اولاف شولتس مردی برای تمام فصول
شرق: سه‌سال‌و نیم پیش فضای سیاست آلمان بسیار فرسوده و خسته به نظر می‌رسید. آنگلا مرکل به‌تازگی سومین «ائتلاف بزرگ» خود را تشکیل داده بود و برای چهارمین بار پیاپی صدراعظم آلمان شد؛ اما ائتلاف بزرگ مرکل، اتحادی میانه‌رو و به‌شدت کسل‌کننده بود. امروز، دو ماه پس از انتخاباتی که در آن حزب دموکرات‌مسیحی مرکل پس از ۱۶ سال قدرت را در آلمان واگذار کرد، حال و هوای سیاست در آلمان به طور درخور‌توجهی روشن‌‌تر و پویاتر شده است.
هفته گذشته رهبران سوسیال‌دموکرات‌های آلمان (SPD)، سبزها و دموکرات‌های آزاد (FDP) حزب حامی تجارت آزاد، در یک انبار تغییر کاربری داده‌شده در برلین گرد هم آمدند تا پس از دو ماه مذاکره فشرده و محرمانه از ائتلاف جدید با نام «چراغ راهنمایی» (به دلیل تشابه رنگ لوگوی این احزاب با سه رنگ چراغ راهنمایی این لقب را گرفته) رونمایی کنند. برنامه سه‌جانبه این سه حزب در ۱۷۷ صفحه و ۵۲ هزار کلمه فقط کمی از رمان «گتسبی بزرگ» کم‌حجم‌تر است و در آن برنامه سیاسی این ائتلاف برای چهار سال آینده ترسیم شده است.
این ائتلاف با هدف ایجاد انسجام در چنین پروژه دشواری، آرام‌آرام روایت محافظه‌کارانه آنگلا مرکل از «مدرن‌سازی» آلمان را پس از ۱۶ سال کنار خواهند گذاشت. البته این تصور که این سه حزب ممکن است به‌سرعت اختلافات خود را کنار بگذارند، امری بسیار خوش‌بینانه است؛ اما در دو ماه اخیر اعتماد‌سازی درخور‌توجهی میان این احزاب ایجاد شده است. رهبران این احزاب اصرار داشتند که مذاکرات دو‌ماهه ائتلاف در فضایی نسبتا آرام، به‌موقع و بدون درزکردن جزئیات به رسانه‌ها انجام شود و دقیقا همین روند پیش رفت.
اولاف شولتس صدراعظم آینده آلمان و رهبر کم‌حرف حزب سوسیال‌دموکرات هم به‌اندازه‌ای به این ائتلاف خوش‌بین شده که می‌گوید امیدوار است این سه حزب در انتخابات بعدی به طور مشترک حضور یابند. انتظار می‌رود که دولت جدید در حدود دو هفته دیگر و پس از ادای سوگند، آغاز به کار کند. البته پیش‌از‌این، توافق ائتلافی باید در کنگره دو حزب سوسیال‌دموکرات و دموکرات آزاد تأیید شود. اعضای حزب سبز نیز باید در یک همه‌‌پرسی به این توافق آری یا نه بگویند و انجام این همه‌‌پرسی ۱۰ روز طول می‌‌کشد. اگر همه چیز مطابق روال پیش برود، خانم مرکل یک ماه پیش از آنکه بتواند رکورد طولانی‌ترین دوره صدراعظمی تاریخ آلمان را از آن خود کند، از قدرت کنار خواهد رفت تا این لقب همچنان متعلق به «هلموت کوهل» باقی بماند.
سیاست‌مدار با‌تجربه
به‌این‌ترتیب اولاف شولتس حدود یک ماه دیگر رسما قدرت را از آنگلا مرکل تحویل خواهد گرفت. شولتس هم‌اینک در پوتسدام زندگی می‌کند. او با بریتا ارنست، وزیر آموزش و پرورش ایالت براندنبورگ، ازدواج کرده؛ اما فرزندی ندارد. شولتس دست‌کم در این نکته با آنگلا مرکل شباهت دارد.
در سالهای اخیر شولتس به اندازه‌ای محبوبیت داشت که اگر آلمانی‌ها می‌توانستند به طور مستقیم صدراعظم خود را انتخاب کنند، او می‌توانست در انتخابات فدرال جایگزین آنگلا مرکل شود. شولتس نامزد حزب سوسیال‌دموکرات، حزب چپ میانه، بسیار محبوب‌تر از آرمین لاشت رقیب اصلی خود و نامزد محافظه‌کار از حزب دموکرات‌مسیحی حزب تحت رهبری خانم مرکل و متحد باواریایی آن حزب سوسیال‌مسیحی بود. در نهایت، محبوبیت شولتس به او کمک کرد تا حزب سوسیال‌دموکرات به چهارمین پیروزی خود در سطح انتخابات ملی در تاریخ پس از جنگ جهانی دوم دست یابد. البته این پیروزی با فاصله اندک ۲۵.۷ درصدی و در مقابل، اتحاد احزاب دموکرات‌مسیحی و سوسیال‌مسیحی که ۲۴.۱ درصد آرا را کسب کردند، حاصل شد.
شولتس علاوه بر نامزدی حزب سوسیال‌دموکرات، وزیر دارایی و معاون صدراعظم فعلی آلمان هم بوده است؛ مشاغلی که از سال ۲۰۱۸ در ائتلاف بزرگ تشکیل‌شده از سوی حزبش با حزب محافظه‌کار تحت رهبری مرکل برعهده داشته است و تا زمان تشکیل دولت تازه در یک ماه آینده در این مناصب باقی خواهد ماند. زمانی که همه‌گیری کرونا آغاز شد، شولتس با این استدلال که آلمان در سالهای گذشته منابع مالی برای روز‌های هزینه‌کردن به منظور مقابله با بحران‌های غیر‌قابل پیش‌بینی را ذخیره کرده، بسته مشوق اقتصادی داخلی به ارزش ۱۳۰ میلیارد یورو را ارائه داد.
وزارت دارایی تحت رهبری شولتس در اجرای طرح احیای ۷۵۰ میلیارد یورویی اتحادیه اروپا هم نقشی اساسی داشت. با‌وجود‌این او مأموریت بزرگی پیش‌روی خود دارد. او می‌خواهد آلمان سخت‌گیری قانون اساسی درمورد بدهی‌ها را برای محدودکردن کسری بودجه در سال ۲۰۲۳ اعمال کند و با کاستن از مقررات مالی اتحادیه اروپا آن‌گونه که ایتالیا و فرانسه می‌خواهند، مخالف است. شولتس یکی از باتجربه‌‌ترین سیاست‌مداران آلمان است. او فرد مورد اعتماد «گرهارد شرودر»، آخرین صدراعظم سوسیال‌دموکرات آلمان بود. شولتس در سالهای ابتدایی قرن حاضر مسئولیت‌هایی را در سطوح کابینه بر عهده داشت از جمله وزیر کار بود و شهرداری هامبورگ شهر زادگاهش را بر عهده گرفت. از خصوصیات شخصی او که معمولا خصلت اهالی شمال آلمان است، می‌توان به صریح و رک صحبت‌کردن (او یک بار درمورد نظم و قانون گفت: «من لیبرال هستم، اما احمق نیستم»)، عمل‌گرا و پروتستان‌بودن اشاره کرد.
اما جای احساسات در این پختگی شولتس ۶۳ ساله خالی است. شخصیت آرام و مصمم شولتس، هم امتیاز او محسوب می‌شود و هم نقطه ضعف. امتیاز مهم برای روحیه منطقی در افکار عمومی و ضعف به خاطر تعامل شکننده با بدنه اجتماعی. زمانی اشپیگل درباره او نوشته بود که «شولتس از آن دسته سیاست‌مدارانی است که هوشمندانه فکر می‌‌کنند؛ اما نمی‌توانند هوشمندانه ارتباط برقرار کنند».
