سریال پایتخت، تصویری شفاف از ایران جمهوری اسلامی

مجتبی نجفی

این روزها، ارزشی ها حملات خود را بر سریال پایتخت متمرکز کرده اند. سال گذشته که ضعیفترین فصل پایتخت به جنگ‌سوریه اختصاص داشت زبان مدح داشتند. حالا ریشه این حملات چیست که وزیر ارشاد دولت روحانی را با کیهانیان هم آوا کرده ؟

کاراکترهای سریال به خوبی بحرانهای فزاینده ایران را نمایش میدهند. پیام اصلی شاید این باشد که نهاد خانواده ایرانی در جامعه ای بحرانی رو به بحران هست.

بهتاش سرکش، نماد نسل سرکشی است که از سنت ها گریزان و در دنیای مدرن آویزان است. پرخاشگر علیه همه ارکان خانواده. بریده از آداب ایرانی. هما دیگر آن همسری نیست که کانون آرامش خانواده باشد. او هم بریده. پرخاشگر شده. کم تحمل. حسود و خودخواه.ارسطو آن راننده ساده و تاجر خرده پا نیست زندان رفته است بیکار است و جذب باند مواد مخدر شده. او بین دنیای مخفی زندانهای ایران و جامعه ارتباط برقرار کرده. تنابنده جرات نداشته تصویر حاج آقا مالکی را در مقام نماینده رانتخوار و وکیل حکومتی نمایش دهد اما راننده اش را نماد دین حکومتی کرده. مهر بر پیشانی بسته با صدای بلند نماز در خواب مردم که مجلس، لیموزین و عکس های زوری حاشیه ای با مقامات مجلس را نشان برتری میداند. نیکا و سارا بزرگ شده اند در شبکه های اجتماعی پرسه میزنند و محدودیتهای خانواده و حکومت را دور میزنند. این هم نمادی از تقابل ارزشهای بین نسلی در خانواده و اجتماع است. پسر کوچولوی شکموی پرروی بهبود و فهیمه هم محصول همین سیستم تربیتی خانواده در بحران است؛ خانواده ای که وارد فضای جدیدی از حیات خود بعد از مرگ بابا پنجعلی شده و مرگ بابا پنجعلی هم نشانه ای از حیات جدید خانواده ایرانی است.

پایتخت بیش از همه “خانواده در بحران” در جامعه و حکومتی بحران زده را نمایش میدهد که درگیر تنش های بین نسلی ، دین حکومتی قدرت محور، بیکاری فقر و اعتیاد و طلاق است. فصل ششم پایتخت با نمایش زیرکانه تحول شخصیت ها می گوید ” مای ایرانی ” بیش از پیش به سوی بحران های چند بُعدی در حرکت است. به سریال دروغهای خانواده معمولی و نزدیکانش توجه کنید، در پنهانکاری ها تامل کنید تا پیام اصلی این فصل را در یابیم: با تعدد مساله های حل نشده به سمت بحرانهای چندوجهی در حرکتیم و به عبارت دیگر در این بحرانها غرق هستیم.

این سریال تصویری شفاف از ایران جمهوری اسلامی است که نه پاسدار سنتهای اصلیش بوده و نه با مدرنیسم تعامل صحیح داشته. سنت های تضعیف شده و مدرنیسم کج و کُله‌.آویزان بین زمین و آسمان. از نمایش این بحران ناکارآمدی عصبانی‌اند، نمایش تخت دو نفره نقی و هما را بهانه کرده‌اند.