ادامه سياست‌های ترامپ ایران را به كره شمالی تبديل خواهد كرد

بیژن اشتری

اگر ترامپ برای چهار سال دیگر پرزیدنت آمریکا باشد چه سیاستی را علیه ایران دنبال خواهد کرد؟جوابش ساده است:ادامه تحریم ها و افزایش فشار حداکثری. هدف ترامپ این است که با ادامه این رویکرد، مردم ایران به قدری از حیث اقتصادی جان به لب شوند که علیه حکومت قیام کنند. هواداران وطنی ترامپ هم به چنین سناریویی دل بسته اند.

ترامپ اهل لشکرکشی به ایران نیست چون هزینه‌اش برای آمریکا زیاد و عواقبش غیرقابل کنترل است. پس فقط یک سناریو باقی می ماند و آن نابود کردن اقتصاد ایران با هدف شوراندن مردم علیه حکومت است. اما به نظرم، چنین سناریویی نه تنها به هدف نخواهد خورد بلکه نهایتا به ضد خود بدل خواهد شد. این را من نمی گویم، علم سیاست و اقتصاد می‌گوید.

آمارتیا سن، متفکر اقتصادی برنده جایزه نوبل، و ساموئل هانتینگتون استاد هاروارد و بسیاری دیگر از متفکران سیاسی و اقتصادی، می‌گویند: «اگر ترامپ با اساتیدی از این دست مشورت می‌کرد متوجه می‌شد که تحریم‌ها فقط باعث فقیرتر شدن جامعه ایران و نابودی طبقه متوسط ایران شده و اتفاقا همین پدیده به نوبه خودش راه را بر تحولات دموکراتیک در جامعه ایران بسته است.»

هانتینگتون اگر زنده بود به پرزیدنت ترامپ می‌گفت: “مهم ترین عامل در دموکراتیزه شدن یک کشور اقتدارگرا ارتقای وضع اقتصادی آن کشور و پدید آمدن طبقه متوسط است که تنها طبقه حامل ارزش ها و رفتارهای دموکراتیک است. هر جا که این طبقه کوچک و ضعیف ماند دموکراسی توفیقی پیدا نکرد. یک طبقه متوسط قوی ضامن اصلی و عامل بنیادین در دموکراتیک شدن جامعه است.

به نظرم ادامه سیاست‌های ترامپ درباره ایران حداکثر جمهوری اسلامی را به رژیمی شبیه کره شمالی تبدیل خواهد کرد؛ رژیمی بسته که دور خود دیوار کشیده، با اقتصادی به غایت ضعیف اما در یک سطح حداقلی کارآمد، هیئت حاکمه‌ای بسته‌تر و قدرتمندتر و نظامی‌تر، با مردمی فقیرتر ، بدون هیچ نهاد مدنی موثری، و البته مطیع‌تر زیرا که به ناگزیر فقط در فکر سیر کردن شکم خود است.

ترامپ اگر با دو تا استاد دانشگاه هاروارد مشورت می‌کرد متوجه می‌شد که قیام پابرهنگان افسانه‌ای است که کمونیست‌ها ساخته و در مغز عده‌ای فرو کرده‌اند. آنچه جامعه‌ای را دموکراتیک می‌کند رشد مدام و تدریجی اقتصاد و صنعت، باز شدن درهای کشور به سوی سرمایه خارجی، توریسم، گسترش علم و دانش و سوادآموزی است. تحول دموکراتیک یک پروسه است و نه یک پروژه تحمیلی از بیرون. هیچ راه میانبری نیست.