تاثیر غیرمنتظره کرونا بر موقعیت ایران!

عیسی پیله‌ور، از همراهان “راهبرد”، در یادداشت ارسالی خود نوشت:

اپیدمی اخیر کروناویروس، تاثیرات منفی محسوسی بر چین خواهد گذاشت:

* کاهش درآمدهای توریسم داخلی و خارجی
* کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان خارجی محصولات چینی؛ لذا کاهش تجارت یا کاهش قیمت‌ها
* کاهش قدرت نرم چین (که زیاد هم نبود)
* تاخیر ابرپروژه بین‌المللی “یک جاده یک کمربند” چین

چون چین به رشد متوسط به بالای اقتصادی برای حل مسائل مختلف خود یا حداقل به تعویق انداختن آنها نیاز دارد، لذا “کاهش‌های” مذکور اثرات ملموسی بر رفتار چین خواهد داشت.

۱- به احتمال زیاد، چین در مقابل کشورهای توسعه‌یافته (شامل آمریکا و اروپا) منعطف‌تر خواهد شد (هم در امور اقتصادی، هم در امور بین‌المللی و سیاسی) تا دچار شکنندگی اقتصادی و اجتماعی نشود.

۲- ج.ا.ا. برای “مقاومت” در مقابل فشارهای بلوک اسرائیل + آمریکا + امارات + عربستان تاحدی روی روابط تجاری، مالی و سیاسی با چین حساب کرده است. حال انعطاف بیشتر سیاسی چین در مقابل غرب، محاسبات سیاسی ج.ا.ا. را بیشتر از قبل “غیرواقعی” خواهد کرد.

۳- احتیاط و انعطاف چین، احتمالا باعث خواهد شده که روسیه هم در مقابل کشورهای توسعه‌یافته (شامل آمریکا و اروپا) کمی منعطف‌تر شود. چون روسیه هم در رقابتش با غرب، روی روابط مختلفش با چین حساب کرده است.

۴- روسیه و چین احتمالا در مقابل کشورهای نفتی و پولدار عربی نیز منعطف‌تر خواهند شد.

۵- احتمالا چین در مذاکرات تجاری با آمریکا منعطف‌تر خواهد شد و این به معنی یک دستاورد اقتصادی بیشتر برای ترامپ است و همین احتمال انتخاب مجدد وی را بالاتر می برد.

۶- بطور خلاصه، بلوک روسیه + چین که ج.ا.ا. روی روابط مختلف با آن حساب می‌کرد ضعیف‌تر و منعطف‌تر و بلوکی که خود را در مقابل آن قرار داده، به نسبت قوی‌تر خواهد شد.

۷- حال که شرایط عمومی سخت‌تر شده و احتمال کاهش تحریمها با شکست ترامپ کمتر شده است، ج.ا.ا. چه انتخاب‌هایی دارد؟

حالت اول: برای مذاکره با آمریکا منعطف‌تر شود و با قبول توافقی معقول، ملت ایران را از مخمصه فعلی و آتی برهاند. احتمال زیادی دارد که ترامپ از مذاکره و توافق معقول استقبال کند تا سبد دستاوردهایش کامل شود و در نتیجه احتمال پیروزی‌اش خیلی بالاتر برود.

حالت دوم: سخت‌تر شدن شرایط را نپذیرد و «تقابل» را به قیمت انزوای شدید و طولانی ادامه دهد.

حالت سوم: بپذیرد که شرایط سخت‌تر شده، ولی راه‌حل مشکلات را بستن بیشتر فضای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی داخلی انتخاب کند و همزمان برای حفظ روابط با روسیه و چین در قبال آنها منعطف‌تر شود و جهت کنترل رقبای منطقه‌ای، خود را غیرمنعطف‌تر نشان دهد.

حالت اول، بوضوح ضررهای سنگین ناشی از تحریم‌های طولانی و شدید را دور می‌کند یا به شدت کاهش می‌دهد.

حالت دوم انزوایی شدید و طولانی است که تقریبا هیچ چیز مثبتی نخواهد داشت.

در حالت سوم روسیه و چین با اخذ امتیازات سنگین، مدتی «نمایش حمایـت» را بازی خواهند کرد ولی با فاصله حداکثر یکی دو سال این «نمایش» تمام شده و ما خواهیم دید که علاوه بر چند سالی که انزوای شدید را تجربه کرده‌ایم باید باید مدت طولانی‌تری در انزوای شدید بمانیم.

۸- تضعیف بلوک روسیه و چین، و تقویت بلوک اسرائیل + آمریکا + امارات + عربستان؛ به احتمال زیاد موجب تغییر محاسبات در هیئت حاکمه و نخبگان عراق نیز خواهد شد و آنها با مشاهده اینکه انزوای ایران طولانی و شدید خواهد بود، در تعامل با ایران انعطاف کمتری خواهند داشت. همچنین به احتمال زیاد، هیئت حاکمه سوریه، هماهنگیهایش با روسیه را باز هم بیشتر و هماهنگیهایش با ج.ا.ا. را باز هم کمتر کند.

۹- چرا یک بیماری می‌تواند چنین تاثیری بگذارد؟

چون رقابت بین‌المللی همه‌جانبه و شدید است، و نقاط قوت و نقاط ضعف کشورها (در مواجهه با فرصتها و تهدیدها) اثر خود را می‌گذارند. بی‌دلیل نیست که چین در چهار دهه اخیر حداکثر تلاش را کرده تا وارد رقابتهای غیرضروری نشود. اگر هیئت حاکمه کشوری، سیاستها و مسیرهایی را انتخابی کند که با قوتها و ضعفهای آن متناسب نباشد، ملت و کشور را در معرض تحمل هزینه‌های غیرلازم قرار می‌دهد.

(اگر کروناویروس در داخل ایران هم اپیدمی شود، مشکلات می‌تواند بیشتر و موقعیت بدتر شود).