حمیدرضا جلائی پور
متاسفانه سازمان حکمرانی در ایران دو سطح دارد. سطح اول سطح آشکار جمهوری اسلامی است که شامل قوای سه گانه و نهادهای حکومتی است. این سطح از حکومت کشور را اداره می کند. این سطح از حکومت تاحدودی برای شهروندان و نیروهای جامعه مدنی قابل مراجعه و پیگیری است. سطح دوم حکومت سطح «نا آشکار و دولت موازی» است. دولت موازی مانند دولت رسمی از امکانات و اقتدار دولت رسمی برخوردار است. ولی بر خلاف سطح اول، دولت موازی برای شهروندان و نیروهای جامعه مدنی قابل مراجعه و پیگیری نیست- تقریبا دولت موازی به مردم پاسخگو نیست.
کارکرد اصلی دولت موازی انجام اموری است که دولت رسمی در جمهوری اسلامی دوست ندارد مسولیت مستقیم انجام آنرا بعهده بگیرد ولی انجام این امور را «تندروها» برای بقای نظام سیاسی ایران مفید تشخیص می دهند. در دهه های گذشته دولت موازی کوشش داشته اغلب نیروهای جامعه مدنی را بدون پاسخگویی کنترل کند. بطور مثال دولت موازی ابتدا کوشش کرد با تشکل های شبه حکومتی کارگری پنبه تشکل های واقعی کارگری را بزند؛ تمام مساجد و بعد هرگونه اجتماعات مذهبی را به کنترل در آورد؛ حتی حوزه های علمیه را از استقلال تاریخی خود خارج کرده و شبه حکومتی کند؛ با تاسیس سازمان های موازی دانشجویی انجمن های اسلامی مستقل دانشجویی را کنترل کند؛ به نحوی کانون مستقل وکلا را از کارایی بیاندازد. البته میزان موفقیت دولت موازی در اینجا محل بحث من نیست ولی این کنترل ها امری است که پیگیری شده و می شود. به یک تعبیر می توان گفت یکی از وعده های جناب روحانی کنترل دولت موازی بوده است نه پیشروی آن.
متاسفانه از زمره جدیدترین اقدام «دولت موازی» پیگیری لایحه « سازمان نظام رسانه» است. به موجب این لایحه قرار است کلیه دست اندر کاران رسانه از خبرنگار تا مدیر مسول و سرمایه گذار رسانه همگی حکومتی شوند و ریشه رکن چهارم دموکراسی در جامعه مدنی زده شود. متاسفانه این طرح از سوی معاونت مطبوعات وزارت ارشاد ( جناب انتظامی) آهسته آهسته درحال پیگیری است. و حاملان این طرح چنان اعتماد به نفس پیدا کرده اند که اخیرا اخبار پیشروی این لایحه را در سایت دولت منعکس کرده اند!!
من دوست دارم چنین فکر کنم خبررسانی فوق از سوی دولت از خطاهای دولت روحانی بوده است. زیرا تصویب چنین لایحه ای اولا برخلاف وعده های آشکار روحانی در دفاع از روزنامه نگاران است. روزنامه نگارانی که در کنار دانشجویان حامیان درجه اول روحانی بوده و هستند. ثانیا قرار بود وزیر رفاه جناب روحانی انجمن روزنامه نگاران را بازگشایی کند نه موانع قانونی و ساختاری علیه مطبوعات وضع کنند.ثالثا دولت روحانی که با ابر چالشهایی مثل بیکاری، بی آبی، هجوم ریزگردها و آسیب های اجتماعی و مالباختگان و افراطی های ترامپی روبرو است از کنترل روزنامه نگاران ( که در اصل گویی کنترل پایگاه اجتماعی خود دولت است) چه سودی می برد؟! انتظار این بود دولت دوم روحانی از دولت اول چابک تر و موثرتر ظاهر شود نه بر عکس.