس تحصیلی به دانشگاه معتبر «پرینستون» راه پیدا کند. برای دختر نوجوانی که در محله‌های فقیر نشین «برانکس» بزرگ شده بود، محیط دانشگاهی مانند «پرینستون» چالش بزرگی بود. در خاطراتش می‌گوید: «در ۱۹۷۲ دانشگاه پرینستون مانند یک سرزمین بیگانه بود. احساس می‌کردم به آنجا متعلق نیستم. این دانشگاه محیطی کاملاً متفاوت از آنچه که من در آن بزرگ شده و می‌شناختم بود» . از آنجا به دانشکده حقوق دانشگاه «یل» (Yale) رفت. ۳ سال بعد به عنوان سر دبیر ژورنال حقوقی «یل» انتخاب شد. «سوتومایور» می‌گوید: «سال‌هایی که در پرینستون گذراندم به من آموخت که نه تنها غیر سفید پوستان می‌توانند در این دانشگاه باقی بمانند، بلکه می‌توانند به شکوفایی رسیده و موفق شوند.»

«سوتو مایور» در ۳ دهه در تمام سطوح قضایی کار کرده است. از ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۴ به عنوان معاون دادستان منطقه‌ای نیویورک کار کرد. در سال ۸۴ تا ۹۲ به وکالت پرداخت. در سال ۹۱ از طرف «بوش» پدر به عنوان قاضی دادگاه فدرال در بخش جنوبی نیویورک که از شلوغ ترین دادگاههاست منصوب شد. در آن زمان در مصاحبه‌ای گفت: «دادگاهها آخرین پناهگاه مردم ستمدیده‌اند».

در سال ۱۹۹۷ پرزیدنت «کلینتون»، «سوتو مایور» را به عنوان قاضی دادگاه استیناف (Appeals Court) انتخاب کرد. ولی سنای آمریکا و جمهوریخواهان تأیید او را یکسال به تعویق انداختند، زیرا آنها می‌دانستند چنین سمتی در آینده می‌تواند راه را برای کاندیدایی احتمالی «سوتو مایور» در دادگاه عالی باز کند.

در واقع چنین هم شد زیرا تجربیات قضایی، تحصیلات و زندگی «سوتو مایور» وی را بهترین کاندیدا برای بالاترین مقام قضایی در آمریکا ساخته است. پرزیدنت «اوباما» با این انتخاب، نه تنها راه را برای یک زن از اقلیت اسپانیایی زبان فراهم آورده است، بلکه کسی را کاندید کرده که از بسیاری جهات زندگیش شباهت به خود «اوباما» دارد. «سوتو مایور» از یک خانواده مهاجر آمده، مادرش به تنهایی او را بزرگ کرده و وی با کوشش و اراده شخصی به درجات تحصیلی و شغلی بالایی رسیده است.

از ابتدای ریاست جمهوریش وقتی صحبت از انتخاب احتمالی قضات دادگاه عالی می‌شد نظر اوباما بر این بود که «چنین کاندیدایی علاوه بر تمایز روشنفکرانه باید بتواند تجربیاتی را که بدست آورده با مسائل حقوق نظری آشتی دهد».

بنظر می‌رسد «سوتو مایور» کاندیدایی است که «اوباما» می‌خواست. افرادی که با «سوتو مایور» کار کرده‌اند او را فردی گرم، فروتن و کسی که به دنبال منافع شخصی نیست تعریف کرده‌اند. اگر چه «سوتو مایور» به پست‌های بالاتر رسیده است، ولی در جرگه‌ی افراد با قدرت نرفته است. کسانیکه با او کار کرده‌اند گفته‌اند: او تمام کارکنان، از دربان در تا کارگران کافه تریا و مستخدمان را می‌شناسد. یکی از منشی‌های پیشین او گفته است: «سوتو مایور می‌داند فقر چیست و به این دلیل مردم را در هر موقعیت اجتماعی که باشند درک می‌کند.»

مخالفان چه می‌گویند

پس از اولین دقایق معرفی کاندیدای جدید، مخالفان شروع بکار کردند. «سوتو مایور» در لیست احتمالی کاندیداهای «اوباما» بود. به این دلیل مخالفان از پیش آمادگی داشتند. از گروه‌های مخالف، طرفداران لغو قانون سقط جنین، جمهوریخواهان کنسرواتیو و همچنین مخالفان قانونی شدن ازدواج هم‌جنس‌گرایان هستند، زیرا می‌دانند این موضوع حساس به دادگاه عالی خواهد رسید. از جمله مخالفان کسانی هستند که مخالف کمک‌های دولتی به اقلیت‌ها می‌باشند. قانونی که بر اساس آن اقلیت‌ها می‌توانند از بورس‌های تحصیلی و مزایای دیگر برخوردار شوند و به قانون (Affirmative Action) معروف است.

بر اساس این قانون به برخی از فرزندان خانواده‌های فقیر و کم درآمد، اقلیت‌های نژادی و زنان، بویژه در گذشته کمک می‌شد که بتوانند به دانشگاههای درجه اول آمریکا دسترسی پیدا کنند. پرزیدنت «اوباما» و «سونیا سوتو مایور» از این نمونه‌ها هستند. این قانون بسیار محدود شده و بخشی از آن در دوران ریاست جمهوری «بوش» لغو شد.

مخالفان «سوتو مایور» می‌گویند که سابقه‌ی کاری این کاندیدا نشان می‌دهد که علیه مردان سفید پوست تبعیض قائل شده است. برای مثال رأیی است که «سوتو مایور» در دادخواست چند مأمور آتش نشانی سفید پوست داده است. در این دادخواست این مأموران ادعا کرده بودند که در مورد استخدام و دریافت مزایا مورد تبعض قرار گرفته‌اند. این مورد بخصوص توسط چند قاضی تصمیم گیری شده بود.

در سال ۲۰۰۱ «سوتو مایور» گفته بود که «تجربه‌های وی به عنوان یک زن از نژاد لاتین می‌تواند کمک کند که تصمیمات با فکرتری بگیرد تا یک مرد سفید پوستی که چنین زندگی نداشته است.»

مخالفان «سوتو مایور» می‌گویند این دلیل مهمی است که به عنوان قاضی دادگاه عالی حقوق مردان سفید پوست را به نفع اقلیت پایمال خواهد کرد. نظر مخالفان اینست که این کاندیدا در قضاوت‌هایش احساسات شخصی را دخالت خواهد داد.

مفسرین سیاسی معتقدند حملاتی که به این کاندیدای بسیار قابل می‌شود نژادپرستانه است. اگر «سوتو مایور» مرد و سفیدپوست بود چنین حملات توهین آمیزی به وی نمی‌شد.

از سوی دیگر سناتورهای جمهوریخواه تا کنون آشکارا مخالفت شدید نکرده‌اند. کارشناسان سیاسی بر این عقیده‌اند که جمهوریخواهان در انتخابات گذشته رأی اقلیت اسپانیولی زبان را که بزرگترین اقلیت در آمریکاست از دست دادند. مخالفت با اولین کاندیدای اسپانیولی زبان به ضرر جمهوریخواهان است. حزب جمهوریخواه در این تنگنا قرار گرفته است که چگونه خود را دوباره سازی کند. در حالیکه پایه‌های اصلی و باقیمانده این حزب مردان سفید پوست جنوب آمریکا هستند. میانه روها معتقدند که حزب جمهوریخواه باید بتواند اقلیت‌ها را جذب کند. ولی بسیاری از رهبران حزب این عقیده را رد کرده و می‌گویند جمهوریخواهان باید به اصول محافظه کارانه خود وفادار باشند.

انتخاب «سوتو مایور» برای دادگاه عالی فرصت مناسبی است که مسائل مهم مانند سقط جنین، ازدواج هم جنس گرایان و نظیر آن با شدت هر چه بیشتر مطرح شود.

واقعیت اینست که دموکرات‌ها با انتخاب «سوتو مایور» بویژه در ایالات نوادا، آریزونا، کلرادو و فلوریدا حتا تکزاس که تعداد اسپانیولی زبان‌ها زیاد است نفوذ بیشتری پیدا خواهند کرد.

یک انتخاب تاریخی

پرزیدنت «اوباما» با انتخاب «سوتو مایور» چندین گروه را راضی کرد. اقلیت اسپانیولی زبان که خود را در دوران ریاست جمهوری «جرج بوش» منزوی می‌دید با این انتخاب غرور ویژه‌ای پیدا کرده است. اگر چه مسئله حساس ۲۰ میلیون مهاجر غیر قانونی هنوز حل نشده است. ولی بودن یک قاضی از این اقلیت در دادگاه عالی مشروعیت آنها را بیشتر خواهد کرد.

گروه‌های فمینست نیز از این انتخاب راضی هستند. برای فمینست‌ها بسیار مهم بود که کاندیدای بعدی دادگاه عالی یک زن باشد. اگر چه «سوتو مایور» یک لیبرال میانه رو است، ولی لیبرال‌ها هم بنظر راضی می‌آیند که در مقابل چهار قاضی محافظه کار «سوتو مایور» وزنه‌ای است که می‌تواند دادگاه را بطرف میانه رویی و تعادل ببرد.

بنظر می‌رسد پروسه تأیید «سوتو مایور» نه به سادگی، ولی در نهایت موفقیت آمیز باشد. چنانچه سوتو مایور به این مقام دست یابد بخش عمده‌ای از زنان و اقلیت‌ها خشنود خواهند بود.

این یک انتخاب تاریخی است زیرا «سوتو مایور» از پایین ترین طبقات جامعه و علیرغم چالش‌های مهمی توانسته است شرایط این مقام مهم را بدست آورد. ریاست جمهوری آمریکا مقام بسیار با ارزش و مهمی است، ولی دوران آن حداکثر ۸ سال است در حالیکه قاضی دادگاه عالی برای همه عمر انتخاب می‌شود.

تصمیمات دادگاه عالی آمریکا در گذشته راه را برای قوانین سرنوشت سازی مانند حقوق مساوی برای سیاهان، پایان دادن به تبعیضات نژادی و حقوق زنان در انتخاب سقط جنین باز کرده است.
یک قاضی دادگاه عالی می‌تواند حافظ دموکراسی و حقوق شهروندان این جامعه باشد. عدالت خواهی، دوراندیشی و انساندوستی چنین فردی می‌تواند در زندگی روزانه‌ی مردم تأثیر گذار باشد. «سوتو مایور» جوان است، روشن بین و مصمم بنظر می‌رسد. انتخاب وی بعنوان قاضی دادگاه عالی آمریکا یک انتخاب تاریخی است.