دو دلیل برای تاریخی‌شدن دوم خرداد / صادق زیباکلام
پژوهشگران تاریخ بعد از انقلاب یقیناً از دوم خرداد۷۶ به‌عنوان نقطه عطفی یاد می‌کنند. دو دلیل برای تاریخی‌شدن آن روز می‌توان ذکر کرد؛ نخست این که تا قبل از دوم خرداد، گونه‌ای از یکپارچگی میان انتخاب مردم و توصیه مسئولان وجود داشت، اما در دوم خرداد برای نخستین‌بار اکثریت رأی‌دهندگان گزینه‌ای را برگزیدند که مورد نظر بسیاری از بخش‌ها نبود و نامزد مورد نظر آنان با ناکامی مواجه شد. پرسشی که تا قبل از آن صرفاً در عرصه نظریه‌پردازی‌های علوم سیاسی می‌توانست مطرح شود مبنی بر اینکه «اگر میان مردم و مسئولان اختلاف‌نظر سیاسی پیش بیاید، حق با کدام است؟»، حالا از عرصه تئوری به ورطه عمل آمده بود. نامزد مورد نظر مردم ۲۰میلیون و نامزدی که بخش‌های دیگر از او حمایت می‌کردند، حدود هفت میلیون رأی آورده بود.
دلیل دومی که باعث نقطه‌عطف‌شدن دوم خرداد می‌شود بازمی‌گردد به این نکته که ذات مطالبات و خواسته‌هایی که دوم خرداد به همراه آورد، نه‌تنها در سال‌های دوران اصلاحات و حتی دوران احمدی‌نژاد، از بین نرفت، بلکه به یکی از اصلی‌ترین گفتمان‌های امروزی جامعه ایران بدل شده‌اند و جریانی سیاسی-اجتماعی که به نام دوم خرداد به راه افتاده بود، به‌تدریج با اصطلاح جامع‌تری، جایگزین شد که ما امروز آن را به نام «اصلاحات» می‌شناسیم.
ممکن است در اینجا برخی اصلاح‌طلبان با نگارنده اختلاف‌نظر داشته باشند، اما نگارنده دست‌کم یکی، دو سالی می‌شود که در نوشته‌ها، سخنرانی‌ها، گفت‌وگوها و در رسانه‌های اجتماعی، اصلاح‌طلبی را تقلیل داده است به دموکراسی‌خواهی. معتقدم اصلاح‌طلبی یعنی دموکراسی‌خواهی و اصلاح‌طلب یعنی دموکراسی‌خواه. بسیاری از نابسامانی‌های امروزی جامعه ایران اعم از سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی و فرهنگی، ریشه در نحیف و کم‌توان‌بودن بنیان دموکراسی در ایران دارد. درنتیجه تنها راه تغییر و تحول، در کاستی‌ها و نابسامانی‌های موجود را در تقویت بنیان‌های آن می‌دانم.
اگر ۲۰سال پیش را به یاد بیاوریم، دوم‌خردادی‌بودن عجین شده بود با افزایش دموکراسی یا دموکراسی‌خواهی در ایران. یادمان می‌آید آن روزها را که خواسته‌هایی مانند بهبود شرایط آزادی بیان، آزادی بیشتر مطبوعات، انتخابات آزاد، اصرار بر حاکمیت قانون، پاسخ‌گوبودن ارکان رسمی و مفاهیمی ازاین‌دست برای بسیاری یادآور فضای انتخابات بعد از #دوم_خرداد است. نفس اینکه آن مطالبات در دو دهه گذشته به اصلی‌ترین خواسته‌های بسیاری از مردم ایران بدل شده، خود به‌تنهایی بهترین گواه آن است که گسترش جریان دموکراسی‌خواهی، یگانه راه اصلاحات در ایران امروز است.
