چرا دونالد ترامپ و کیم جونگ اون پس از یک دوره تهدید و تحقیر متقابل، رو در روی هم نشستند و به توافقی تاریخی رسیدند؟
پاسخ روشن است: مگر چاره‌ای جز این هم داشتند؟ به عبارت دیگر، به جز توافق، تنها گزینۀ پیش روی آنها جنگ بود. جنگ اما برای همۀ کشورهای منطقۀ آسیای دور بخصوص برای دو کره، فاجعه‌ای تمام عیار تا حد نابودی کامل به شمار می‌رفت. نابودی اما چیزی نیست که حس صیانت ذات بشر آگاهانه به آن رضایت دهد. در حقیقت، افراد و کشورها به انواع و اقسام ابزارها و جنگ افزارها متوسل می‌شوند تا از خود در مقابل تهدید دیگران حفاظت و صیانت کنند؛ اما اگر همان ابزارها و جنگ افزارها خود به عامل تهدید علیه موجودیت آنها تبدیل شود؛ دیگری چه انگیزه‌ای برای نگهداری آنها باقی می‌ماند؟
بدون شک زبان بی‌ملاحظه و تهدیدآمیز دونالد ترامپ و تنگ شدن حلقۀ محاصرۀ اقتصادی کرۀ شمالی تا حد خفگی، کیم جونگ اون را به فکر عبور از تنگنای موجود انداخت. اون اکنون در راهی گام گذاشته که به رغم فراز و فرودهای احتمالی آن، غایتی جز دل کندن از تسلیحات اتمی و موشک‌های بالستیک و به عبارتی خلع سلاح کامل ندارد.
البته رهبر جوان کرۀ شمالی در مقابل آنچه که داده، امتیاز دریافت تضمین امنیتی از آمریکا را هم به دست آورده است؛ اما به نظرم بغرنج ترین و مبهم ترین بند توافق دو طرف همین موضوع تضمین‌های امنیتی است.
طبعاً آمریکا می تواند به کرۀ شمالی تضمین دهد که در صورت خلع سلاح هسته‌ای و موشکی، به خاک آن کشور حمله نکند و حتی مانع حملۀ دیگران شود. تا اینجا مشکلی به نظر نمی رسد. اما آیا تضمین امنیتی آمریکا به معنای تضمین بقای کیم جونگ اون و حزب کمونیست کره در هر شرایطی است؟ به عبارت دیگر، اگر به فرض، کرۀ شمالی با شورش های گستردۀ داخلی روبرو شود؛ آمریکا می تواند در نقش حامی کیم جونگ اون برای کشتار و سرکوب خونین مردمش ظاهر شود؟
این ماجرا در مورد قذافی هم اتفاق افتاد. قذافی بعد از توافق با غرب برای چشم پوشی کامل از برنامۀ هسته‌ای خود در سال ۲۰۰۳، عملاً از فشارها و تهدیدها نظامی و اقتصادی آنها در امان ماند؛ اما هنگامی که در سال ۲۰۱۱ لیبیایی‌ها علیه‌اش شوریدند و او هم با قاطعیت به سرکوب آنها مشغول شد؛ باراک اوباما به نظرم حتی به رغم میل خود، مجبور به مداخلۀ نظامی در لیبی شد؛ مداخله ای که به قتل فجیع و غیرمدنی معمر قذافی به دست شورشیان خشمگین انجامید.
با این حساب، بسیار بعید است که جنس تضمین امنیتی ترامپ به کیم جونگ اون به معنای حمایت از رژیم کره در برابر شورش یا مناقشه‌ای داخلی باشد.
فعلاً نمی‌دانیم که آیا موضوعاتی از این قبیل اصولاً در مذاکرات دو طرف مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است یا خیر، اما به گمان من، کیم جونگ اون با درس گرفتن از سرنوشت قذافی، تصمیم گرفته است که در کنار توافق هسته ای با آمریکا، روند تغییراتی آرام و تدریجی را در بارۀ نحوۀ حکمرانی حزب کمونیست تحت رهبری خود در کرۀ شمالی آغاز کند. سرانجام این روند هر چه باشد؛ تکرار سرنوشت قذافی برای اون نخواهد بود.