روحانی؛ لقمۀ گلوگیر هر دو جناح / احمد زیدآبادی

هیچکدام از دو جناح سیاسی عمدۀ کشور دیگر علاقه‌ای به حمایت از حسن روحانی ندارند؛ اما روحانی نیز به نوبۀ خود اعتنایی به این موضوع نشان نمی‌دهد چرا که او عملاً لقمۀ گلوگیر هر دو جناح شده است!

به عبارت دیگر، بی‌علاقگی دو جناح سیاسی به پشتیبانی از روحانی، تأثیر عمده‌ای بر موقعیت کنونی او نمی‌گذارد به گونه‌ای که هر دو جناح مجبورند تا اطلاع ثانوی او را تحمل کنند و کجدار و مریز با او کنار بیایند.

در واقع، حسن روحانی به واسطۀ حمایت بی‌دریغ و در عین حال بی‌قید و شرط جناح اصلاح‌طلب به قدرت رسیده است؛ از این رو، خواه ناخواه بین آنها پیوندی برقرار شده که گسست آن، از یک سو مورد پذیرش افکار عمومی قرار نمی‌گیرد و از سوی دیگر، تهدیدی علیه روحانی تلقی نمی‌شود. اصلاح‌طلبان با فاصله گرفتن کامل از روحانی در حقیقت، موقعیت خود را در دولت او تضعیف می‌کنند بدون آنکه قادر به خلع او از قدرت باشند.

از این جهت به نظرم خیال روحانی از جانب اصلاح‌طلبان کم و بیش راحت است و شاید از همین روست که به انتقادهای آنها نیز وقعی نمی‌گذارد.

جناح میانۀ «اصولگرایان» نیز که این روزها برای فاصله گرفتن از رئیس جمهور تلاش می‌کند؛ چندان روحانی را نمی‌ترساند. این جناح البته به لحاظ نظری می‌تواند از طریق مجلس یا قوۀ قضائیه زمینه‌های استیضاح یا عدم کفایت سیاسی روحانی را فراهم آورد و او را از قدرت خلع کند؛ اما به لحاظ عملی، چنین اقدامی به دلایل گوناگون برای‌اش مقدور نیست.

دلیل نخست در این مورد این است که صرف خلع روحانی از ریاست جمهوری، وضع داخلی و خارجی را بغرنج‌تر و دامنۀ نابسامانی را گسترده‌تر می‌کند. دلیل دوم اما عدم امکان برگزاری انتخاباتی آرام و بی‌دردسر در چنان شرایطی است.

انتخابات به هر اندازه هم که کنترل شده باشد؛ به میزانی از رقابت نیاز دارد. رقابت نیز به سهم خود؛ به ایجاد حاشیه‌ای امنیتی برای تجمع آزاد حامیان نامزدها نیازمند است و این نیز به نوبۀ خود امکانی در اختیار نیروهای ناراضی قرار می‌دهد تا از این فضا به سود خود بهره ببرند.

با این حساب، خلع قانونی و بی‌دردسر روحانی عملاً امکانپذیر نیست و سایر روش‌های خلع او از قدرت نیز نوعی نقض‌غرض است و بخصوص زمینۀ افزایش فشارهای خارجی را فراهم می‌کند.

بدین ترتیب، روحانی فعلاً  «آش کشک خاله»ی هر دو جناح عمده است و در این میان گمان نمی‌کنم که از جناح تندور «اصولگرایان» هم کاری علیه او بر آید؛ مگر دست زدن به همان شیوه‌های غیر متعارفی که سرکنگبین‌اش به قولا حضرت مولانا صفرا می‌افزاید.

این همه، اما به معنای مصونیت روحانی نیست. تنهایی و بی‌پناهی‌اش شاید روزی او را به هدف سهل و آسانی برای شکستن تمام کاسه - کوزه‌ها بر سرش در آورد و به قربانی ‌شدن‌اش بیانجامد!