محمد خاتمی در جمع نمایندگان ادوار مجلس گفت: مهمترین اصولی که اعضای تشکلها باید به آن توجه داشته باشند مطالبات مردم و انقلاب است.
به گزارش وب سایت سید محمد خاتمی، رییس جمهور اسبق با اشاره اهمیت موضوع تشکیل کابینه جدید براساس مطالبات مردم، موضوع سهم‌خواهی گروه‌ها و جریانات را بحثی ثانوی دانست و گفت: در تشکیل دولت جدید باید سه اصل در نظر گرفته شود: نخست نظر رهبری است که محور نظام جمهوری اسلامی ایران و خیرخواه جامعه هستند. دوم نظر و مطالبات مردم. کابینه جدید باید همزمان که با نظر رهبری هماهنگ است باید توان این را داشته باشد که مطالبات مردم را درک کرده و در مسیر برآوردن آن گام بردارد.
خاتمی سومین اصل را در تشکیل کابینه جدید تأمین مصالح ملی و جایگاه بین‌المللی ایران دانست و تصریح کرد: اعضاء کابینه جدید باید هماهنگ و همسو با رئیس جمهوری بوده و در راه تحقق اولویتهایی که تشخیص داده شده و مردم هم به آن رأی دادند حرکت نمایند.
رئیس دولت اصلاحات سپس افزود: در عین حال نباید کسانی که برای موفقیت رئیس جمهوری به صحنه آمدند و مایه گذاشتند خدای ناکرده مورد بی وفائی و نفی و طرد قرار گیرند. انتظار جامعه این است که اگر این اشکالات وجود دارد با اهتمام و نظارت شخص آقای رئیس جمهوری که مطمئن هستم این برخوردها را قبول ندارند مرتفع گردد.
سیدمحمدخاتمی در ادامه با اشاره به تعریف‌های متنوع از اصلاحات و اصلاح طلبی گفت: معتقدم اصلاح‌طلبی به عنوان یک پدیده‌ی تاریخی در جامعه‌ی ما باید از تشکلها و تشکیلات اصلاح طلب تفکیک شود. این نظر من است و البته قابل نقد و بحث است.
رئیس دولت اصلاحات سپس افزود: اگر ما تصور درستی از اصلاحات داشته باشیم و اصلاحات و اصلاح طلبی را جریانی بدانیم که در یکی دو سده‌ی گذشته در جامعه‌ی ایران بروز و نقش داشته و البته در عین دستیابی به موفقیت‌های متعدد با مشکلات و مسائل و بعضا شکست‌هایی هم روبرو بوده است، این تصویر، ملاک سنجش تشکلها و نهادهایی خواهد بود که در جامعه فعال‌اند و می توان به درستی دریافت که هر یک چقدر با این جریان تاریخی که فراتر از خواستهای گروهی و حزبی است سازگار هستند.
سیدمحمدخاتمی تأکید کرد: به نظر من، ملت ما در دویست سال گذشته سرگذشت بسیار حساسی داشته و مراحل مختلفی را طی کرده و شاهد بروز و افول جریان ها و رویکردهای مختلفی بوده است. اما در تمام این سالها یک رکن اصلی همواره مورد خواست ملت بوده و آن حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان است.
رییس بنیاد باران با اشاره به خواست بنیادین مردم تصریح کرد: مخالفت با استبداد، مخالفت با حاکمیت بی‌مهار یک گروه یا اشخاص خاص بر جامعه و رسیدن به این دستاورد مهم که حکومت و حاکمیت نماینده‌ی مردم و مورد رضایت مردم و برآمده از خواست و اراده‌ی مردم باشد اصولی است که مورد درخواست ملت ما بوده است و در کنار آن مخالفت با استعمار و دخالت بیگانه در سرنوشت و مخالفت با عقب ماندگی هم بوده است.
سیدمحمدخاتمی که در آستانه یکصد و یازدهمین سالگرد مشروطه سخن می گفت با اشاره به این نهضت سراسری افزود: شما در آستانه‌ی مشروطه و بعد از آن، سه امر را می بینید که مورد اتفاق همه گرایش ها است. این خواست که نشان از بلوغ تاریخی ملت ایران دارد عبارت از نفی استبداد، نفی وابستگی و نفی عقب افتادگی است که همه‌ی گروه ها اعم از روحانیون، متدینین و روشنفکران در آن اتحاد نظر داشته اند.
البته عدالت و عدالت خواهی هم که مورد تأکید اسلام و از خواستهای اساسی مردم بوده است را نباید از نظر دور داشت.
وی افزود: متناظر با این سه خواست تاریخی، مردم سه مطالبه روشن داشتند: آزادی که باید در چهره‌ی یک حکومت دموکراتیک در جامعه تجلی پیدا می کرد. استقلال و نفی حاکمیت بیگانه و وابستگی به اجانب و در نهایت توسعه و پیشرفت، همراه و همزمان با عدالت اجتماعی.
سیدمحمدخاتمی سپس با اشاره به جریاناتی که در جامعه ایران فعال بوده و هستند گفت: جریانهایی که به دین اهتمام دارند و سنت را مایه‌ی هویت تاریخی جامعه می دانند گفت که هیچ حرکتی به سوی آزادی یا دموکراسی یا استقلال و پیشرفت به ثمر نمی رسد، مگر اینکه نسبتی با دین و مایه‌ی هویت فرهنگی جامعه داشته باشد.
رئیس دولت اصلاحات در ادامه علت ناکامی بعضی از جریانات روشنفکری و جریانات ضددین، یا غیردینی را که آزادی خواه و دموکراسی خواه هم بوده اند این دانست که نتوانستند رابطه درست با بستر حرکت جامعه که مردم هستند برقرار کنند.
وی با اشاره به اصلاحات و اصلاح‌طلبی تصریح کرد: اصلاحات آزادی، استقلال و پیشرفت را براساس سنت و دین خودمان می خواهد و قائل به اجتهاد و نوآوری در سنت و رسیدن به درکی منطبق با این خواستهای تاریخی و خواستهای ملی است.
سیدمحمدخاتمی تصریح کرد: مراد ما از دین و سنت دینی کارساز آن است که به حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خود اعتقاد دارد و با آزادی های اساسی جامعه که خواست و مطالبه‌ی مردم است همسو است و با استقلال جامعه سازگار است و پیشرفت جامعه را که مقتضیاتی و مسائل مشخص خودش را هم دارد باور دارد. البته نباید فهم نوآورانه و تازه از دین را به مفهوم کنار گذاشتن اصول دین دانست.
سیدمحمدخاتمی در بخش دیگری از این دیدار انقلاب اسلامی را یکی از فرازهای بزرگ اصلاحات دانست و گفت: شاهد مدعا هم این است که امام اصرار می کند که ما به جای حکومت استبدادی سلطنتی جمهوری اسلامی داشته باشیم … جمهوری یعنی چی؟ جمهوری را باید معنا بکنیم. جمهوریت (با تحولاتی که در تاریخ داشته است و به نقطه بالاتری به‌لحاظ مفهومی و مصداقی رسیده است) نظامی است مردمی و برآمده از اراده ی مردم که در عین اهتمام به آزادی های اساسی و رشد جامعه به امر عمومی نیز اهتمام دارد یعنی مصلحت عمومی و خیر عمومی را نیز در نظر می گیرد.
خاتمی با بیان این که این نظر نباید با نظر نظام های اشتراکی و کمونیستی اشتباه گرفت، افزود: در نظامهای کمونیستی نوعی دیکتاتوری نفس گیر به نام مردم یا زحمت کشان بر جامعه حاکم می گردد و منجر به نظامهای توتالیتر می شود. جمهوریت با آن نظامهای فکری و عملی متفاوت است و در آن اگر خیر عمومی و امر عمومی مهم هست فرد هم مهم است. آزادی فردی هم مهم است.
خاتمی شهروندی و حقوق آن را مانند عدالت خیر عمومی دانست و افزود: بنابراین جمهوری یعنی جامعه ای که حکومتش برآمده از اراده‌ی آزاد انسان‌ها، رأی انسان ها و مسؤول در مقابل انسان‌ها است و اصل و محور خود انسان ها هستند و در آن حقوق شهروندی و عدالت باید رعایت بشود. امام وقتی که می‌فرمایند جمهوری یعنی همانی که در دنیا هست جمهوری یعنی این! آیا خواست تاریخی ملت ما جز این بوده؟ و قید اسلامی برای جمهوری یعنی این که ما هویتی داریم، سابقه ای داریم، گذشته ای داریم. حالا علاوه بر این که اکثر ماها معتقدیم به این اصول و معیارها، باور داریم که تحول ایجاد نخواهد شد مگر این که مردم با باور و انگیزه خود در آن شرکت داشته باشند. لذا جمهوریت باید سازگار با معیارهار اصلی دین که قوام فرهنگ جامعه و مایه سنت وابسته به آن است باشد. در مقابل دین را هم نباید به گونه ای بفهمیم که با مقوّمات و معیارهای اصلی جمهوریت ناسازگار باشد. نمی شود بگوییم جمهوری داریم اما اسلامی که ما عرضه می کنیم ضد رای مردم و ضد آزادی مردم است. نه این نمی شود. جمهوری اسلامی که امام می گوید و روی آن تکیه می کند این معیارها را باید داشته باشد. اصلاح طلبی که من عرض کردم از جمهوری اسلامی با همه‌ی اجزاء و ارکانش دفاع می کند. وقتی می گوییم جمهوری اسلامی باید روشن شود که از اسلامی صحبت می شود که در عرصه حیات اجتماعی با معیارهای آزادی، معیارهای دموکراسی، معیارهای پیشرفت و توسعه‌ی جامعه سازگار است. به نظر من این روح اصلاح طلبی است که مورد توجه ما هست. لذا هرکس به این امور معتقد و پایبند است او اصلاح طلب است و تشکل های مختلفی می توانند در حوزه‌ی اصلاح طلبی حضور داشته باشند.
خاتمی با تاکید بر این نکته که سعی نکنید که اصلاحات و اصلاح طلبی را به یک جریان یا گروه و حزب تقلیل بدهید افزود: این مسأله اصلا شدنی نیست. اگر هم شدنی باشد بسیار نامطلوب است. باید سعی کرد که بین جریانات مختلفی که هستند با معیارهای اصلاح طلبی حداکثر همسویی و همراهی و همگامی وجود داشته باشد. در مقابل همدیگر قرار نگیرند. متاسفانه ما گاهی متوجه هستیم که در مقابل همدیگر قرار می گیرند. این مسأله ای است که باید اصلاح شود.
به اعتقاد رئیس دولت اصلاحات: نمایندگان اصلاح طلب ادوار مجلس شورای اسلامی که دایره‌شان از احزاب و تشکل های خاص وسیع‌تر است می توانند این هماهنگی را انجام دهند و اگر بخواهند سخنگوی کل اصلاحات باشند به نظر من از این هم باید توسعه‌ی بیشتری پیدا بکنند که آن جای خودش را دارد.
او با اشاره به خطراتی که در مقابل جمهوریت و جمهوری اسلامی قرار درد و موارد دیگری هم باید مورد نظر و عمل و اصلاح طلبی باشد، گفت: استقلال و امنیت کشور برای ما مهم است. رهبری و جایگاه آن برای ما مهم است البته رهبری متعلق به همه است. هیچ جریانی نباید مدعی شود که آن منحصرا تابع رهبری است و دیگران بیرون از این دایره اند. همه در ذیل نظر و هدایت رهبری باید جلو برویم و کار را انجام بدهیم. خاتمی افزود: توسعه و پیشرفت کشور هم برای ما مهم است، اینکه همه چیز رنگ و بوی سیاسی بگیرد و از مسائل دیگر غفلت شود درست نیست.
سید محمد خاتمی گفت: مساله دیگر توجه به آسیب های اجتماعی و چاره جوئی برای رفع آنهاست از مواد مخدر گرفته تا فحشا از آسیب های محیط زیست گرفته تا وجود بیکاری و احیاناً فسادهای اقتصادی. چرا اینطور شده است؟ چه کسی متصدی این است که آسیب های اجتماعی را بشناسد و با آن برخورد بکند. همه ی ما.
او گفت گروه‌های سیاسی نباید فقط مطالبات سیاسی را مطرح کنند بلکه در کنار آن موضوعات مهمی وجود دارد که باید به آن توجه کرد و افزود: این افتخارآمیز نیست بلکه باعث سرافکندگی است که در فساد اداری و مسائل نظیر آن ما را در رده های پائین جهانی قرار می دهند. لایحه‌ی مبارزه با پولشویی در دولت بنده تصویب شد. اتفاقا آنجایی که صحبت می شد که وزارت اطلاعات چه کار باید بکند ما می گفتیم که وزارت اطلاعات نباید در امور اقتصادی مملکت دخالت بکند. بنده جلوی آن را گرفتم. رهبری هم کاملا موید این کار بودند و گفتم وزارت اطلاعات از جمله باید در عرصه های اقتصادی و اجتماعی مسائل و مشکلات را بشناسد، اطلاعات لازم را به مسؤولان بدهد و در جستن راهکارها کمک کند.
خاتمی گفت که به وزارت اطلاعات گفتیم بروید فساد را تعریف بکنید، سرچشمه های فساد را ببینیم، علل فساد را، راهکارهایش را بیابید و نیز شناخت گلوگاه هایی که به فساد منجر می شود که بیشتر هم فساد مالی است از جمله وظایف شماست که البته به دنبال فساد مالی فساد اجتماعی و اخلاقی و اینها هم خیلی زیاد می آید. و بالاخره راهکارها را شناسائی و معرفی کنند که وقتی رهبری فرمودند که با فقر و فساد و تبعیض مبارزه بشود و سران سه قوه جلسات داشتند گزارش های خوبی از خود اطلاعات ما می آمد که گلوگاه هایی که سبب فساد و رشوه می شود، و ریشه های پولشویی کجاست و چیست و نظایر اینها. واقعاً هم این مسائل شناخته شد و لایحه‌ی مبارزه با پول شویی هم آن وقت در دولت تصویب شد وبه مجلس آمد. خب اینها مسائلی است که باید به آنها پرداخته شود و اصلاح طلبی هم باید دغدغه های این چنینی هم داشته باشد.
رییس بنیاد باران با گفتن این جمله که دشمن ما فقط آمریکا نیست؛گفت: این مسائل هم مشکلات ماست و دشمن ملت و کشور است و البته نکته دیگری که همواره ذهن و جان هر انسان منصفی را می آزرد اینکه در جمهوری اسلامی بعد از ۳۸ سال با آن همه ادعاهای بلند چرا اخلاق در سطوح مختلف نزول کرده در حالیکه بنظر ما رسالت مهم پیامبر تتمیم مکارم اخلاق بوده است. و بدتر اینکه بعضی ها می کوشند بداخلاقی را به عنوان ارزش مطرح بکنند؟ چرا تبعیض در جامعه‌ی ما هست؟ فقط تبعیض بین زن و مرد و اقوام و … نیست. تبعیض در جاهای دیگر هم هست. چرا زمینه برای رانت وجود دارد؟ چه رانت سیاسی چه رانت اجتماعی و اقتصادی و…
او در مورد دولت آینده با بیان این جمله که من خوشحالم که دوستان با همه‌ی زحمتی که در این انتخابات کشیدند برای دولت سهم خواهی نمی کنند تاکید کرد: بله ما سهم نمی خواهیم اما در عین حال مطالبات مردم مهم است و نیز کسانی که مایه گذاشتند در انتخابات نباید با بی مهری مواجه باشند حداقل باید از امکانات مساوی در جامعه برخوردار باشند.
خاتمی گفت: امنیت جامعه بسیار مهم است. ما باید بگوئیم و در عمل ثابت کنیم که در مقابل دشمنان خارجی، در مقابل کسانی که سوءقصد به این ملت و به این کشور دارند ایستاده ایم. اگر روزی هم خدای نکرده بخواهند به این انقلاب به این کشور و این ملت لطمه بزنند ما باید در صف مقدم مقابله باشیم. ما که نمی توانیم با آمریکا، با اسرائیل، با دشمنان خود کنار بیاییم. البته این به هیچ وجه به معنای ماجراجویی و دشمن تراشی نیست. ومنافاتی با تعامل و حتی گفتگو با شرایط خاص خودش ندارد. اما ما دشمن را می شناسیم. اصراری که امام و رهبری داشتند و دارند باید جدی گرفت و همچنین حساسیت داشتن نسبت به بی عدالتی در جامعه چه بی‌عدالتی اقتصادی، چه حقوقی ، چه مسائل دیگر و نه تنها حساسیت بلکه مقابله با آن و تلاش برای استقرار روابط عدالت در جامعه از اولویتهای اصلاح طلبی است.
رییس بنیاد باران با تاکید بر این که تاکنون بیشتر روی مسائل سیاسی آزادی حقوق شهروندی که بسیار مهم است تاکید شده است در حالیکه جا دارد نسبت به معیشت مردم، تأمین زندگی آبرومند و مطمئن برای همگان ، اشتغال و سرمایه گذاری در عین حال عدالت هم تکیه شودکه اینها همه در اصلاح طلبی هست. اصلاح طلبی باید پرچمدار این مسائل باشد.
سید محمد خاتمی گفت: اما در مورد تشکل های اصلاح طلب حتماً باید فرق میان تشکلی که فقط نامی دارد با تشکلی که سازمان و سامان گسترده دارد و فعال است را مشخص و درک کرد. البته همه وجودشان مغتنم است و باید تقویت شوند ولی لازم است سازو کاری برای فعالیت جبهه ای و انسجام و اتحاد هم اندیشید. برای اصلاحات دنبال رهبر و رهبری هم نگردید اصلاحات رهبری پذیر نیست گرچه باید سامان داشته باشد ما که نمی توانیم بنشینیم تعیین و بخش‌نامه بکنیم چه کسی رهبر هست چه کسی رهبر نیست. و چه کسی محور هست یا نیست حالا اگر یک کسی به غلط یا درست مردم توجهی به او دارند باید از این ظرفیت استفاده بشود برای انتظام و انسجام و جلوگیری از تفرق و …
خاتمی همچنین در بخشی از این دیدار با اشاره به این که تشکل نمایندگان ادوار مجلس گفت این تشکل یکی از نهادهای ارزنده‌ای است که در جمهوری اسلامی حضور دارد، افزود: شخصیت هایی که مورد اعتماد انقلاب بودند، انقلابی و در عرصه‌ی انقلاب بودند، برای دوره هایی مورد اعتماد مردم قرار گرفتند و آشنا به زیر و زبر اموری که در مملکت بوده است در اینجا جمعند و این سرمایه خوبی است.
او با اشاره به این موضوع این افراد هم دلسوز انقلاب و هم دلسوز مردم و رهبری هستند گفت:کسانی که در عین حال سعی می کنندزمان خودشان رابشناسند و نیازهایی که جامعه‌ی ما دارد؛ نیازهای تاریخی، نیازهای اجتماعی اش، نیازهای اقتصادی و فرهنگی را شناسائی و در جهت رفع آنها تلاش کنند، اینها همه ارزشمند است.
خاتمی مهمترین خصوصیت جمعیت‌ها و گروه‌هایی مانند ادوار را تاثیر در نزدیکتر شدن دل‌ها به یکدیگر و اتحاد در جامعه دانست و گفت: به‌حق ادوار برای دفاع از حضور گروه‌ها و رویکردهای متفاوتی که در متن و درون انقلاب هست تلاش کرده و علاوه بر فعالیت‌های مؤثر خود، در جریان انتخابات هم خوب عمل کرده است.
سیدمحمدخاتمی با تأکید بر اهمیت توجه به سرمایه‌های اجتماعی افزود: اگر انسان بخواهد به سرمایه‌های کشور که مورد اعتماد جامعه هستند توجه بکند، یکی از سرمایه های انقلاب و جامعه‌ی ما همین جمع ادوار است که خوشبختانه سعی شده گرایش‌های مختلف هم در آن حضور داشته باشند
رئیس دولت اصلاحات در پایان این دیدار از همه اعضاء ادوار بخصوص برادر سخت کوش و خوش فکر جناب آقای دکتر یدالله اسلامی تشکر کرد و اظهار امیدواری کرد که نظام و دولت بیش از پیش از آن تشکل و نظایر آن بهره بگیرد.