فارن پالسی: بن سلمان بدتر از یک جنایتکار است

ایرنا – نشریه «فارن پالسی» سیاست آمریکا در قبال عربستان را به چالش کشیده و نوشت که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی «بدتر از یک جنایتکار است».

به گزارش چهارشنبه ایرنا، این نشریه آمریکایی در تارنمای خود با انتشار مقاله‌ای این پرسش را که «چرا همه از دست ولیعهد سعودی عصبانی هستند؟» مطرح کرد.

فارن پالسی در این مقاله که با عنوان «محمد بن سلمان بدتر از یک جنایتکار است» نوشت: «هیاهو». مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در یادداشتی در روزنامه وال استریت ژورنال واکنش کنگره به قتل جمال خاشقچی و انتقادات گزنده از محمد بن سلمان ولیعهد سعودی را چنین توصیف کرد. او این واکنش‌ها را «فشار رسانه‌ای» نیز نامید. آن یادداشت با تمرکز بر ایران مسئولیت قتل خاشقچی در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول را از ریاض منحرف می‌کند و استدلال می‌کند که عربستان سعودی متحد مهمی است که نمی‌توان آن را سرزنش کرد.

مقاله پمپئو فاقد ظرافت بود و مطلقا هیچ کسی را قانع نکرد. اما او یک نکته داشت. پاسخ کنگره به قتل خاشقچی ظاهرا خارج از رویه آن بود. کنگره به طور کلی هرگز علاقه‌ای به سرنوشت روزنامه‌نگاران در سراسر دنیا نداشته و عموما مقهور دولت‌های آمریکا بوده که به بهانه امنیت ملی «روابط راهبری» با متحدان نامشروع را توجیه کرده‌اند.

وقتی صحبت تجاوزهای عربستان به میان می‌آید عده کمی هستند که علاقه چندانی به یمن نشان داده باشند یا از فعالان زندانی صحبت کرده و نسبت به قدرت طلبی ولیعهد سعودی واکنش نشان داده باشند. واکنش سیاسی به مساله خاشقچی عجیب است زیرا با توجه به مواضع کنگره، این نهاد باید بن سلمان را دوست داشته باشد، چرا که وی با ایران مخالف است، با اسرائیل رابطه برقرار کرده، به زنان اجازه رانندگی داده و می‌خواهد افراط گرایی را سرکوب کند.
علاوه بر دلایل آشکاری مانند دخالت نظامی فاجعه بار در یمن، قتل بی شرمانه خاشقچی، زندانی کردن اصلاح طلبان، استعفای تحمیلی نخست وزیر یک کشور، ایجاد خندق در اطراف یک کشور همسایه و تکبر آشکاری که باعث فشار بر بن سلمان شده است، چه دلایل پنهانی در پشت آن قرار دارد؟

نخست، سیاست حزبی قرار دارد. شمار قابل توجهی از جمهوریخواهان منتقد ولیعهد سعودی و رویکرد دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا نسبت به عربستان هستند. سناتور جمهوریخواه «لیندسی گراهام» اخیرا به شدت انتقاداتی را وارد کرده و هم حزبی وی سناتور «مایک لی» نیز همواره تلاش کرده است سعودی‌ها را نسبت به بحران انسانی در یمن پاسخگو کند. هفته گذشته ۱۴ سناتور جمهوریخواه به همراه ۴۷ سناتور دموکرات و دو سناتور مستقل به پیشبرد قطعنامه‌ای در صحن سنا درخصوص پایان حمایت آمریکا از اقدامات نظامی عربستان در یمن رای مثبت دادند اما ۳۷ سناتور جمهوریخواه رای منفی دادند.

اما یکپارچگی و عصبانیت شدید دموکرات‌ها در این زمینه است که بیش از همه قابل توجه است. این مساله تا حدودی به روابط شخصی نزدیک میان خانواده ترامپ و ولیعهد سعودی بازمی گردد.

خارج از دالان‌های کنگره، مفسران این گمانه‌زنی را مطرح کرده‌اند که تلاش رئیس جمهوری برای حمایت از بن سلمان و ممانعت از مقصر دانستن وی در قتل خاشقچی به ارتباطات تجاری سازمان ترامپ با عربستان سعودی ربط دارد. این درحالی است که «جرد کوشنر» داماد و مشاور ارشد رئیس جمهوری تا دیروقت بیدار می‌ماند و با ولیعهد عربستان قصه‌هایی برای هم می‌گویند و استراتژی‌هایی تعیین می‌کنند. سعودی‌ها که هنوز از سیاست‌های «باراک اوباما» رئیس جمهوری سابق آمریکا عصبانی هستند اجازه دادند که به مساله‌ای حزبی تبدیل شوند. آنها (به همراه اسرائیلی‌ها، مصری‌ها و اماراتی‌ها) در تیم ترامپ قرار گرفته‌اند.

دوم، به نظر می‌رسد عصبانیت از عربستان به دلیل قتل خاشقچی با مسائل ناتمام مربوط به حملات یازده سپتامبر در نیویورک و واشنگتن ارتباط دارد. روزنامه‌نگاران در مصر، ترکیه، مجارستان و روسیه به طور مرتب با آزار و اذیت مواجه هستند اما نام و نشان آنها عموما پنهان می‌ماند، البته به جز برای گروه کوچکی از تحلیلگران و فعالان که سازمان‌هایی مانند دیدبان حقوق بشر، عفو بین‌الملل و کمیته حمایت از روزنامه نگاران حضور دارند. این بار تفاوت در اطلاع مقام‌های آمریکایی از مسئولیت سعودی‌ها در حملات یازده سپتامبر است. به نظر می‌رسد که آنها این بار در پی قتل فجیع خاشقجی به سعودی‌ها اعلام کرده‌اند که دیگر بس است.

همه می‌دانند که ۱۵ نفر از ۱۹ هواپیماربا سعودی بودند اما جامعه آمریکا هنوز هم در مورد ابعاد ارتباط مستقیم این حملات به عربستان سعودی در بی‌اطلاعی نگه داشته شده‌اند. شاید بخش‌هایی از کمیسیون یازده سپتامبر از دسترس عموم دور نگه داشته شده است تلاشی برای حفاظت از منابع و روش‌های کسب اطلاعات باشد آنها این مساله موجب برانگیختن شک و سوءظن در خصوص نقش سعودی‌ها در همدستی با ۱۵ تروریست شناخته شده می‌شود. عمق خشم آمریکا سال ۲۰۱۶ در «قانون عدالت علیه حامیان تروریسم» انعکاس یافت که راه را برای خانواده‌های قربانیان یازده سپتامبر باز کرد تا در دادگاه‌های آمریکا علیه عربستان شکایت کنند.

قتل خاشقچی بر خشم نهان ناشی از یازده سپتامبر افزوده است. بن سلمان در رفتار وحشتناکی درگیر شده است و بسیاری‌ها در واشنگتن دیگر لازم نمی‌بینند رفتار بد سعودی‌ها را پنهان کنند.

واشنگتن نیز از ولیعهد نفرت پیدا کرده است زیرا او نماینده دنیایی است که به نظر می‌رسد از کنترل خارج می‌شود. خاشقچی نه اولین و نه آخرین فردی خواهد بود که قربانی خشونت دولتی می‌شود. قتل فجیع او در شرایطی رخ می‌دهد که روزنامه‌نگاران، دانشگاهیان، اصلاح‌گرایان و منتقدان در هر جایی از فیلیپین و پاکستان تا بحرین و آمریکا مورد حمله قرار می‌گیرند. اگر بن سلمان پاسخگو نشود همه عرف‌های باقیمانده در مقابله با قلدری بین‌المللی که قتل خاشقچی نمونه آن است، ازبین خواهد رفت. ناظران بیم آن دارند که این مساله برای هر کسی که خط قرمزی را در رابطه با یک رهبر رد می‌کند، پیش آید.

نکته آخر اینکه، گرفتار بحث شدید جامعه سیاست گذاری در مورد رهبری‌اش به عنوان وارث احتمالی تاج و تخت در عربستان شد. برخی تحلیلگران متقاعد شده بودند که او اصلاح‌گری است که لایق حمایت آمریکاست. آنها به اشتیاق وی مهار پلیس مذهبی، ارائه حق رانندگی به زنان و سختگیری‌ها اجتماعی سعودی و مهندسی مجدد اقتصادی اشاره می‌کردند و او را بهترین فرد برای انجام این کارها می‌دانستند. سایر ناظران نیز او را فردی تشنه قدرت و بدون ملاحظه کاری می‌دانستند که تا زمانی که مخالفان را در بند نگه می‌دارد و علیه فقیرترین کشور منطقه جنگ به راه می‌اندازد، سزاوار  اصلاح‌گرا نامیده شدن نیست. حق با کسانی است که به او بدبین بودند.

به رغم تلاش‌های دولت ترامپ برای پشت سرگذاشتن مساله قتل خاشقچی، این کار دشواری است. تمام این ماجرا نه تنها بی رحمی بن سلمان و اطرافیانش را نشان می‌دهد بلکه نفرت آمریکایی‌ها هم نمایش می‌دهد که در پس افشاگری‌های قطره چکانی دولت ترکیه و مقام‌های بی نام اطلاعاتی آمریکا جریان دارد. پمپئو سعی کرد که روابط آمریکا و سعودی‌ها را بخش بندی کرده و بگوید که با مساله ایران باید به طرز متفاوتی برخورد شود اما جمال خاشقچی و خشم ناشی از قتل وی نشان داده است که وی امکان این کار را نخواهد داشت.