دکتر محمد فاضلی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، در یادداشتی تلگرامی نوشت:
برنامه وزرای پیشنهادی رئیسجمهور به مجلس، درست ساعتی پس از انتشار فهرست آنها، از طریق فضای مجازی در اختیار مردم قرار گرفت. سایت رییسجمهور متن نامه معرفی وزرا و فایل برنامه هر وزیر را منتشر کرد.
صرفنظر از اینکه کیفیت انتخابهای رییسجمهور چگونه است و آیا کابینه معرفیشده انتظارات را برآورده میکند یا نمیکند، انتشار برنامه وزرا یک گام به جلو در جهت شفافیت است.
جامعه مدنی و اجتماع متخصصان هر حوزه اکنون میتوانند از کلیگویی و بیان بیشاهد و مستندات درباره وزرا دست کشیده و به استناد آنچه در برنامه آمده است اظهار نظر کنند. زمان آن است که جامعه مدنی دست از سخنرانی و مصاحبه رسانهای بردارد و گزارشهای مکتوب و مستدل درباره ارزیابی برنامههای وزرا ارائه کند.
زمان آن گذشته است که در مصاحبه با رسانهها گفته شود: «برنامه آقای ایکس ضعیف است و واقعیتهای کشور را لحاظ نکرده است.»
«ضعیف است» چه معنای مشخصی دارد و به چه جهت ضعیف است؟ و کدام واقعیتها را لحاظ نکرده است و دهها سؤال سیاستی مشخص که باید به آنها پرداخت و پاسخ گفت.
فرصت آن است که جامعه مدنی و متخصصان با دقت تمام به بررسی و نقد برنامه وزرا بنشینند و منصفانه درباره قوت و ضعفهای آنها اظهارنظر مکتوب کنند. پایان عصر کلیگویی ضرورت ایران امروز ماست.
اظهارنظر درباره وزرایی که در دولت یازدهم نیز سابقه حضور داشتهاند، و آنها که در دولتهای پیشین نیز بودهاند، سادهتر و ضروریتر است. آنها سابقه عملکرد، منش مدیریتی و شبکه سیاسی و سیاستی مشخصی دارند. عطف به این سابقه میتوان درباره آینده آنها نیز ارزیابی ارائه کرد.
وقت آن است که بررسی شود آیا تجربه مدیریت وزرا در برنامه جدید آنها بازتابی داشته و درسهای لازم را آموختهاند و در برنامه خود بهکار گرفتهاند.
وقت سنجش واقعبینی است. تمایلی در مدیران هست که برنامهریزی بدون محدودیت ارائه کنند، برنامههایی که گویی با هیچ محدودیت مالی، انسانی، سیاسی، بینالمللی و ... روبهرو نیستند.
وقت آن است که جامعه ببیند برنامههای ارائهشده مبتنی بر برنامهریزی واقعبینانه است یا مبتنی بر «برنامهریزی بدون محدودیت».
کمپینهای «نه به آقای الف یا ب» کاری برای بهبود سیاستگذاری در ایران نخواهد کرد.
انجمنهای علمی، سازمانهای تخصصی مدنی، اتاقهای بازرگانی، و همه تشکلها زمان دارند تا نیروی هر چند کوچک اما تأثیرگذار بر تاریخ «سیاسی و سیاستگذاری» وارد کنند؛ اگر به مردم نشان دهند آنها میتوانند اندیشهها و برنامههای بدیل قویتری نسبت به آنچه وزرای پیشنهادی ارائه کردهاند، پیش روی مردم و رییسجمهور بگذارند.
مجلس نگاه خاص خودش را دارد و نمیتوان به کفایت عملکرد مجلس در ارزیابی برنامهها مطمئن بود.
مجلس باید فشار مطالبه جامعه مدنی و متخصصان در ارزیابی برنامهها و عملکردها را احساس کند.
مجلس باید احساس کند نه میتواند قوتهای وزرای پیشنهادی را نادیده بگیرد و نه قادر خواهد بود ضعفهای ایشان را با اغماض بنگرد.
نگرش انتقادی-منصفانه به برنامه وزرا، میتواند با هدف اصلاح برنامه و صورتبندی یک برنامه بهتر باشد، و نه الزاماً کنار گذاشتن وزیر پیشنهادی؛ این رویکردی مبتنی بر همکاری است.
جامعه مدنی اگر این مسیر را در پیش گیرد، و از ظرفیت ایجادشده توسط شبکههای اجتماعی و دسترسی آزادتر به اطلاعات نسبت به دورههای قبلی معرفی وزرا به خوبی استفاده کند، میتواند اثر معناداری بر بهبود حکمرانی در ایران داشته باشد. بهبودهای بزرگ با اقدامات کوچک ما ساخته میشوند.
تاریخ با نقزدن یا سکوت پیش نمیرود؛ باید کار کرد و اندیشهها و برنامههای موجود را نقد کرد و بدیلهای بهتر ارائه نمود.