جامعۀ جهانی بهائى: کمپین «داستان ما یکیست» شدت میگیرد
سرويس خبرى جامعۀ جهانی بهائى
ژنو - ۵ ژوئن ٢٠٢٣ - جامعۀ جهانی بهائی (BIC) امروز دوره فشردۀ کمپین «داستان ما یکیست» را با افتتاح یک وب‌سایت و یک صفحه اینستاگرامی اختصاصی شروع می‌کند. #داستان_ما_یکیست کمپینی جهانی به مناسبت چهلمین سالگرد اعدام ده زن بهائی در شیراز است که به دلیل باورشان به دیانتی که برابری جنسیتی، عدالت و صداقت را ترویج می‌کند اعدام شدند. این اعدامها موجی از حمایت جهانی را از جامعۀ تحت آزار و اذیت بهائی ایران به راه انداخت.
این کمپین با فراخوان آثار هنری به یاد این ده زن و سایر زنان ایرانی، این سالگرد را به تمامی زنان ایران از هر پیشینه و باور که در تلاش دیرینه برای برابری جنسیتی در ایران کوشیده‌اند اختصاص داده است.
این ده زن پس از دستگیری و شش ماه قبل از اعدامشان مورد بازجویی، شکنجه و بدرفتاری‌های بی‌رحمانه قرار گرفتند تا باورشان را انکار کنند. به آنها گفته شده بود که باید بین اعتقاداتشان یا زنده ماندن یکی را انتخاب کنند. انتخاب آنها ایستادگی برای برابری و عدالت بود.
سیمین فهندژ، نمایندهٔ جامعهٔ جهانی بهائی در سازمان ملل در ژنو می‌گوید: «در طول دهه‌ها، زنان بی‌شماری این مسیر پر فراز و نشیب را در ایران پیموده‌اند، مسیری که با فداکاری آن‌هایی ساخته شده است که ایستادگی بر اصول را بر حفظ جانشان ترجیح داده‌اند.»
«ما از مسئولین امور، سازمان‌های جامعه مدنی، افراد سرشناس، هنرمندان و عموم مردم دعوت می‌کنیم تا به این کمپین بپیوندند و با اقداماتشان، هر قدر هم کوچک باشد، از تمامی زنان ایران تجلیل کنند.»
بخش جدیدی از سایت خانه اسناد بهائی‌ستیزی در ایران نیز به جمع‌آوری اسناد موجود در مورد این ١٠ زن از جمله نامه‌هایی به خانواده‌هایشان که از داخل زندان نوشته شده، عکس‌های شخصی، کارتهای ملاقات و مواردی دیگر، اختصاص داده شده است.
جامعۀ جهانی بهائی از هم اکنون شروع به دریافت آثار هنری کرده است. برخی از افراد این آثار را مستقیماً در فضای آن‌لاین به اشتراک می‌گذارند و برخی به ایمیل کمپین .(JavaScript must be enabled to view this email address) ارسال می‌کنند. آثار دریافتی شامل ترانه، پادکست، نقاشی، شعر، هنرهای گرافیکی، بافندگی و شکلهای گوناگون حمایت و گرامیداشت این ده زن و همه زنان ایران بوده است.
خانم فهندژ می‌گوید: «میزان حمایتی که تا این لحظه دریافت کرده‌ایم ما را بسیار تحت تأثیر قرار داده است. این حمایت‌ها نشان می‌دهد که فراخوان یکپارچه برای مشاهدۀ تلاش‌های زنان ایران برای برابری جنسیتی به عنوان بخشی از یک داستان مشترک، پیامی بوده است که همه با آن احساس همدلی کرده‌اند. همۀ ما عمیقاً بهم مرتبط هستیم و داستان مشترکی داریم. ما همه در یک مسیر به سوی برابری جنسیتی که ارزشی مشترک است قدم بر می‌داریم که امروز به یکی از آرمان‌های اساسی مردم ایران تبدیل شده است. داستان ده زن بهائی یک فصل از داستان ادامه‌دار استقامت و فداکاری زنان ایران برای برابری است. امروز در خون و اشک و زخم هزاران زن جوان در ایران که خواهان تحقق برابری‌اند، می‌توان طنین بی‌عدالتی وارد شده بر ١٠ زن شیراز را دید که مرگ دلخراش‌شان زندگی بسیاری را تحت تأثیر قرار داده است.»
در یک مصاحبه پادکستی، راسل برند از چهره‌های معروف رسانه‌ای بریتانیا، با امید جلیلی، کمدین ایرانی-بریتانیایی، درباره میراث ده زن بهائی در شیراز گفتگو نمود که برای ۱۱ میلیون نفر دنبال‌کننده آقای برند پخش شد.
آقای جلیلی با اشاره به اینکه هنگامی که خبر این اعدامها را شنید «کاملاً از درون دگرگون شد» به برند گفت که از این ده زن بهائی خواسته شده بود باورهایشان را انکار کنند یا دربارۀ «خواستن جهانی بهتر» و «باور به برابری زنان و مردان» دروغ بگویند اما همۀ آنها این خواسته‌ها را رد کردند. وی اضافه کرد که آنها «از جانشان برای اعتقادشان گذشتند... آنها ترجیح دادند از جانشان بگذرند» تا اینکه در بارۀ عقایدشان دروغ بگویند. او گفت این واقعه الهام‌بخش زنان امروز است تا در همین مسیر قدم بگذارند.
سرودها و ترانه‌هایی نیز توسط خوانندگان حرفه‌ای در کشورهای مختلف و به زبان‌های مختلف با پیام «داستان ما یکیست» در حال تولید است.
همچنین، برنامه‌های یادبود در کشورها و مناطق مختلف جهان به این مناسبت در حال برگزاری است. روز ۲۱ ماه ژوئن (۳۱ خرداد) یک جلسه بلندپایه بین‌المللی در لندن با حضور مقامات سازمان ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی جامعه مدنی، مدافعان برجسته حقوق بشر و نمایندگان دولتی و رسانه‌ها برگزار خواهد شد. سه معبد بهائی در استرالیا، آلمان و ایالات متحده با حضور مقامات، چهره‌های برجسته و رسانه‌ها جلسات بزرگی ترتیب خواهند داد. در سوئد، معاون شهردار استکهلم، آندرس اوسترلینگ، به همراه جامعۀ بهائی استکهلم میزبان جلسه یادبودی است که در سالن شهرداری این شهر، محل برگزاری ضیافت جایزه نوبل، برگزار خواهد شد.
داستان این ده زن و تمام زنان ایرانی و تعهد آنها به ایستادگی بر باورهایشان الهام‌بخش جوانان در سراسر جهان بوده است. برای مثال، یک گروه جوانان در اتریش در حال تولید یک قطعه موسیقی آوازی هستند در حالی که گروه دیگری از جوانان در این کشور مشغول به تهیه ترانه جدیدی درباره این ده زن هستند. جوانان کشور شیلی نمایشی درباره داستان زندگی این ده زن اجرا کرده‌اند و این نمایش را برای گروه‌هایی از جمله مقامات دولتی، سازمان‌های جامعه مدنی و افراد برجسته اجرا خواهند کرد. در استرالیا، یکی از جوامع بومی و همچنین ساکنان محله‌هایی که موضوع برابری جنسیتی در آنها یکی از دغدغه‌های جاری است در حال برنامه‌ریزی برای مشارکت در کمپین و بزرگداشت این ده زن هستند. در چندین کشور دیگر نیز آثار هنری و موسیقی در دست تولید است.
شبکه‌های خبری برجسته نیز در حال تهیه فیلم‌های مستند و ویدئوهای کوتاهی در بارۀ این زنان هستند که روز ۱۸ ژوئن (۲۸ خرداد) پخش خواهند شد.
یکی از ترانه‌ها به زبان فارسی متن تأثیرگذاری دارد که می‌گوید «داستان ما یکیست- داستان پایکوبان رقصیدن ز درد-بذر گل افشاندن و نقش زدن بر ظلم و جنگ». در میان آثار هنری دریافتی می‌توان به ویدئویی در مورد زنان، تعداد زیادی نقاشی، به عنوان مثال اثری که در آن زنان پس از اعدام، نشانِ «آزادی، برابری و وحدت» را حمل می‌کنند، اشعار متعدد، هنرهای گرافیکی، بافندگی، سیاه‌قلم چهره زنان، ترانه‌ای به همراه خطاطی و سایر موارد اشاره کرد.
این کمپین برای یک سال ادامه دارد و در ۱۲ ماه آینده پذیرای دریافت آثار هنری خواهد بود. در دوره فشردۀ کمپین که هم اکنون آغاز شده و در طول ماه ژوئن ادامه خواهد داشت هر روز پست‌ها و مطالبی در ارتباط با کمپین منتشر می‌شود و با یک طوفان توییتری در ۱۸ ژوئن (۲۸ خرداد) اوج میگیرد.
خانم فهندژ می‌افزاید: «ما از همه دعوت می‌کنیم که به این کمپین بپیوندند و نشان دهند که در تلاش‌هایمان برای برابری جنسیتی در ایران با هم همقدم هستیم. آثار هنری می‌توانند شامل ترانه‌هایی درباره این ده زن، ویدئوهای کوتاه درباره زندگی‌شان، خاطراتی درباره آنها، آثار گرافیکی، متون و مقالات، پست‌هایی در شبکه‌های اجتماعی یا نشست‌های عمومی و جلسات یادبود برای بزرگداشت تلاش‌ها و اقدامات در زمینه برابری جنسیتی در ایران باشند.»
«داستان‌های تأثیرگذار این ده زن و دیگر زنان ایران به همۀ ما انگیزه می‌دهد تا در هر کجا که هستیم یاد و خاطره آنان را از طریق آثار هنری، چه ساده و کوچک و چه چشمگیر، یا با بیانیه‌های حمایتی گرامی بداریم. بیایید در کنار آنها بایستیم و نشان دهیم که ما فارغ از دین و پیشینه، به طور جدایی‌ناپذیری به هم پیوند خورده‌ایم و تا تحقق آرمان‌های مشترکمان صداهایمان را بلند می‌کنیم.»
پیش‌زمینه
در ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ (٢٨ خرداد ١٣۶٢)، ۱۰ زن بهائی که اکثر آنها بین ۲۰ تا ۳۰ سال داشتند، از جمله یک دختر نوجوان ۱۷ ساله و یک زن ۵۰ ساله، به دلیل خودداری از انکار دین خود در میدان چوگان شیراز به دار آویخته شدند. این رویداد تکان‌دهنده با بهت و خشم گروه‌های حقوق بشر و مردم عادی در سراسر جهان مواجه شد.
دو شب پیش از آن، شش مرد بهائی (که برخی از آنها بستگان این ۱۰ زن بودند) در همان میدان اعدام شدند. بیش از ۲۰۰ بهائی در سال‌های پس از انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ (١٣۵٧) توسط مقامات ایران اعدام شدند. این اعدامها تنها پس از اعتراضات جهانی متوقف شد، اما آزار و اذیت بهائیان در ایران تا به امروز بدون مجازاتی برای عاملان آن همچنان ادامه دارد.
این ۱۰ زن در ماه‌های آبان و آذر ۱۳۶۱ (اکتبر و نوامبر ١٩٨٢) دستگیر شدند. بسیاری از آنها ابتدا در بازداشتگاه سپاه نگهداری و سپس به زندان عادل آباد منتقل شدند. آنها تحت بازجویی‌ها و شکنجه‌های سخت سپاه پاسداران قرار گرفته تا ایمان خود را انکار کنند. از حق داشتن وکیل و محاکمه در دادگاه علنی محروم شدند و در نهایت توسط قاضی شرع شیراز به اتهام «صهیونیست بودن»، «جاسوسی» و تدریس کلاسهای کودکان به اعدام با چوبهٔ دار محکوم شدند.
هر یک از این زنان چندین بار با خشونت مورد زورگویی قرار گرفتند تا ایمان خود را انکار کنند و به اسلام بگروند تا از اعدام رهایی یابند. اما هیچ یک از آنها حاضر نشدند بیانیه‌هایی را که مقامات برای آنها تهیه کرده بودند امضا کنند. در ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ (٢٨ خرداد ١٣۶٢) آنها را مخفیانه به میدان چوگان برده و یکی پس از دیگری و در مقابل یکدیگر به دار آویختند. مرگ این زنان به خانواده‌هایشان اطلاع داده نشد. اجسادشان به خانواده‌هایشان تحویل داده نشد و نتوانستند بر اساس آداب دینی‌شان خاکسپاری شایسته‌ای داشته باشند. گمان می‌رود که آنها توسط مقامات در قبرستان بهائیان شیراز دفن شده‌اند که بعداً تخریب و در سال ۲۰۱۴ (١٣٩٣) به «ساختمان فرهنگی و ورزشی» تبدیل شد.
اسامی زنانی که در این تاریخ اعدام شدند عبارتند از:
- مونا محمودنژاد، ۱۷ ساله؛
- رویا اشراقی، ٢٣ ساله، همراه با مادرش عزت جانمی اشراقی؛
- سیمین صابری، ۲۴ ساله؛
- شهین (شیرین) دالوند، ۲۵ ساله؛
- اختر ثابت، ۲۵ ساله؛
- مهشید نیرومند، ۲۸ ساله؛
- زرین مقیمی، ۲۹ ساله؛
- طاهره ارجمندی سیاوشی، ۳٠ ساله. همسرش جمشید سیاوشی دو روز پیش‌تر اعدام شده بود؛
- نصرت غفرانی یلدائی، ۴۶ ساله. فرزندش، بهرام یلدائی، دو روز پیش‌تر اعدام شده بود؛
- عزت جانمی اشراقی، ۵۷ ساله، همراه با دخترش رویا، ۲۳ ساله. همسرش، عنایت‌الله اشراقی دو روز پیش‌تر اعدام شده بود.
