فرنوش رام (اسرائیل) / رادیو فردا
دولتمردان اسرائیل که کشورشان را «مهم‌ترین هم‌پیمان راهبردی» آمریکا در آسیای غربی می‌نامند، در خصوص انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سکوت کرده‌اند.
به نظر می‌رسد که این رویه انتخابی و عامدانه اسرائیل با این هدف است که هر گونه راه کنار آمدن با دولت بعدی واشینگتن، در صورت ورود جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها به کاخ سفید، باز باشد.
این سکوت به ویژه نظر به اهمیت پیگیری اهداف اسرائیل در ارتباط با ایران و ادامه میانجی‌گری آمریکا برای ورود شمار بیشتری از کشورهای عرب به مسیر صلح با اسرائیل، قابل تأمل است.
باوجود این، سخنان روزهای گذشته دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در اسرائیل، علیه پیروزی احتمالی جو بایدن، به دلیل هم‌سویی اکثر مواضع گذشته آقای فریدمن با اسرائیل ممکن است که بازتابی نیز از نظر بنیامین نتانیاهو و دولتش نسبت به این رقیب دونالد ترامپ هم باشد.
آقای فریدمن گفته است که آمدن احتمالی جو بایدن به کاخ سفید، تغییری است که برای پیگیری کوشش‌های صلح میان اسرائیل و اعراب، اهداف مشترک اسرائیل و امیرنشین‌ها در ارتباط با ایران و برای همه منطقه چه اسرائیل، چه عربستان، امارات، بحرین، قطر و کویت «بد» و «زیان‌بار» خواهد بود.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و شمار زیادی از مقامات اسرائیل، در چهار سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ، به صراحت گفته‌اند که او و دولتش مهم‌ترین اهداف اسرائیل را عملی کرده و موجب امتنان عمیق اسرائیل شده‌اند.
حضور آقای ترامپ در کاخ سفید این نتایج را برای اسرائیل داشت: آمریکا اورشلیم/بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت؛ سفارت آمریکا را به آن شهر منتقل کرد؛ «حاکمیت اسرائیل» بر ارتفاعات اشغالی سوری جولان را به رسمیت شناخت؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان موجودیت تروریستی اعلام کرد؛ از برجام، توافق هسته‌ای قدرت‌ها با ایران خارج شد؛ تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران برقرار کرد؛ قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را کشت؛ به زعم خود، پر و بال ایران در منطقه را قیچی کرد و دست اسرائیل را برای برخورد با ایران و پیشبرد سایر اهدافش در منطقه بازگذاشت؛ توافق‌های عادی‌سازی رابطه اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین را به ارمغان آورد؛ روابط اسرائیل با شمار دیگری از کشورهای عربی و مسلمان را که هنوز در پشت پرده است، پیش برد و تقریباً تمامی درخواست‌های اسرائیل برای دریافت انواع جنگ‌افزار پیشرفته آمریکایی را تأمین کرد. حمایت‌های آمریکا از اسرائیل در سازمان ملل متحد و نهادهای آن نیز آرزوی دیرینه اسرائیل بود.
فهرست اهداف برآورد شده اسرائیل در ۴ سال ریاست جمهوری آمریکا، طولانی‌تر از این مقال است.
آقای ترامپ زمانی وارد کاخ سفید شد که نخست‌وزیر اسرائیل بدترین و متشنج‌ترین رابطه با باراک اوباما و معاون او، جو بایدن را پشت سر گذاشته بود؛ دوران پرتلاطمی که بنیامین نتانیاهو بدون دعوت اوباما و حتی در میانه مخالفت آنها، به کنگره رفت و در سخنرانی صریحی از مجلسین آمریکا خواست موضع دولت کشورشان را در خصوص برجام رد کرده و متقاعد شوند که او به عنوان رهبر اسرائیل بهتر «خطرات ایران» را توضیح می‌دهد. اوباما و بایدن در سکوت سنگین، نظاره‌گر این رویداد بی‌سابقه در دوقدمی کاخ سفید بودند.
دو سال بعد، بنیامین نتانیاهو مدعی شد که او بوده که آمریکا را به خروج از برجام «متقاعد کرده» درحالی که دونالد ترامپ حتی از پیش از زمان اعلام نامزدی در رقابت ریاست جمهوری، برجام را پی در پی به عنوان «بدترین توافقی که در عمرش دیده» نکوهش کرده و از زمانی که رسماً نامزد ریاست جمهوری شد، قول خروج آمریکا از برجام را می‌داد.
اما حال، جو بایدن و صریح‌تر از او، معاون انتخابی‌اش، کامالا هریس، گفته‌اند که به برجام باز خواهند گشت؛ امری که اسرائیل بدون تردید آن را تحمل نخواهد کرد و می‌تواند سرآغاز تنش‌های بسیار عمیق‌تری میان اسرائیل با دولت بعدی آمریکا در صورت عدم بقای آقای ترامپ در کاخ سفید باشد.
عودی اِوِنتال، یک سرهنگ دوره ذخیره ارتش اسرائیل که نیروی اطلاعاتی بوده و در حال حاضر نیز در مؤسسه مطالعاتی اسرائیلی هرتزلیا امور ایران را رصد می‌کند، این هفته در سایت وای.نت نوشته‌است که در نگاه اسرائیل، هم احتمال تلاش دونالد ترامپ برای رسیدن به توافقی دیگر با ایران بد است و هم بازگشت جو بایدن به برجام.
به نوشته این افسر اطلاعاتی پیشین اسرائیل، رسیدن آمریکا در ریاست جمهوری هر دو نامزد، با توافقی جدید با ایران، چالش‌های تازه‌ای برای اسرائیل ایجاد می‌کند و کشورش کاملاً به سختی بتواند با چنین گامی کنار آید.
ارزیابی این افسر اطلاعاتی ذخیره با سخنان جان بولتون، مشاور امنیت ملی اخراج شده از کاخ سفید که حامی قوی اسرائیل است، هم‌خوانی دارد؛ آقای بولتون در مصاحبه‌های متعدد، مدعی شده که دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ برای اسرائیل خوب نخواهد بود زیرا ممکن است در برابر ایران نرمش نشان دهد.
آقای ترامپ بارها بولتون را به عنوان فردی با مواضع خطرناک که می‌توانست آمریکا را به وادی جنگ‌های بیشتر بکشاند، نکوهش کرده است. در همین حال، آقای ترامپ از ایران خواسته با او همین حالا به توافق برسد چون بعد از پیروزی‌اش در انتخابات، مواضعی سختگیرانه‌تر خواهد گرفت.
با وجود این، به نوشته نشریه اسرائیلی گلوبز، همین ماه گذشته در زمان مراسم کاخ سفید برای امضای توافق‌های سیاسی اسرائیل با امارات و بحرین، زمانی که دونالد ترامپ به صراحت در برابر خبرنگاران گفت که او برای رسیدن به توافق با ایران تلاش خواهد کرد، بنیامین نتانیاهو در کنار او نشست و لب نزد.
سرهنگ ذخیره اونتال در وای.نت نوشته است که بعد از کارهای مهمی که ترامپ برای اسرائیل در ۴ سال گذشته کرد، اسرائیل نخواهد توانست به آسانی مانع از رسیدن احتمالی او با ایران به یک توافق جدید شود اما اتفاقاً ممکن است، جو بایدن در قبال موضع اسرائیل، نرمش بیشتری نشان دهد.
به نوشته عودی اونتال، بازگشت دولت بایدن به برجام به‌طور خودبه‌خود نخواهد بود و این نامزد دموکرات طبق مقاله‌ای که به تازگی برای سایت سی‌ان‌ان نوشته بود، شروط اکیدی برای ایران قائل شده است.
این افسر اطلاعاتی پیشین در هر حال افزوده است که چه بایدن پیروز انتخابات باشد، چه ترامپ، ایران هرگز طوری رفتار نخواهد کرد که ضعیف و قابل فشار به نظر برسد و به دست و پا نخواهد افتاد بلکه تلاش خواهد کرد با موضع قدرت بیشتر وارد عرصه احتمالی مذاکرات شود.
عودی اونتال نوشته است که اسرائیل باید اطمینان یابد که رئیس جمهوری بعدی آمریکا اسرائیل را در رویارویی با ایران تنها نمی‌گذارد اما اسرائیل نیز نمی‌تواند شرط اکید خود برای قطع کامل غنی‌سازی ایران را تکرار کند و گزینه‌های خود را ارائه کند.
الداد شاویت و آری هاستین در مرکز مطالعات امنیتی اسرائیل مدت‌ها پیش از تشدید انتقادهای داخلی در آمریکا از دونالد ترامپ در رسیدگی به بحران کرونا نوشته بودند که اسرائیل باید خود را برای احتمال ریاست جمهوری جو بایدن آماده کند.
پروفسور ایتان گیلبواع، کارشناس کارکشته امور آمریکا در دانشگاه بر-ایلان اسرائیل نیز در نشریه گلوبز نوشته است که اگر ترامپ برود، کاملاً سخت است که همکاری تنگاتنگ ۴ سال اخیر میان اسرائیل و آمریکا در آینده‌ای که بتوان آن را در افق تصور کرد، تکرار شود.
جو بایدن تأکید کرده که در ۴۷ سال خدمتش در سنای آمریکا همواره در تصویب قطعنامه‌هایی در ارتباط با حمایت از اسرائیل سهیم بوده و نیز خود را حتی «یک صهیونیست» توصیف کرده اما او در خصوص برخی مطالب مهم و برهه‌هایی حساس برای اسرائیل، مواضع آشکار مخالفت داشته مانند اینکه گفته بود وادار کردن کنگره به دادن ۳۸ میلیارد دلار کمک برای یک دهه به اسرائیل، «یک اشتباه بزرگ» بود. آن کمک را آمریکا به عنوان نوعی غرامت به اسرائیل بابت امضای برجام با ایران، تصویب کرد.
زمانی که جو بایدن معاون ریاست جمهوری آمریکا بود، دولت وقت اسرائیل بارها با او آشکارا درگیر شد و حتی یک‌بار در سفر رسمی‌اش به اسرائیل، تصمیمی مهم را در مورد گسترش شهرک‌سازی‌ها اعلام کرد که از نظر هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت، «تحقیر» عامدانه آقای بایدن و «زدن سیلی» به صورت او بود.
جو بایدن مانند رهبران اسرائیل تأیید کرده که دونالد ترامپ بانی و مسبب توافق‌های صلح امارات و بحرین با اسرائیل بوده اما افزوده است که این امر کاملاً «اشتباهی» و از روی یک «اتفاق» رخ داده‌است؛ نانسی پلوسی، رئیس کنگره و حامی جو بایدن، بی‌پرده گفته است که آقای ترامپ برای «منحرف کردن اذهان» از «شکست در رسیدگی به بحران همه‌گیری ویروس کرونا» تلاش و وقت خود را صرف رسیدن اسرائیل به صلح با امارات و بحرین کرده است.
در این میان، روزنامه تایمز اسرائیل به تازگی به همراهی خانم کامالا هریس با ایپک، کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل و نیز به یهودی بودن داگلاس امهاف، همسر نیویورکی خانم کامالا هاریس و اینکه او به آیین یهودیت احترام می‌گذارد و مناسبت‌های یهودی را از مادر همسرش آموخته، و مخالفتش در زمان سناتوری با جنبش تحریم اسرائیل موسوم به بی‌دی‌اس، توجه کرده است.
کم نیستند اسرائیلی‌هایی که می‌گویند ابقای دونالد ترامپ در کاخ سفید بار گرانی را از دل بنیامین نتانیاهو برخواهد داشت – آن‌هم در شرایطی که نه تنها به خاطر ناکامی در مدیریت بحران کرونا با انتقادها و تظاهرات و یک انتخابات احتمالی دیگر روبروست بلکه شروع بخش جنجالی محاکمه‌اش به اتهام فساد، نزدیک است؛ از این‌رو در این وضعیت، روبرو شدن با چالش‌های ناشی از سیاستی تازه در آمریکا، آخرین چیزی است که او بخواهد با آن روبه‌رو شود.
تجربه نشان داده هر گاه نیز که یک رئیس جمهوریِ کمتر همراه با اهداف او در کاخ سفید بوده، بنیامین نتانیاهو با به کارگرفتن ممارست دیرینه سیاسی و بهره بردن از همراهی شخصیت‌ها و نهادهای حامی و هم‌فکر خود در آمریکا، تا رسیدن به اهدافش سر بازایستادن نداشته و ورق را به سود خود برگردانده است- حتی گاه به بهای غافلگیر کردن آمریکا و قرار دادنش در برابر واقعیات میدانی تازه.
اسرائیل در ارتباط با ایران به این اطمینان رسیده است: سیاست‌های جمهوری اسلامی به محاصره همه‌جانبه کشور منجر شده؛ انتظار کشیدن تهران برای تغییر سریع وضعیت در صورت روی کار آمدن دموکرات‌ها نادرست است چه بسا که همراهی دموکرات‌ها در حال حاضر تقریباً با تمامی سیاست‌های کاخ سفید در خصوص ایران مشهود است؛ در صورت ادامه قدرت جمهوری‌خواهان، ایران نه توان تحمیل هزینه جدی به آمریکا و اسرائیل را دارد و نه کمترین ابزار را برای تغییر قواعد بازی.