خبرگزاری آناتولی
در حالی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پس از مدت‌ها تهدید به خروج از توافق هسته ای با ایران بالاخره سه شنبه شب گذشته (8 مه) با برگزاری نشست خبری در کاخ سفید، خروج واشنگتن از برجام را اعلام کرد که هنوز نظر واحدی در مورد عواقب اقتصادی ناشی از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران و مبادلات تجاری این کشور وجود ندارد.
ترکیه یکی از دروازه های اصلی ایران به اروپا به شمار می‌رود
مبادلات تجاری و همکاری های اقتصادی با ترکیه به عنوان یکی از اصلی ترین شرکای تجاری ایران همواره برای هر دو کشور اهمیت زیادی داشته است. ترکیه یکی از بزرگترین وارد کنندگان مواد نفتی و بزرگترین مشتری گاز طبیعی ایران است. همچنین همه ساله شمار زیادی از ایرانی‌ها برای گردش، تجارت، آموزش و غیره به ترکیه سفر می‌کنند و به نوعی می‌توان گفت ترکیه یکی از دروازه های اصلی ایران به اروپا به شمار می‌رود.
سال گذشته 2.1 درصد از کل صادرات ترکیه به ایران بود
براساس داده های سازمان آمار ترکیه (TÜİK) طی سال 2017 میلادی 3 میلیارد و 259 میلیون و 338 هزار دلار صادرات از ترکیه به ایران صورت گرفته است. در سال گذشته 2.1 درصد از کل صادرات ترکیه به ایران بوده و این کشور در رده یازدهم کشورهای جهان با بیشترین میزان واردات از ترکیه قرار داشته است. کشورهای آلمان، انگلستان، امارات متحده عربی، عراق و آمریکا طی سال 2017 بیشترین میزان واردات از ترکیه را به خود اختصاص دادند.
همچنین در سال گذشته میزان واردات ترکیه از ایران 7 میلیارد و 492 میلیون دلار بوده است، بدین تریب ایران در رده هفتم کشورها با بیشترین میزان صادرات به ترکیه پس از کشورهای چین، آلمان، روسیه، آمریکا، ایتالیا و فرانسه جای گرفته است.
از سوی دیگر رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه با انتقاد از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته ای با ایران و تاکید بر این نکته که تاثیرات منفی این اتفاق نه تنها متوجه ایران بلکه برای منطقه و جهان خواهد بود، گفت: «هم اکنون مشکل اقتصادی نه تنها در مناطق خاص بلکه در همه نقاط جهان وجود دارد. ترکیه نیز از این مساله متاثر خواهد شد. ممکن است که آمریکا از این مساله سود کند، اما بسیاری از کشورها متضرر خواهند شد».
بازار ایران در شرایط نامطلوبی قرار دارد
بیلگون آیگون، کارشناس مسائل تجاری و رئیس سابق شورای همکاری‌های تجاری ترکیه و ایران در گفتگو با خبرنگار آناتولی در این زمینه اظهار داشت: «نرخ دلار در ایران از چند هفته پیش با افزایش تقریبا دو برابری مواجه شده است. در این راستا دولت ایران نرخ ثابتی برای دلار تعیین کرده، اما می‌شود گفت که بازار ایران در شرایط نامطلوبی قرار دارد».
ترکیه در زمان اعمال تحریم های شدیدی علیه ایران در کنار این کشور قرار داشت
آیگون با بیان اینکه همکاری اقتصادی دو کشور در دوره پیش از برجام نیز گسترده بود، افزود: «ترکیه هنگامی که تحریم های شدیدی علیه ایران اعمال می‌شد نیز در کنار این کشور قرار داشت. در بخش های مهم و خصوصی سازی همکاری های خوبی بین دو کشور صورت گرفت. همچنین شرکت های بزرگ ترک در ایران سرمایه گذاری انجام دادند. البته وضع جدید به وجود آمده می تواند به اندازه ای در همکاری های اقتصادی دو کشور تاثیرگذار باشد».
تهران و آنکارا دارای حجم تجاری تصاعدی هستند
وی با بیان اینکه مراودات بازرگانی میان ایران و ترکیه سیر صعودی دارد، تصریح کرد: «البته ایران و ترکیه به عنوان دو کشور دوست و همسایه همدیگر را به خوبی می‌شناسند و از عهده این نوع مشکلات قطعا برخواهند آمد. به هر صورت تهران و آنکارا دارای حجم تجاری تصاعدی هستند، هر چند که تصمیم ترامپ شاید کمی تاثیرگذار باشد اما با توجه به تجربیات گذشته در تجارت میان دو کشور چندان اثر درخوری نخواهد داشت».
خروج آمریکا از برجام وضعیت را پیچیده تر کرده است
انگین آلپ، رئیس انجمن صنعتگران و کارآفرینان ترکیه و ایران (TİSİAD) نیز با اشاره به نوسانات اخیر نرخ ارز و دشواری هایی که در تجارت با ایران به وجود آمده، اظهار داشت: «پیامدهای خروج ترامپ از توافق هسته ای بر تجارت دو کشور را نمی توان به این زودی پیش بینی کرد. این امر می تواند هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی در پی داشته باشد. هم اکنون وضعیتی نامعلوم بر بازار ایران حاکم است و کسانی که می خواهند جنس بخرند یا پول ارسال کنند نیز به همین دلیل منتظر روشن شدن نرخ ارز هستند. خروج آمریکا از برجام نیز وضعیت را بیش از پیش پیچیده تر کرده است».
ایران و ترکیه استفاده از پول ملی را ادامه خواهند داد
آلپ با تاکید بر طرح دو کشور برای استفاده از پول ملی در مراودات تجاری دوجانبه، افزود: «خروج آمریکا البته در تجارت دو کشور تاثیر خواهد داشت. این وضعیت، کشورهایی که می خواهند با ایران تجارت کنند را نیز تهدید می کند. ترکیه خواهان همکاری با ایران است و ما نیز توقع ادامه مناسبات تجاری دو کشور را داریم. ایران و ترکیه بر مبنای استفاده از طرح پول ملی به تجارت ادامه خواهند داد».
وی با اشاره به مشکلات مربوط به نقل و انتقال به ایران، ادامه داد: «اما یکی از مشکلات اصلی دو کشور نقل و انتقال پول از طریق بانک ها است. برخی بانک های ترکیه از فعالیت در این زمینه با ایران واهمه دارند. این تصمیم در تهیه و ارسال لوازم خارجی شاید کمی مشکل ساز شود، اما در کالایی که در ترکیه یا ایران تولید می شود، محدودیتی به وجود نخواهد آورد. این امر می تواند در امور تولید داخلی و حجم تجاری دو کشور اثر مثبتی داشته باشد».
مصطفی کاظمی، مدیر پروژه شرکت اتوبوس‌سازی آکیای ایران که در دو کشور دارای کارخانه تولیدی است نیز در مورد تاثیرات احتمالی خروج آمریکا از برجام بر مناسبات تجاری تهران و آنکارا به خبرنگار آناتولی گفت: «ما از حدود 5 سال پیش در دوران تحریم ها در ترکیه با شریک ترک خود، خط تولید اتوبوس سازی راه اندازی کردیم».
کسی نمی تواند جلوی توریست را بگیرد
مدیر این شرکت که اتوبوس های تولیدی در کارخانه خود در ترکیه را به سایر کشورها صادر می کند، همچنین افزود: «با توجه به فعالیت های اقتصادی که در این کشور (ترکیه) داشتیم، بعید می دانم که این موضوع بر تجارت دو کشور خلل جدی وارد کند. چون بانک های ایران در دوره ای که آمریکا در این توافق حضور داشت، چندان فعالیتی انجام ندادند. ایران بیشتر در مورد دریافت پول های نفت مشکل داشته است. بحث ترکیه فرق می کند، مراودات تجاری دو کشور در کنار تجارت انرژی در عرصه گردشگری صورت می گیرد. کسی نمی تواند جلوی توریست را بگیرد. همچنین با توجه به روابط نزدیک دو کشور و اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، اتفاق خاصی در این مراودات نخواهد افتاد».