جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ -
Friday 29 March 2024
|
بیبیسی: جو بایدن، رئیسجمهوری جدید آمریکا بعد از مراسم تحلیف باید خیلی سریع با مسائل داخلی متعددی روبهرو شود، از جمله تاثیر بحران کرونا بر سلامت و اقتصاد کشور، و پیامدهای حمله دو هفته پیش به ساختمان کنگره.
در بعد بینالمللی اما متحدان آمریکا دوست دارند بدانند که بایدن با یک مساله مهم چطور برخورد خواهد کرد: شتاب فزاینده برنامه هستهای ایران.
دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای ایران خارج شد و تحریمهایی را که طبق این توافق تعلیق شده بود بازگرداند. در واکنش به این اقدام، ایران به مرور تعهد خود به این توافق را کاهش داد و حالا به شرایط پیش از برجام بازگشته است و دارد اورانیوم را در سطح ۲۰ درصدی غنیسازی میکند.
ایران چه میخواهد؟
ایران انتظار ندارد که حضور جو بایدن در قدرت به کاهش تنشها منجر شود، اما خواهان برداشته شدن تحریمها است.
ترامپ در پی خروج از برجام تحریمهای بیشماری را به ایران تحمیل کرده است که همگی لزوما به برنامه هستهای این کشور مربوط نمیشوند. مشخص نیست که ایران خواهان برداشته شدن تمامی تحریمهای دوره ترامپ است یا صرفا انتظار دارد که تحریمهای هستهای برداشته شوند.
آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران، که در تمام امور حکومتی فصلالخطاب محسوب میشود، به دولت دستور داده است که “پیگیر” برداشته شدن تحریمها باشد اما اولویت دولت را “خنثی” کردن تحریمها تعیین کرده است.
حسن روحانی، رئیسجمهور، گفته است که بازگشت به این توافق “بسیار ساده” است و تنها نیازمند “گرفتن تصمیم و اعلام آن” توسط دو طرف است. اما موانعی که ترامپ ایجاد کرده است شاید چنین کاری را اگر نه ناممکن ولی سخت کند. علاوه بر این، تیم سیاست خارجی بایدن نیز گفته است که آمریکا “فاصله زیادی” با بازگشت به برجام دارد.
تاسیسات هستهای ایران در حال حاضر تحت سختترین رژیم نظارتی تاریخ قرار دارد، اما این کشور اعلام کرده است که در صورت برداشته نشدن تحریمها دسترسی ناظران به تاسیسات هستهای را از تاریخ سوم اسفند محدود خواهد کرد. بسیار بعید است که دولت بایدن در کوتاهمدت چنین کاری بکند.
با وجود فشار سنگین اقتصادی که تا حدی ناشی از این تحریمها است، آقای خامنهای میگوید که کشورش “عجلهای” برای بازگشت آمریکا به برجام ندارد. به همین خاطر هم از قانون جنجالی جدیدی که دولت را وادار به تسریع برنامه هستهای کشور میکند حمایت کرد.
ایران چه نمیخواهد؟
بایدن گفته است که بازگشت به برجام باید نقطه آغازی برای مذاکرات بیشتر بر سر محدود کردن برنامه موشکی ایران و فعالیتهای منطقهایش باشد، اما ایران هیچ تمایلی به این کار ندارد.
از نیروهای نظامی گرفته تا عالیترین سطوح دولت، مقامات ایرانی بارها گفتهاند که حاضر به مذاکره بر سر برنامه موشکی کشور نیستند، چرا که بخش مهمی از سیاست “بازدارندگی” ایران محسوب میشود.
آقای خامنهای به شخصه در این موضوع دخالت کرده است و همین چند وقت پیش گفت که برنامه موشکی دشمنان تهران را وادار کرده است که “در محاسبات خود بازبینی کنند” و کشور در هیچ شرایطی نباید با محدود کردن این برنامه “ناتوان” شود. او در عین حال گفت که هدف از فعالیتهای منطقهای ایران ایجاد ثبات در منطقهای است که بیثباتی در آن “به نفع آمریکا” است.
اما کار نشد ندارد: ایران قبلا در برابر مذاکره بر سر برنامه هستهایش هم مقاومت میکرد و اصرار داشت که مصالحه نخواهد کرد. اما وقتی آقای خامنهای در سال ۲۰۱۳ از “نرمش قهرمانانه” سخن گفت، این موضع تغییر کرد.
دو سال بعد، ما شاهد امضای این توافق هستهای تاریخی بودیم. لذا عجیب نخواهد بود اگر ایران در آینده نه چندان دور دست به “نرمش قهرمانانه” مشابهی بزند و حاضر به مذاکره بر سر برنامه موشکی و حتی اقداماتش در خاورمیانه شود.
چیزی که در نهایت برای جمهوری اسلامی بیشترین اهمیت را دارد حفظ بقاء خود است و اگر رسیدن به این هدف تنها از مسیر مذاکره بر سر مسائل حیثیتی ممکن باشد، شاید مذاکره هم بکند.
| |||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|