امید زیادی به پذیرش عضویت ایران در شانگهای نیست
یک استاد ژئوپلیتیک گفت: پیش‌تر گفته شد رئیس جمهور روسیه در نشست دوشنبه شرکت می‌کند اما بعد اعلام کردند ایشان به دلیل قرنطینه به صورت مجازی شرکت خواهند کرد که همین مساله هم چشم انداز عضویت ایران را در ابهام فرو می‌برد چرا که اگر مبنا بر عضویت یکی از اعضای ناظر باشد لازم است برخی اشخاص به صورت فیزیکی حضور داشته باشند.
عبدالرضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص حضور ابراهیم رئیسی در نشست سازمان همکاری شانگهای در شهر دوشنبه تاجیکستان در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در چند سال اخیر ایران همواره با امید به عضویت در این سازمان و ارتقای جایگاهش از عضو ناظر به عضو اصلی در این نشست شرکت کرده، چشم انداز این دور از اجلاس تا چه میزان در خصوص این خواست تهران روشن است، گفت: سازمان همکاری شانگهای یک سازمان شرقی و اصالتا امنیتی است که به مسائل اقتصادی و فرهنگی نیز می‌پردازد. این سازمان با محوریت چین و روسیه شکل گرفته و پس از آن هند، پاکستان و برخی کشورهای آسیای مرکزی نیز به آن پیوسته‌اند. حال با توجه به اینکه سیاست خارجی ایران در یک الی دو سال اخیر به شرق تمایل پیدا کرده و برخی مقامات کشور نیز این مساله را اعلام کرده‌اند، طبیعتا عضویت در سازمان همکاری شانگهای به ویژه از بعد امنیتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی ادامه داد: مساله بعدی موضوع تمایل چندین ساله ایران برای عضویت در این سازمان است؛ از زمان آغاز به کار سازمان شانگهای کشورهای دیگری نیز به مرور خواهان عضویت در این سازمان شده و درخواست آن‌ها بعد از نهایتا دو سال پذیرفته است اما ایران چندین سال که از عضویت ناظر به عضو اصلی ارتقا پیدا نمی‌کند. در مخالفت با این مساله نیز مدتی مساله ترکمنستان را مطرح کردند، سپس گفتند روسیه مخالف است و بعد نیز مساله مخالفت تاجیکستان مطرح شد. این بار نیز من امید زیادی به پذیرش درخواست ایران ندارم.
وی افزود: این در حالی است که پیش‌تر گفته شد رئیس‌جمهور روسیه در نشست دوشنبه شرکت می‌کند اما بعد اعلام کردند ایشان به دلیل قرنطینه به صورت مجازی شرکت خواهند کرد که همین مساله هم چشم انداز عضویت ایران را در ابهام فرو می‌برد چراکه اگر مبنا بر عضویت یکی از اعضای ناظر باشد لازم است برخی اشخاص به صورت فیزیکی حضور داشته باشند. مساله بعدی این است که آیا در حال حاضر همه مخالفین عضویت ایران به این مساله رضایت پیدا کرده‌اند؟ حتی خبری که چندی قبل در قالب یک توئیت از سمت آقای شمخانی مطرح شد که موانع بر سر راه عضویت ایران برداشته شده نیز به هیچ عنوان پیگیری نشد. البته با همه این تفاسیر ما امیدوار هستیم این مساله و عضویت ایران در سازمان شانگهای موفق شود اما حتی در صورت عدم عضویت هم اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
این تحلیلگر روابط بین‌الملل همچنین در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد مساله افغانستان یکی از محورهای مهم کنفرانس دوشنبه خواهد بود و در صورت اتخاذ یک تصمیم واحد، این تصمیم می‌تواند در آینده این کشور نقش بسزایی داشته باشد، تا چه میزان می‌توان انتظار داشت که طالبان از سوی این سازمان به رسمیت شناخته شود، گفت: من بعید می‌دانم کشورهای عضو سازمان شانگهای بخواهند طالبان را به رسمیت بشناسند چرا که اساسا طالبان هیچ اقدام مثبتی برای جلب اطمینان جامعه جهانی به ویژه در خصوص دولتی که هفته گذشته تشکیل دادند انجام نداده است و همین امر نیز کشورهای همسایه و فرامنطقه را شوکه کرده است بنابراین موضوع رسمیت را شاهد نخواهیم بود. دلیل دیگری نیز که می‌توانیم برای عدم تصمیم گیری در خصوص این موضوع مطرح کنیم این است که دو کشوری در این نشست حضور دارند که در موضع خود در قبال مساله افغانستان در منتهای الیه شرق و غرب قرار دارند و هند و پاکستان قطعا نمی‌توانند در خصوص مساله افغانستان به یک جمع بندی مشترک برسند.
وی تاکید کرد: من فکر می‌کنم مساله مسلم این است که همه کشورهای عضو بر یک سلسله خواست‌های جمعی از جمله مساله ضرورت تشکیل دولت فراگیر، حق و حقوق زنان و حقوق اقوام و امنیت تاکید کنند.
