ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Fri, 20.11.2020, 13:20

حمید ابوطالبی: مشکلات ایران و آمریکا باید یکجا حل‌و‌فصل شود


حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی پیشین حسن روحانی، در یادداشتی در شبکه‌های اجتماعی نوشت:

التهاباتِ انتخاباتِ آمریکا درحال کاهش است، امّاانتظار برای تحوّل در تعاملات ایران وآمریکا و بازگشتِ همه به برجام روزبه‌روز افزایش می‌یابد. اما آیا بازگشتِ بدون مذاکره و یا بی‌برنامه‌ طرفین، خطایی استراتژیک نیست؟

ابتداباید مشخص شود بازگشت آمریکا به برجام وفق کدام محمل حقوقی-برجامی خواهد بود؟ چراکه بازگشت یکباره وغیرحقوقی، هم تایید کننده‌ی ضمنی خروج یک‌جانبه‌ی آمریکااست و هم هرگونه ادّعا وانتظار ایران و ایجاد زمینه برای استحکام تعاملات و... را انفعالی و بی اعتبار خواهد کرد.

آیا بازگشت طرفین به برجام، باتوجه به اسنپ‌‌بک و ساختار انتقال تحریم‌‌های دوجانبه و بین‌المللی کردن آن، و ناتوانی آمریکا در لغو تمامی تحریم‌ها و صرفا تعلیق برخی از آنها، به نفع ایران است، یابه نفع آمریکا؟ آیا فشاری است بر ایران یا بر آمریکا؟ آیا ابهام در وضعیت ایران است یا آمریکا؟

بایدن به احتمال قوی نخواهد پذیرفت بدون مذاکره به برجام بازگردد؛ و اعلام کرده است که خواهان مذاکره‌ای همه‌جانبه با ایران برای بازگشت و رفع تحریم‌هاست. ایران چه استراتژی روشنی در این برهه برای بازگشتِ طرفین دارد؟ و چه اهدافی را برای تامین منافع‌ملی دنبال خواهد کرد؟

ترامپ منطقه را هم به برجام گره زده است؛ لذا معضلات ایران و آمریکا دیگر منحصر به مسائل هسته‌ای نیست و تمام مشکلات فیمابین را دربر می‌گیرد. ازاین‌رو، رفع تمامی تحریم‌ها و بازگشت مطمئن طرفین نیازمند اجماعی ملی ‌برای حضور در میز مذاکره خواهد بود.

صحنه‌ی سیاست در آمریکا تغییر کرده و در داخل و خارج ایران نیز این صحنه در حال تغییر است؛ این امر نیز نیازمند رویکردی ملی برای مواجهه‌ا‌ی قدرتمند با مشکلات و استفاده‌ درست از زمان است. از دست دادن زمان، خسرانی جبران‌ناپذیر است.

مبنای هر مذاکره در سیاست‌خارجی، نه قابل‌اطمینان بودن طرفین است و نه قابل‌اعتماد بودن و نه دست برداشتن از خلق‌وخو؛ چنین امکانی در هیچ کجای دنیای روابط بین‌الملل وجود ندارد. هدفِ مذاکره در روابط خارجی، صرفا تامین منافع‌ملی است؛ نه ایجاد تغییر در مسئولین کشورها.

چنانچه مشکلات ایران و آمریکا یکجا حل‌و‌فصل نشود، اجتماعیات و سیاست ‌و اقتصاد ایران همواره دستخوش تغییرات سیاسی در آمریکا، تحولات مخرب منطقه‌ای، و تابعی از تصمیمات دیگران و هزینه‌های ناشی از آن خواهد بود. منطقِ علوم اجتماعی، غیرازاین حکم نمی‌کند.

لذا، هرگونه رد یا تعلیق مذاکرات، حل ناقص و بدون راهبرد، شروط مبهم پیش از مذاکرات، و بازگشت آمریکا ‌و ایران بدون مذاکره واقعی به برجام، خطاهایی اساسی ‌و استراتژیک‌اند؛ که نتیجه‌ای را جز خدشه‌دار کردن منافع ملی ایران رقم نمی‌زنند.