جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ -
Friday 29 March 2024
|
پایگاه خبری تحلیلی امتداد / محمد جعفری
درگیریهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه مورد مناقشه قرهباغ پس از دو ماه توقف، صبح امروز(یکشنبه) از سر گرفته شد و به گفته مقامات ایروان، این درگیری با حمله توپخانهای و هوایی آذربایجان آغاز و با پاسخ نیروهای تحت حمایت ارمنستان در قرهباغ، شکل گرفته است.
افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان و تحلیلگر ارشد مسائل روسیه و منطقه با اشاره به پیشینه این تخاصمات بین باکو و ایروان در گفتگو با امتداد، عنوان داشت: ما با ماجرای 30 سالهای در این مسئله مواجه هستیم که شکل فرسایشی به خود گرفته است. یعنی از زمانی که قرهباغ کوهستانی توسط ارمنستان به اشغال درآمده و بعد هم چندشهر دیگر اشغال شده و به بالغ بر 20درصد از خاک آذربایجان رسیده، این مسئله ادامه داشته است.
از سال ۱۹۹۴ هم آتشبسی در بیشکک قرقیزستان به امضای طرفین رسیده که همان زمان هم بنا شد که گروه مینسک سازمان همکاری اروپا با میانجیگری این مسئله را از طریق مذاکرات حل کند و تا کنون نیز، موفق به اجرای این مهم نیز نشده است.
این مسئله از آبان سال ۱۳۷۴ که آخرین شهر آذربایجان، یعنی شهرستان زنگلان به اشغال ارمنستان در آمده، همواره با میانجیگری گروه مینسک، روسیه و سایر بازیگران منطقه در سطح روئسای جمهور و وزرای خارجه برای حل مناقشه دنبال شده و آن هم تا کنون به نتیجه مشخصی منجر نشده است.
مناقشه باکو و ایروان، ۴ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل(بدون ضمانت جدی اجرایی) را نیز در پی داشته و مقرر شده که ارمنستان باید از خاک آذربایجان خارج شود و این قطعنامهها نیز اجرا نشده است. پس از این سالها به صورت پراکنده، نقض آتشبس صورت میگرفته که آخرین بار در آوریل سال ۲۰۱۶، اقداماتی از جانب ارمنستان دنبال شد و اخیرا نیز حتی شاهد تجاوز ارمنستان به شهرستان طاووس آذربایجان و خارج از مناطق اشغالی بودیم.
احتمالا به زودی شاهد آتشبین باکو و ایراوان خواهیم بود
تصور من بر این است که به رغم تحرکات اخیر، باز هم به مانند درگیری منطقه طاووس، آتشبس صورت خواهد گرفت و دوباره به صورت منجمد، شاهد تداوم شرایط سالهای اخیر خواهیم بود. این درگیریها به طور قطع به جنگی، تمام عیار و ادامهدار بدل نخواهد شد. فلسفه تشکیل گروه مینسک این بوده که اجازه ندهد تا باکو از طریق اقدام نظامی، مناطق تحت اشغال خود را آزاد کند. به هر حال، طرف اشغالگر، ارمنستان است و همه هم از این مسئله مطلع هستند.
ارمنستان در شرایط کنونی درگیر مسائل و مشکلاتی در داخل بوده و بر همین اساس، همواره هر زمان این مشکلات داخلی برای ایروان پدید آمده، مسئله قرهباغ به مستمسکی برای فرافکنی دولت این کشور برای فرار از وضعیت حاکم بدل شده است.
یکی از محوریترین مسائل درباره ماجرای قرهباغ این است که مسکو، نقش جدی در آن ایفا میکند. روسیه نقش جدی در ایجاد این مناقشه داشته و برای اینکه باکو را در چارچوب کشورهای مشترکالمنافع، زیر حیطه نفوذ خود ببرد در حمایت از ایروان وارد عرصه شده است.
مسکو، اجازه بازپسگیری مناطق اشغالی از طریق نظامی را به باکو نخواهد داد
به هر حال، ارمنستان با روسیه مرزی نداشته و به نوعی، حیاط خلوت مسکو محسوب میشود. روسها همچنین قراردادی 49ساله در حوزه نظامی با ایروان امضا کردهاند و مرزهای ارمنستان از طریق نیروهای روسی کنترل میشود. مسکو، اجازه نخواد داد باکو از طریق نظامی، خاک اشغال شده خود را به مرزهای خود ضمیمه کند و این، یک واقعیت بلاانکار است.
زعم من این است که این مسئله، همچنان تداوم خواهد داشت. چرا که اجازه تحرک بیشتر نظامی به باکو برای پازپسگیری خاک خود از سوی سایر بازیگران داده نشده و این امکان وجود نخواهد داشت که ایروان به جبر، مجاب به نشستن پای میز مذاکره شود.
تهران به اتخاذ موضع کلی بسنده خواهد کرد
در این میان، طبق معمول، تهران نیز موضع آشکاری نگرفته و تلاش خواهد کرد تا با موضعی متعادل، طرفین را به آتش بس دعوت و به حضور در مذاکراتی شرافتمندانه در چارچوب قوانین حقوق بینالملل و تمامیت ارضی کشورها توصیه کند. واکنش ایران در حد همین موضع کلی باقی مانده و بیش از آن نخواهد بود.
ترکیه از نظر اطلاعاتی به آذربایجان کمک میکند
همچنین، آنکارا اعلام کرده که در کنار باکو خواهد بود و البته، بعید به نظر میرسد که این همراهی در صورت جنگ جدیتر در عمل اتفاق بیافتد. ترکیه با ارمنستان هم مشکلات جدی داشته و در کنار قطع بودن مناسبات دو کشور، ایروان درخصوص قتل عام ترکان عثمانی در ماجرای کشتار ارامنه، صاحب ادعا است و همین مسئله در حمایت آشکار دولت اردوغان از باکو بیتاثیر نیست. بر همین اساس، احتمالا، پهپادهای ترکیه بر فراز ارمنستان به پرواز درآمده و آنکارا از نظر اطلاعاتی، کمکهایی را به جمهوری آذربایجان خواهد کرد.
| |||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|