سیرک ترامپ در شورای امنیت

دوشنبه ۲۶ شهريور ۱۳۹۷
ایالات متحده عنوان کرده بود از ریاست دوره‌ای خود بر شورای امنیت سازمان ملل متحد برای برگزاری نشستی درباره ایران در حاشیه اجلاس سالیانه سازمان ملل استفاده خواهد کرد. در این راستا مقرر شد این نشست ۲۶ سپتامبر (۴ مهرماه) با محوریت ایران برگزار شود. همین خبر کافی بود که حضور یا عدم حضور حسن روحانی رییس‌جمهور کشورمان در این نشست به کانون بسیاری از تحلیل‌های مثبت و منفی بدل شود. هر چند که روزنامه نیویورک تایمز چهارشنبه هفته گذشته عنوان کرد کاخ سفید دستور کار جلسه‌ ۲۶ سپتامبر شورای امنیت به ریاست دونالد ترامپ، که قرار بود صرفا بر موضوع ایران تمرکز داشته باشد را تغییر داده و آن را گسترده‌تر کرده است. اما این خبر در صورت صحت باز از میزان حساسیت حضور روحانی در این نشست کم نمی‌کند. این مساله وقتی ابعاد گسترده‌تری پیدا کرد که عده‌ای احتمال دیدار روحانی و ترامپ را در حاشیه این اجلاس بالا دانستند. این البته برای نخستین‌بار نیست که عده‌ای در کشور نسبت به حضور روحانی در این اجلاس ابراز نگرانی می‌کنند. در سال ۲۰۱۴ نیز که باراک اوباما ریاست دولت در آمریکا را برعهده داشت چنین واکنش‌هایی وجود داشت و نمایندگان وقت از روحانی خواسته بودند در این اجلاس حاضر نشود چرا که احتمال دیدار روسای‌جمهور ایران و آمریکا را زیاد می‌دانستند. امسال نیز برخی از جریان‌های سیاسی بر این موضوع تاکید کردند، روزنامه کیهان در مطلبی عنوان کرد که اساسا حضور روحانی در این اجلاس سالیانه چه دستاوردی می‌تواند داشته باشد و با وجود اهانت‌های ترامپ به جمهوری اسلامی، شرکت نکردن روحانی در اجلاس می‌تواند پاسخ مناسبی به اهانت دولت آمریکا باشد. البته در مقابل، برخی نیز معتقدند روحانی نباید از فرصت به دست آمده برای سخنرانی در این اجلاس بگذرد و عدم حضور او می‌تواند پیام‌ نامناسبی به متحدان تهران مخابره کند. به گفته بسیاری از کارشناسان اگرچه ترامپ قصد دارد در این اجلاس فضا را علیه ایران تیره و تار کند، اما مقامات کشورمان می‌توانند این شرایط را با یک سخنرانی حساب شده به نفع خود به پایان برسانند، اما عدم حضور رییس‌جمهور یا نماینده‌ای از تهران در این اجلاس تنها به معنای خالی کردن میدان رقابت است و بیش از پیش به مقامات کاخ سفید فرصت می‌دهد تا با لفاظی به ایران حمله کنند و این برای دیپلماسی کشورمان وضعیت مناسبی نیست.
در همین رابطه علی خرم کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در خصوص نشست شورای امنیت گفت: این نشست می‌تواند در راستای تمامی شوهای سیاسی ترامپ و هیلی برای بهره‌برداری از ایران‌هراسی برای اجماع جهانی علیه تهران مورد استفاده قرار بگیرد که به نظر کاخ سفید به دنبال این برنامه برای آن روز است. در این خصوص معتقدم این شوی سیاسی که ترامپ در ۴مهرماه به دنبال اجرای آن است، برنامه‌ای برای انتخابات کنگره آمریکا در خصوص پیروزی جمهوریخواهان است. البته این شوی سیاسی و به زعم ترامپ، برگ برنده واشنگتن می‌تواند به عامل باخت دیپلماتیک او بدل شود. این مساله بستگی به دید و نگاه تهران در این خصوص دارد. لذا نشست ۴ مهرماه از آن دست مسائل دیپلماتیک است که کنترل آن می‌تواند در دست ما باشد.
وی تاکید کرد: وقتی جلسه‌ای علیه ایران تشکیل می‌شود ایران بایستی خودش را برای شرکت در این جلسه آماده کند و نگذارد چیزی علیه ایران در این جلسه تدوین شود لذا ضرورت حضور ایران از همین جا مشخص است. اما اینکه در چه سطحی باشد باید گفت که چون سطح آن رییس‌جمهور است برای اینکه ایران بتواند در مقام مساوی پاسخ بدهد باید رییس‌جمهور حضور پیداکند تا به صورت متقابل پاسخ دهد.
اما اگر ایران شرکت نکند واضح است همین اتهامات و بافته‌های ترامپ علیه ایران در آن نشست جا می‌افتد و صورت جلسه خواهد شد اگر قرار است اتهامات ترامپ تصویب نشود بهتر است سخنرانی رییس‌جمهور ما در کنار آن باشد تا هرکسی به صورت‌جلسه نگاه می‌کند سخنان هر دو طرف را ببیند.
وی افزود: ترامپ می‌خواهد در این جلسه شرکت کند و خودی نشان دهد و آن را بخشی از تبلیغات مثبت خود برای انتخابات میان‌دوره‌ای قرار دهد و برگی به پیروزی‌هایی خود اضافه کند. خرم پیش‌بینی کرد که ترامپ می‌خواهد در این نشست از دلایل خروجش از برجام سخن بگوید و پیشنهاد کند که چون ایران به روح قطعنامه عمل نکرده پس ضروری است ۲۲۳۱ را منسوخ اعلام کنند.
خرم تصریح کرد: البته با وجود اینکه اتهامات و توهین‌ها از جانب ترامپ در این نشست مطرح خواهد شد، اما این بدان معنا نیست که نتوان نشست شورای امنیت را تحت کنترل خود درآورد. حتی با وجود آن که ترامپ ریاست این نشست را بر عهده خواهد داشت. ایران اگر با برنامه‌ریزی درست این نشست را پیش ببرد، می‌تواند به برگ برنده ایران بدل شود.
نشست شورای امنیت، محل نقد سیاست‌های آمریکا خواهد شد
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خصوص سطح حضور ایران در نشست شورای امنیت سازمان ملل با توجه به ریاست دوره‌ای ترامپ و تهدیداتی که علیه جمهوری اسلامی کرده است، گفت: اعتقاد من این است که در این نشست روحانی و ظریف هر دو باید حضور پیدا کنند، چون این نشست ظرفیتی برای ایران است و در این مجمع کشورها مواضع خود را اعلام می‌کنند.
وی با بیان اینکه امسال ریاست ماهیانه این نشست به عهده آمریکاست، گفت: اما با این شرایط نیز معتقدم این نشست به شکل بی‌سابقه‌ای به محل نقد سیاست آمریکایی‌ها تبدیل خواهد شد. فلاحت‌پیشه افزود: ایرانی‌ها بیش از همه می‌توانند زبان نقد خود را با توجه به مصداقی که امروز وجود دارد و آن مسائل مربوط به صلح و هم‌زیستی بین‌المللی و همچنین مساله برجام است به منصه ظهور بگذارند. رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با بیان اینکه به اعتقاد من ایران باید در بالاترین سطح در این نشست حضور پیدا کند، گفت: بر این اساس در آنجا برحسب مذاکرات خاص تقسیم کاری بین رییس‌جمهور و وزیر خارجه صورت گیرد. وی با مقایسه ترامپ با هیتلر گفت: در دنیای امروز تنها کسی که می‌توان او را در شکستن معاهدات بین‌المللی با هیتلر مقایسه کرد رییس‌جمهور آمریکاست.
فلاحت‌پیشه با بیان اینکه سازمان ملل، سازمان ناظر بر معاهدات بین‌المللی است، تصریح کرد: در این شرایط به خاطر مقتضیات حاکم و حق وتو و عضویت دائم در شورای امنیت و ریاست دوره‌ای آن که امسال به عهده ترامپ است فضا، فضایی به شدت انتقادی علیه آمریکایی‌ها خواهد بود و از این رو ایرانی‌ها می‌توانند در نقد سیاست‌های آمریکا در قبال برجام صحبت کنند و مشروعیت سیاست‌های جمهوری اسلامی را آنجا مطرح و در موضوع برجام و رویکرد مشارکت‌جویانه جمهوری اسلامی از حقوق کشورمان دفاع کنند. همچنین در این نشست می‌توان از جامعه جهانی خواست در این شرایط با طرف عهدشکن همراه نشوند.
وی دلیل دیگر ضرورت حضور هیات ایرانی در نشست شورای امنیت سازمان ملل را برگزاری نشست‌های حاشیه‌ای دانست و گفت: در برگزاری نشست‌های سازمان ملل حاشیه‌ها همواره اهمیتی کمتر از متن ندارد و آن، جایی است که مقامات سیاسی کشورها براساس سطح حضورشان امکان مذاکرات گسترده را خواهند داشت و روابط دوجانبه را پیش ببرند. فلاحت‌پیشه تصریح کرد: در شرایط کنونی نیازهای کشور به گونه‌ای است که ظریف و روحانی هر دو باید در این نشست شرکت کنند.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به سوالی دیگر در خصوص اینکه آیا جو حاکم بر نشست شورای امنیت سازمان ملل ضد ایرانی نخواهد بود و این حضور مقامات کشور را با تنگنا مواجه نخواهد کرد گفت: کشورهای اروپایی در موضوع برجام در سمت ایران قرار دارند ضمن اینکه معمولا روح حاکم در سازمان ملل هم کشورهای غیرمتعهد هستند و ایران براساس وظیفه سنتی خود میدان‌دار سیاست‌های غیرمتعهدهاست.
وی تصریح کرد: بر این اساس ۱۱۴ کشور غیرمتعهد در سازمان ملل صاحب رای هستند که به شدت از سیاست‌های یکجانبه آمریکا آسیب دیده‌اند و از آن گذشته بازیگران دیگری مثل چین و روسیه نیز هستند. فلاحت‌پیشه در پایان تاکید کرد: عدم حضور ایران باعث خواهد شد یک پای ثابت نقد سیاست‌های آمریکا در نشست شورای امنیت سال‌جاری در سازمان ملل حضور نداشته باشد.