منتشر شده در روزنامه شهرآرا
چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت ۹۸
این روزها توجه عمومی به مساله تورم و اوضاع اقتصادی و نیز تنش‌ها در روابط خارجی کشور است. ولی به نظر می‌رسد مشکل دیگری در داخل کشور وجود دارد که چون خوره در حال پوک کردن آرامش روانی و اجتماعی مردم است. متأسفانه مدیران و برنامه‌ریزان کشور توجه چندانی به این اتفاقی که در سال‌های اخیر رخ داده و اکنون نیز در حال افزایش تصاعدی است نکرده‌اند. این بیماری اجتماعی مثل سرطان است که تا مرحله‌ای قابل کنترل و درمان است ولی هنگامی که از یک مرحله عبور کرد و متاستاز نمود، دیگر روش‌های درمانی پاسخ نمی‌دهد. این بیماری چیست؟ ایراد اتهامات علیه افراد حقیقی و حقوقی بدون آنکه رسیدگی قضایی و حکمی صادر شود.
ما هر روز مواجه با اظهار نظرات و اتهامات گوناگونی علیه اشخاص و نهادها و سازمان‌هایی هستیم. برخی از این نظرات واجد وجه کیفری و جرم نیست. مثلاً یک سیاست یا اظهار نظر را نادرست می‌دانند. طبیعی است که اگر به این موارد پاسخی داده نشود، مشکلی نخواهد بود. هرچند ترجیح دارد که مسئولین و نهادها در این موارد هم پاسخگو باشند و اقدام به شفاف‌سازی کنند. ولی برخی از این اظهارات ایراد اتهام است و یک فرد یا نهاد متهم به ارتکاب جرم می‌شود. اگر در برابر این امور سکوت شود، دیگر سنگ روی سنگ بند نخواهد شد. این خطرناک است که هر کسی بتواند دیگری را متهم به دزدی و فساد و جنایت کند ولی در نهایت هم هیچ‌کس اقدام به رسیدگی نکند و حق و باطل از یکدیگر متمایز نشوند.
اگر مدیر و مقامی پیدا می‌شود که یک فرد یا نهاد مهم را به صورت آشکار و از طریق مصاحبه تصویری به بدترین اتهامات متهم می‌کند، از چند طریق باید تحت پیگرد و رسیدگی قرار گیرد. اول از طریق ذی‌نفع و متهم که باید فوری شکایت کند. مگر آنکه ادعای مفتری را مطابق واقع بداند که شکایت نکردنش به منزله پذیرش ضمنی اتهامات علیه خودش است. البته برخی نیز به دلیل ناامیدی از رسیدگی کامل قضایی شکایت نمی‌کنند که عذر آنان قابل فهم است. ولی کسانی که چنین عذری ندارند، و اتهامات را نمی‌پذیرند باید شکایت کنند.
بر فرض که افراد و نهادهای ذی‌نفع شکایت نکنند، وظیفه مدعی‌العموم یا دادستان است که رسیدگی کند. این رسیدگی از دو جهت وظیفه او است. یکی اینکه اگر ادعاها حقیقت داشته باشد مجرمین را مجازات کند. دوم اینکه اگر حقیقت ندارد، اتهام‌زننده را به سزای عمل خود برساند، چرا که این اتهامات ناروا موجب تخریب آرامش و اعتماد اجتماعی است.
این روزها ویدیویی از گفتگوی رییس سابق صداوسیما منتشر شده است که از حیث اتهامات وارده علیه دیگران نمی‌تواند بدون رسیدگی باقی بماند. البته این پدیده فقط به این یک مورد محدود نمی‌شود. فضای مجازی و آزادی آن موجب شده که اینگونه اظهارات زیاد شود. فارغ از اینکه اتهامات آنان درست است یا نادرست، عوارض بدی برای افکار عمومی دارد. هنگامی که به این اتهامات رسیدگی نشود، اعتماد به کلی دچار خدشه خواهد شد.
رسیدگی به این اتهامات باید شفاف و علنی و منصفانه باشد. اتهام‌زننده یک آدم عادی در آن طرف آب نیست که بگوییم امکان رسیدگی قضایی وجود ندارد. او در تهران است و رییس پیشین صداوسیما بود که یکی از مهم‌ترین پست‌های مدیریتی کشور است. و از همه مهم‌تر اینکه تهدید هم کرده است و عدم رسیدگی به این امور حتی از اینکه ادعاهایش اثبات نشود هم بدتر است. بنابراین ضرورت دارد که در اولین فرصت رسیدگی به این اظهارات و اتهامات در اولویت قرار گیرد که در غیر این صورت این بی‌تفاوتی مثل خوره به جان اعتماد عمومی خواهد افتاد.