بی بی سی: باراک اوباما می‌گوید که آمریکا برای معکوس کردن فرهنگ “دیوانه‌وار تئوری‌های توطئه” که شکاف‌ها در این کشور را تشدید کرده است کار بزرگی در پیش دارد.
رئیس‌جمهور سابق آمریکا در مصاحبه با بی‌بی‌سی می‌گوید که شکاف در ایالات متحده نسبت به چهار سال پیش که دونالد ترامپ در انتخابات پیروز شد بسیار بیشتر شده است.
و آقای اوباما معتقد است که پیروزی جو بایدن در انتخابات امسال تنها اولین قدم برای پر کردن شکاف‌ها است.
به گفته او “معکوس کردن این رویه بیش از یک دولت زمان خواهد برد.”
او اینگونه استدلال می‌کند که برخورد با جامعه‌ای دوقطبی را نمی‌توان صرفا منوط به تصمیمات سیاستمداران کرد، بلکه به تغییرات ساختاری و گفت‌وگو بین مردم - به توافق رسیدن بر سر “حقایق مشترک” و سپس بحث بر سر برخورد درست با آنها - نیز نیاز هست.
با این حال، او به رفتار “آگاهانه” نسل بعدی”بسیار امید” دارد، و از جوانان می‌خواهد که “با خوش‌بینی محتاطانه، نسبت به امکان تغییر دنیا امیدوار باشند” و “در آن تغییر نقش ایفا کنند”.
چه چیز باعث بروز شکاف در آمریکا شده است؟
آقای اوباما در مصاحبه‌ای که برای تبلیغ کتاب جدیدش با بی‌بی‌سی داشت با دیوید اولوسوگا، تاریخدان، درباره دلایل دوقطبی شدن جامعه آمریکا صحبت کرد. او می‌گوید که خشم و ناراحتی بین جوامع شهری و روستایی در آمریکا، مهاجرت، بی‌عدالتی‌هایی نظیر نابرابری و تئوری‌های توطئه “دیوانه‌وار” باعث این جدایی شده. آقای اوباما، می‌گوید که این تئوری‌های توطئه را بعضی زوال حقیقت نامیده‌اند، بعضی از رسانه‌های آمریکایی آنها را تقویت کرده و “شبکه‌های اجتماعی آن را به حد اعلا” رسانده‌اند.
رئیس‌جمهور سابق آمریکا می‌گوید که “الان فاصله بین ما خیلی زیاد شده است و قطعا از سال ۲۰۰۷ که تصمیم گرفتم در انتخابات شرکت کنم و از سال ۲۰۰۸ که پیروز شدم بیشتر است.”
او اظهار می‌کند که این وضعیت، حداقل تا حدی، ناشی از آمادگی آقای ترامپ برای “دمیدن در اختلافات به منظور کمک به سیاست‌هایش” است.
او در عین حال می‌گوید که مؤلفه دیگری که به این مساله کمک کرده است پخش اطلاعات غلط در اینترنت است، جایی که “حقیقت مهم نیست”.
او می‌گوید “میلیون‌ها نفر هستند که معتقد بودند جو بایدن سوسیالیست است، یا باور داشتند که هیلاری کلینتون عضو گروهی شیطانی بود که با حلقه‌های کودک‌آزاری ارتباط داشت.”
مثالی که او درباره خانم کلینتون می‌زند به نظریه‌ای جعلی مربوط است که مدعی بود سیاستمداران حزب دموکرات فرقه‌ای کودک‌آزار را از داخل یک مغازه پیتزافروشی هدایت می‌کنند.
او می‌گوید “بالاخره مجبور خواهیم شد برای بازگشت به نقطه‌ای که حداقل بر سر حقایق مشترک اتفاق نظر داشته باشیم از قوانین و معیارهای کاری مشخص استفاده کنیم. تازه در آن صورت است که می‌توانیم درباره روش مواجهه با آن حقایق مشترک با هم گفت‌وگو کنیم.”
آقای اوباما می‌گوید با این که خیلی از رسانه‌های جریان اصلی در سال‌های اخیر برای جلوگیری از شیوع اطلاعات غلط به راستی‌آزمایی رو آورده‌اند، در خیلی مواقع اقدام آنها کفایت نمی‌کند چون “تا حقیقت به خودش بجنبد، دروغ دور دنیا را زده است.”
او در عین حال می‌گوید که فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی، مانند افزایش نابرابری و اختلاف میان جوامع شهری و روستایی آمریکا، هم در این شکاف نقش دارند.
این قبیل مسائل به گمان آقای اوباما “در بریتانیا و دیگر نقاط دنیا نیز دیده می‌شوند” و “مردم احساس می‌کنند که نردبان پیشرفت اقتصادی دارد از زیر پایشان در می‌رود و به همین خاطر واکنش نشان می‌دهند و می‌توان آنها را متقاعد که این وضع تقصیر این گروه یا آن گروه است.”
مسائل نژادی در کجا می‌گنجد؟
آقای اوباما که به عنوان نخستین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست آمریکا تاریخ‌ساز شد می‌گوید که مساله نژاد “یکی از شکاف‌های اصلی در تاریخ آمریکا بوده است - گناه نخستین ما”.
گناه اولیه، مفهومی در دیانت مسیحی است که می‌گوید همه انسان‌ها با میل به گناه به دنیا می‌آیند. این اصطلاح را وقتی درباره ایالات متحده آمریکا به کار می‌برند که می‌خواهند به مسئله برده‌داری در این کشور اشاره کنند. یعنی برده‌داری را به عنوان گناهی به شمار می‌آورند که با پیدایش این کشور گره خورده و انگار که بخشی از وجود آن است و از پیامدهای آن رهایی ندارد.
او می‌گوید وقایع تابستان گذشته، از جمله مرگ جورج فلوید - مردی سیاه‌پوست که در بازداشت پلیس جان سپرد - و واکنشی که مردم در آمریکا و سراسر دنیا به مرگ او نشان دادند، هم مایه امید بود و هم مایه یاس.
به گفته او “یاس از این بابت که نقش مزمن و طولانی نژاد و تبعیض در دستگاه عدالت قضایی ما چنین بی‌پرده ادامه دارد... امید فراوان به خاطر سیلی از علاقه و فعالیت‌های اعتراضی که از همه تجربیات گذشته ما فراگیرتر بود و البته صلح‌آمیز.”
او می‌گوید که حضور افرادی از نژادهای مختلف در این اعتراضات بسیار مهم بود و اضافه می‌کند که واکنش اخیر با برخوردی که با قتل “تریوون مارتین” در سال ۲۰۱۲ انجام شد متفاوت است. تریویون مارتین، نوجوانی بود که به شلیک گلوله یک نگهبان محله به نام جورج زیمرمن در فلوریدا کشته شد. آقای زیمرمن از اتهام قتل این نوجوان ۱۷ ساله غیرمسلح، تبرئه شد.
آقای اوباما همچنین به تیراندازی مرگباری که در سال ۲۰۱۴ به مرگ مایکل براون، مرد سیاه‌پوست غیرمسلح، در شهر فرگوسن ایالت میزوری منجر شد اشاره می‌کند که توسط یک افسر پلیس سفیدپوست صورت گرفت.
به نظر آقای اوباما این دو واقعه باعث برانگیخته شدن احساسات در سراسر آمریکا شد و بحث بر سر نژاد و عدالت بیشتر شد اما “در بین بخش بزرگی از جامعه سفیدپوستان، نوعی مقاومت در برابر این ایده وجود داشت که مساله از یک اتفاق ساده فراتر است”.
به گفته او “چیزی که در تابستان امسال دیدیم این بود که در بعضی محلات که ساکنان سیاه‌پوست ناچیزی دارند مردم به خیابان آمده بودند و می‌گفتند جان سیاه‌پوستان مهم است و فکر می‌کردند که ما به تغییرات واقعی نیاز داریم.”
کتاب خاطرات آقای اوباما قرار است روز ۱۷ نوامبر روانه بازار شود و به دوره خدمت او در سنا و دوره نخست ریاست‌جمهوری او می‌پردازد.