اگر مردم جنس نخرند ارزان می‌شود؟ / امیرحسین خالقی
فرض کنید در اقتصادی تورمی زندگی می‌کنیم و قیمت اجناس بالا می‌رود. مردم تصمیم بگیرند فلان اجناس را نخرند تا تولیدکنندگان ادب شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟ بگذارید چند حدس بزنیم و سناریوهای محتمل را بررسی کنیم:
۱. برای برخی کالاهای بادوام شاید تولیدکننده تصمیم بگیرد بازاری دیگری که با قیمت بالاتر خواهان کالای اوست را انتخاب کند؛ صادرات یکی از این گزینه‌هاست.
۲. فروشنده شاید مقاومت کند و به امید شکستن مقاومت و کاهش تدریجی تعداد تحریمی‌ها همچنان قیمت را بالا نگه دارد. در نگاه او در کوتاه مدت مشتری کمتر با قیمت بالاتر گزینه بهتری از کاهش قیمت است. باید در نظر داشت او فکر می‌کند که در صورت تمکین در برابر تحریمی‌ها در آینده هم احتمال تکرار رویدادهای مشابه بیشتر می‌شود.
۳. فروشنده شاید در مقابل تحریمی‌ها کوتاه بیاید ولی کیفیت کالای تحویلی را کاهش می‌دهد.
۴. فروشنده شاید در مقابل تحریمی‌ها کوتاه بیاید ولی سعی می‌کند حساب و کتاب ذهنی (mental accounting) مشتریان را به تدریج به هم بزند و با تغییر اندازه و ابعاد محصول یا تغییر بسته بندی و مانند آن سود مورد نظر خود را محقق کند. او سعی می‌کند ارتباط ذهنی مشتریان با گذشته محصول را قطع کند تا مقایسه قیمتی برای آنها دشوارتر شود.
۵. فروشنده شاید در مقابل تحریمی‌ها کوتاه بیاید ولی سطح تولید خود را کاهش دهد؛ که پیامد آن کاهش عرضه و کمیاب شدن محصول است.
۶. فروشنده شاید در مقابل تحریمی‌ها کوتاه بیاید و به طور موقت به سطح پایین‌تری از سود رضایت دهد ولی یحتمل در میان مدت یا بلندمدت از این حوزه خارج می‌شود و سرمایه اش را صرف کار پرسودتری می‌کند که اینجا هم نتیجه خیلی با ردیف ۵ متفاوت نیست.
۷. فروشنده شاید در مقابل مقابل تحریمی‌ها کوتاه بیاید و همان شب یکی از مقدسین را در خواب ببیند و از نظر روحی متنبه شود که چرا فقط به سود فکر می‌کند و از فردا با همان میزان و کیفیت قبلی حتی با سود کمتر به کار خود ادامه دهد!
۸. به عقل قاصر نگارنده راه دیگری نمی‌رسد، بقیه‌اش با شما!
تورم (بخوانید افزایش حجم پول) بنا به تعریف پدیده‌ای در سطح کل سیستم اقتصادی است و بعید است با نخریدن بتوان با آن مقابله کرد؛ اگر یک شرکت خاص بخواهد به صورت غیرمتعارف افزایش قیمت دهد شاید تحریم آن کارساز باشد ولی وقتی ماشین «چاپ» پول به کار افتاده باشد ماجرا متفاوت می‌شود. با دستکاری پول در واقع یک طرف هم معامله در اقتصاد را دستکاری می‌کنیم و طبیعی است که دیگر اوضاع مثل قبل نخواهند ماند. راستی شاید بد نباشد اثر کانتیلون را هم مروری کنیم که اثر به اصطلاح «طبقاتی!» تورم را بهتر متوجه شویم، والله اعلم.
