خبرگزاری آناتولی
نوید جمشیدی، کارشناس حوزه اقتصاد ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی با بیان اینکه دولت این کشور با کسری شدید بودجه روبرو است، اظهار داشت: دولت با روی آوردن به گران کردن کالای اولیه و مهمی مثل بنزین تلاش می‌کند تا این کسری بودجه را جبران کند.
جمشیدی درباره دلایل افزایش ۳ برابری قیمت بنزین و چرایی اعمال این طرح بدون اطلاع رسانی مناسب و قبلی، گفت:
«درباره افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت بنزین در ایران این نکته را باید در نظر بگیریم که جمهوری اسلامی ایران با کسری شدید بودجه مواجه است. البته معمولا در تمامی دوره‌ها این کسری وجود داشته اما در این دوره رکورد زده و به طرز ساده می‌توانیم بگوییم که دولت و حکومت کاملا بی پول هستند. معمولا در گذشته با چاپ اسکناس و نوسان دادن بازار ارز این کسری جبران می‌شد. در این دوره هم تمام این کارها انجام شده اما کسری جبران نشده است و به همین دلیل نیز به گران کردن کالای اولیه و مهمی مثل بنزین روی آورده اند تا این کسری بودجه را جبران کنند. به عبارت ساده تر دولت می‌خواهد دستش را در جیب مردم کرده و کسری بودجه خودش را از جیب مردم تامین بکند.»
وی دلیل اصلی کسری بودجه در ایران را مدیریت نادرست، فساد سازمان یافته و تحریم‌های جهانی معرفی کرده و تصریح کرد:
«دلیل کسری بودجه در ایران مشکلات بزرگ اقتصادی است و این مشکلات بزرگ اقتصادی در وهله اول ناشی از مدیریت نادرست است. چون از افراد متخصص استفاده نمی‌شود و به جای تخصص از تعهد استفاده می‌شود. موضوع بعدی فساد شدید و سازمان یافته در سیستم اقتصادی حاکمیت است و نکته سوم تحریم های جامع و جهانی به خصوص تحریم های جدید آمریکا است. تمامی این عوامل نیز اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را دچار کسری بودجه کرده است. این عوامل نیز باعث روی آوردن حاکمیت برای افزایش قیمت بنزین به منظور جبران کسری بودجه شده است. عواملی مثل آزادسازی نرخ بنزین و اصلاحات اقتصادی و غیره در شرایط کنونی اصلا مطرح نیست و اینها انحرافات و بهانه هایی است که مطرح می‌شود. این گرانی به منظور تامین درآمدی بالا از محل فروش بنزین است تا به حدی کسری بودجه موجود را تلافی نمایند.»
جمشیدی با بیان اینکه حکومت ایران از مدت ها پیش برای افزایش قیمت بنزین برنامه ریزی کرده بود، اظهار داشت:
«البته این کار بدون عجله انجام شد، چرا که مدت‌ها در اتاق‌های فکر جمهوری اسلامی ایران این طرح به شکل محرمانه در حال بررسی بود. اجباری شدن استفاده از کارت سوخت طی چند ماه گذشته نیز نشانه این بود که خواب هایی برای قیمت بنزین دیده شده است. از سوی دیگر این افزایش به دلیل ترس حاکمیت از واکنش مردم بدون اطلاع رسانی صورت گرفت. خواستند که بدون اطلاع قبلی در فصل سرما و در زمان بارش برف این افزایش قیمت اعمال شود. از سوی دیگر رئیس جمهور آمریکا سرگرم استیضاح بود، نیروهای سرکوب آماده شدند و در نیمه شب تعطیل این کار صورت پذیرفت.»
این کارشناس حوزه اقتصاد ایران درباره تاثیر تورمی افزایش قیمت بنزین و ادعای دولت این کشور مبنی بر نفع این اقدام برای دهک‌های پایین جامعه توضیح داد:
«ادعای دولت ایران مبنی بر اینکه افزایش قیمت بنزین تاثیر محدودی بر تورم خواهد داشت اصلا درست نیست. بنزین یکی از حامل‌های اصلی انرژی است و بر بخش حمل و نقل و قیمت بسیاری از کالاها تاثیر مستقیمی دارد. همچنین بر روی بسیاری از کالاها هم تاثیر منفی روانی می‌گذارد مانند آنچه که شاهد هستیم که در خودرو، مسکن، ارز و مواد غذایی صورت گرفته است. اینکه افزایش قیمت بنزین بر تورم تاثیری نخواهد داشت نیز ادعای پوچی است که دولت به منظور آرام کردم جو روانی مطرح می‌کند. رئیس بانک مرکزی آقای همتی ادعا کرده که افزایش سیصد درصدی قیمت بنزین تنها چهار درصد بر روی تورم تاثیر خواهد داشت. در حالی که وقتی در دوره احمدی نژاد افزایش قیمت بنزین مطرح بود، فردی مثل آقای نوبخت مدعی شده بود که این موجب ۵۰۰ درصد تورم خواهد شد؛ چون آن موقع جناح خودشان بر سر کار نبود. در هر حال افزایش سه برابری قیمت بنزین تاثیر زیادی بر روی تورم خواهد داشت. افزایش قیمت چند کالا مانند خودرو، ارز و تخم مرغ طی روزهای گذشته تنها نوک کوه یخی است که تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین ایجاد خواهد کرد.»
جمشیدی افزود: «این ادعا که افزایش چند برابری قیمت بنزین به نفع اقشار کم درآمد کشور، فقیران و مستضعفین است نیز ادعای غلط و پوچی است. تاریخچه این ادعا به چهل سال پیش برمی‌گردد و جمهوری اسلامی هر افزایش و گرانی که انجام داده را برای قشر مستضعف مفید معرفی کرده است. اما در عمل دیده ایم که همواره دهک‌های پایین جامعه بیشترین ضرر و زیان را از افزایش قیمت ها و تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین متحمل شده اند. اتفاقا دهک های پایین جامعه از اتومبیل‌هایی استفاده می‌کنند که به دلیل کیفیت و راندمان سوخت پایین، مصرف بنزین بیشتری دارند و هم تاثیر تورم بر این قشر بیشتر است. حاکمیت اگرچه همواره سعی می‌کند افزایش قیمت‌ها را به نفع دهک های پایین جامعه و معترضین نشان دهد، اما در عمل می‌بینیم که اینگونه نیست و اولین زیان دیده‌ها از این افزایش قیمت‌ها فقرا هستند.»
وی با نادرست خواندن مقایسه قیمت سوخت در ایران و دیگر کشورها نیز گفت:
«مقایسه قیمت سوخت در ایران و کشورهای دیگر از اساس اشتباه است. اگر ما فقط قیمت سوخت در ایران را تبدیل به دلار بکنیم و در کشورهای دیگر نیز آن را تبدیل به دلار بکنیم، بله در آن صورت قیمت سوخت در ایران پایین‌تر است. با آخرین افزایشی که قیمت بنزین شاهد بود،قیمت آن در ایران به حدود ۷۰ درصد فوب خلیج فارس رسیده است. اما چرا این مقایسه غلط هست؟ چرا که ما باید میزان درآمد خانوارها و تولید ناخالص ملی و سرانه درآمد را هم باید مقایسه کنیم که میزان این شاخص ها در کشورهایی که معمولا درباره قیمت سوخت مورد اشاره قرار می‌گیرند عمدتا بالاتر از ایران هست. از سوی دیگر قیمت خودرو در ایران بسیار بالاتر است و اتومبیل‌های وارداتی موقع ورود به کشور تقریبا صد در صد پرداخت گمرکی دارند و بهتر است بگوییم که مابه التفاوت قیمت سوخت همان ابتدای خرید خودرو پرداخت شده است. در حالت کلی باید تکرار کنم که این مقایسه اشتباه است و دلیل اصلی نیز میزان درآمد در ایران و کشورهایی است که قیمت بنزین در آنها مقایسه می‌شود.»
جمشیدی همچنین اعتراضات صورت گرفته به افزایش قیمت بنزین در ایران را پس از انقلاب ۱۳۵۷ بی سابقه توصیف کرده و ادامه داد:
«گستردگی اعتراضات در پی افزایش قیمت بنزین در ایران بسیار زیاد بود و به نوعی طی چهل و یک سال گذشته بی سابقه بود. برخوردها هم بسیار خشن بوده و شمار زیادی کشته شده اند. حداقل ۱۰۰ تا حداکثر ۵۰۰ نفر طی اعتراضات کشته شده اند. بعلاوه هزاران زخمی و بازداشتی که فاجعه آمیز است. نکته مهم درباره این اعتراضات این است که اعتراضات به دلیل افزایش قیمت بنزین به صورت آرام و مدنی صورت گرفت اما با توجه به اینکه دلخوری‌ها و خواسته های ایرانیان از حکومت تلنبار شده، بنزین به بهانه ای برای اعتراض به موضوعات مختلف و تمامیت نظام جمهوری اسلامی تبدیل شد. چیزی که ما شاهد بودیم برخورد خشونت آمیز با معترضین بود. مانند چیزی که طی سالیان دور در سرکوب‌های بلوک شرق به رهبری شوروی شاهد بودیم.»