علی غفوری، روزنامهنگار در یادداشتی برای تجارت فردا به این سوال پاسخ داده است:
چرا نباید انتظارات رفاهیمان را با کشورهای توسعهیافته تنظیم کنیم؟
متاسفانه بسیاری از مسوولان و مردم کشور، همچنان گمان میکنند که ایران کشوری ثروتمند با منابع بیکران و امکانات فراوان است. همین برداشت سبب شده تا هم ما و هم مسوولان توقعاتی بالاتر از توانمندیهای خود داشته باشیم. اما آیا واقعاً ما مردمی ثروتمند و برخوردار هستیم؟ آیا منابع ما آن اندازه فراوان هستند که ما را بهشدت ثروتمند کنند؟ پاسخ این است که اگر دقیقاً ندانیم در کجای دنیا ایستادهایم شاید دچار اشتباههای راهبردی در تصمیمگیری شویم. این «عدم شناخت خود»، هم منجر به تصمیم اشتباه مسوولان میشود و هم انتظارات جامعه از مسوولان را بالا میبرد.
ایران در ۳۸ سال اخیر از نظر درآمد سرانه رشدی بیش از دو برابر داشته اما آنچه امروز سبب شده تا این رشد دیده نشود سرعت خیرهکننده سایر کشورهای رقیب و همچنین رشد سرسامآور هزینههای زندگی و تغییر شکل زندگی است. کالبدشکافی این دو موضوع میتواند به ما نشان دهد که چرا درآمد سرانه ۲۱۵۰ دلار در سال ۵۸ (۷۹ میلادی) رقم خوبی برای حفظ سطح زندگی ایرانیان بوده اما رقم ۴۸۷۷ دلار در سال ۹۴ (۲۰۱۶) برای یک زندگی مناسب کافی نیست.
بیش از پنج دهه است که تحت تاثیر شعارهای دولتها، مردم ایران گمان میکنند که این کشور منابع بسیار غنی و فراوانی دارد که اگر نسلهای متعدد از آن بیمحابا مصرف کنند باز هم به پایان نمیرسد. این باور کاملاً غلط است. باید اذعان کرد که ایران دومین منابع گاز و دومین منابع نفت جهان را در اختیار دارد. مطابق برآوردهای وزارت نفت، ارزش منابع نفتی ایران حدود ۹۵۰۰ میلیارد دلار و ارزش منابع قابل برداشت گاز ایران حدود هشت هزار میلیارد دلار است. قبول داریم که این ارقام بسیار بالاست اما نباید از یاد برد که برای استخراج این منابع به صدها میلیارد دلار سرمایهگذاری نفتی و گازی نیاز است و در ثانی عرضه آنها به بازار شاید یک قرن طول بکشد!
بیشک در کشور فساد، ضعف مدیریت و عدم شایستهسالاری کماکان وجود دارد اما ضعف کشور تنها به دلیل این موارد نیست، بلکه ضعف کلی اقتصاد کشور و به عبارتی تولید ملی است. این ضعف سبب شده تا دولت و حکومت در جذب نیروهای نخبه با مشکل مواجه شده و نهادها، ساختمانها و تجهیزات نیز ضعیفتر و فرسودهتر شوند. توان دولت نیز به آن اندازه کاهش یافته که نمیتواند حتی پروژههای بزرگ سودآور خود در بخش صنایع معدنی، پتروشیمی و صنعتی را به پایان برساند.