نمایندگی مجلس یکی از سه مسئولیت کلیدی و تاثیرگذار در هر نظام سیاسی است. در بیشتر کشورهای دنیا پارلمان متشکل از افرادی است که از نظر سیاسی فعالیتهای بارزی داشته و وابستگی حزبی آنان، باعث معرفی و نمادی از تفکرات و رویکردهای حزب متبوع است. متاسفانه سازوکار انتخابات در ایران به‌مانند بسیاری از امور سیاسی و اجتماعی کشور، با سایر کشورهای دنیا متفاوت است. این تفاوت حتی نمیتواند بهخاطر اسلامی بودن کشور ما باشد بلکه در ایران یک سیستم سیاسی منحصر بهفرد در جریان است. اگر کشورها سویه‌های دموکراتیک و غیردموکراتیک دارند و منش‌های مرتبط با هر نظام قابل پیشبینی است، در مورد ایران اینگونه نیست. در نظام ما، هر لحظه ناظرانی مشرف به فعالیت کنشگران حضور دارند که حرکتها را می‌سنجند و دایره حرکت را تعیین و مشخص میکنند. دیده‌بان کاملاً توجیه شده است که کنشگر باید در دایرهی محدود و تعیین شده حرکت کند و مقوم جریان اصلی باشد. از آنجا که بین ایده‌های اولیه و مسئولیت‌های نمایندگان در طی ده دورهای که از عمر مجلس میگذرد تفاوتهای فاحشی رخ داده و بهتدریج شکل و محتوای نمایندگی دستخوش تغییرات زیادی شده است.
در ابتدا نقش شورای نگهبان در فعالیتهای انتخاباتی، نظارتی بود و در اجرا ورود پیدا نمی‌کردند. بهتدریج دایره این نظارت به‌گونه‌ای گسترده شد که این نظارت، استصوابی شده و صلاحیت نامزدهای انتخاباتی را شورای نگهبان مشخص میکند. به مرور زمان نقش تعیینکنندگی این شورا بیشتر شده و حتی در دور یازدهم، ترکیب هیئتهای اجرایی هم دستخوش تغییراتی شده است.
علاوه بر شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، نهادی بود که بایستی به رفع اختلاف شورای نگهبان و مجلس میپرداخت اما اخیراً برای خود، شأن قانونگذاری قائل شده است.
در حال حاضر مجلس نمایندگان در ایران به‌جای اینکه در رأس امور باشد، عملاً مسلوب‌الاختیار شده است. در کنار وظایف اصلی محوله به نمایندگان، اکثر آنان بهدنبال رفع مشکلات منطقه‌ای مردم و حتی حل مشکلات فردی هستند، به گونه‌ای که روزانه ده‌ها درخواست اشتغال، وام، جابجایی و... دارند که از اصل وظایف خود باز میمانند و این نقش به یک دور باطل تبدیل شده است. از طرفی نماینده نیاز به رای دارد و اقدامات اینچنینی کمک به پایگاه رای او میکند. از طرف دیگر هم بسیاری از مردم فکر میکنند وظیفه نماینده، همین است و لذا بر مطالبات شخصی خود اصرار دارند. دور باطلی که به‌علت ممانعت از ورود صاحب‌نظران باصلاحیت و شجاع به مجلس شورای اسلامی، گویی گریزی از آن نیست.