نامه نمایندگان مجلس برای آزادی فوری بازداشت‌شدگان
تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز ۲۶ دی ماه طی دو نامه جداگانه به رییس جمهور و رییس قوه قضاییه خواستار آزادی سریع بازداشت‌شدگان در اعتراضات سراسری اخیر شدهاند. قاسم میرزایی نیکو، نماینده مجلس با اعلام این خبر به خبرگزاری ایلنا گفته است آنها در نامه خود خواستار آزادی هرچه سریع‌تر بازداشت‌شدگان به ویژه دانشجویان دختر بازداشتی شدهاند.
به گفته این نماینده، این دو نامه به امضا ۴۰ نفر از نمایندگان مجلس رسیده است. تعداد نمایندگان در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی ۲۹۰ است که از این تعداد ۴۰ نفر با امضا نامه به حسن روحانی و صادق لاریجانی خواستار آزادی سریع بازداشت‌شدگان اخیر شدهاند.
در این نامه آمده است اگر بازداشت‌شدگان اخیر سریع‌تر آزاد نشوند «مصالح و منافع ملی کشور دچار ضرر و زیان خواهد شد.» در ادامه این نامه آمده «به‌منظور جلوگیری از شدت یافتن ریشه‌های نارضایتی دستگیری‌های متعدد از سوی نیروهای امنیتی، اطلاعاتی و انتظامی، ضمن تشکر از زحمات همه عزیزان، به نظر می‌رسد تداوم نگهداری و طولانی شدن زمان بازداشت آنان به‌ویژه دانشجویان و علی‌الخصوص دانشجویان دختر بازداشتی، مسائل و مشکلات متعددی را در پی خواهد داشت. بر این اساس تقاضا داریم نسبت به رفع بازداشت دانشجویان دستور رسیدگی، اقدام و مساعدت عاجل را مبذول کنید.»
پروانه سلحشوری، نماینده مجلس روز ۲۵ دی ماه «سازمان زندان‌ها» را مسوول جان زندانیان دانست و گفت باید پاسخگو باشد. این نماینده مجلس گفت: «هر روز نام جدیدی از کشته‌شدگان منتشر می‌شود و همین موضوع به شدت ما را نگران کرده است و به همین دلیل ما پیگیر هستیم که هر چه زودتر از زندان‌ها بازدید داشته باشیم.
خانم سلحشوری در پاسخ به این سوال که آمار دقیق کشته شدگان و دلیل مرگ‌شان چیست، گفته است: «متاسفانه ما آماری نداریم اما نمایندگان اعلام کرده‌اند که به پرونده همه کشته‌شده‌ها ورود خواهند کرد، از سینا قنبری گرفته تا بقیه افراد از جمله سارو قهرمانی، تا دلیل واقعی مرگ آنها مشخص شود.»
اما خانم سلحشوری یا نماینده دیگری توضیح نداده که چگونه و چه زمانی تصمیم به ورود به مساله کشته‌شدگان و بازداشتی‌ها را دارند. تاکنون طبق خبرهای تایید شده سه جوانی که در اعتراضات سراسری بازداشت شدند به علت‌های نامشخص در زندان‌های ایران جان خود را از دست داده‌اند.
از سوی دیگر محمود صادقی نماینده مجلس در گفت‌وگو با اعتماد‌آنلاین روز ۲۴ دی ماه گفت تعداد بیشتری از بازداشت شده‌ها فوت شدند. این نماینده مجلس گفت که طبق گزارشاتی از کردستان و سنندج دو سه نفر زندانی دیگر در بازداشت فوت کرده‌اند.
تاکنون فقط کشته شدن سه بازداشتی به نامهای سینا قنبری در سنندج، وحید حیدری در زندان اراک و سارو قهرمانی در زندان اوین رسانه‌ای شده است.
محمود صادقی همچنین با اظهار اینکه آمار دانشجویان بازداشت شده مشخص نیست، گفت آمار او تا روز جمعه دی ماه است که بر این اساس حدود ۱۱۰ دانشجو در طی اعتراضات اخیر بازداشت شدند و حدود ۵۰ نفر از انها تا جمعه آزاد شدند اما حداقل ۶۰ دانشجو دیگر در بازداشت به سر می‌برند. همچنین بسیاری از این دانشجویان در منازل خود و بی‌آنکه در اعتراضات شرکت کرده باشند بازداشت شدهاند.
این نماینده مجلس گفت که این آمار رسمی نیست و از سوی تیمی از دانشجویانی که مسایل بازداشتی دانشجویان دیگر را پیگیری می‌کنند، اعلام شده است. محمود صادقی همچنین آمار کل بازداشت شده‌ها در اعتراضات اخیر در سراسر کشور را عدد ۳۷۰۰ عنوان کرد. این عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی ایران روز نوزدهم دی ماه آمار کل بازداشتی‌های اخیر را حدود ۳ هزار و هفتصد بازداشتی در سراسر کشور اعلام و گفت با توجه به اینکه بازداشت این افراد توسط نهادهای مختلف انتظامی و امنیتی بوده است نمی‌توان آمار دقیق را اعلام کرد.
همچنین طبق خبرهای رسمی ۲۲ نفر در اعتراضات خیابانی کشته شدند و سه نفر بازداشت‌شده در زندان جان باختند.
درخواست نمایندگان مجلس برای بازدید از زندان اوین و دیدار با بازداشت شدگان اخیر
از سوی دیگر در روزهای اخیر برخی از نمایندگان مجلس درخواست بازدید از زندان اوین و بازداشت‌شدگان اخیر را از قوه قضاییه و وزارت اطلاعات داشته‌اند. اگرچه درخواست بازدید نمایندگان فراکسیون امید مجلس رد شد، اما با درخواست بازدید کمیسیون قضایی مجلس موافقت شده است. محمدکاظمی نایب رییس کمیسیون قضایی مجلس روز ۲۶ دی ماه اعلام کرد که با بازدید اعضای این کمیسیون از زندان اوین موافقت شده است. این نماینده مجلس گفت: «قطعا در این بازدید از محل بازداشت زندانیان جریانات اخیر نیز بازدید خواهیم کرد و با متهمان نیز صحبت می‌کنیم.» اما هنوز اعلام نشده که این بازدید چه زمانی اتفاق خواهد افتاد. تاکنون بازدیدهای که از زندان اوین صورت گرفته همگی از پیش تعیین شده و فقط شامل بازدید از بندهای خاصی بوده است.
این درخواست پس از انتشار خبر کشته شدن سه نفر از بازداشتی‌ها جریانات اخیر صورت گرفته است. اگرچه نمایندگان درخواست از بازدید زندان اوین را داشته‌اند اما طبق خبرهای منتش شده یکی از زندانیان به نام وحید حیدری در کلانتری اراک کشته شده است.
تاکنون مقامات کشور علیرغم درخواست‌های عاصمه جهانگیر گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران در سازمان ملل برای بازدید از زندان اوین به او اجازه ورود نداده‌اند همچنین پیش از این به احمد شهید گزارشگر سابق سازمان ملل نیز این اجازه داده نشد.
حتی سخنگوی قوه قضاییه در پاسخ به سوال خبرنگاری در روز ۲۴ دی ماه مبنی درباره اینکه عاصمه جهانگیر خواستار رسیدگی سریع به اغتشاشات در ایران شده است، گفت: «با صراحت می‌گویم که بی‌خود کرده است.»
پس از فشارهای بین‌المللی و رد درخواست گزارشگران ویژه حقوق بشر سازمان ملل از دیدار زندان اوین، ۴۵ سفیر کشورهای مختلف در روز ۱۴ تیرماه ۹۶ از بخش‌ها و بندهای گزینشی زندان اوین دیدار کردند. آنها در این ملاقات از بند زنان زندان اوین و سلول‌های انفرادی متعلق به سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات در زندان اوین ملاقات نکردند. با این حال خبرهای پس از این دیدار منتشر شد که حاوی خروج دست کم بیست زندانی سیاسی از بندهای عمومی به بندهای دیگر در روز دیدار بود. یکی از این زندانیان که از بند چهار زندان اوین خارج شده بود، احمدرضا جلالی پزشک مقیم سوئد و محکوم به اعدام است.
همسر احمدرضا جلالی در گفت‌وگویی با کمپین گفته بود همسرش به همراه چند زندانی دیگر پیش از بازدید سفرای کشورها از بند چهارم به بند ۲۰۹ متعلق به وزارت اطلاعات در زندان اوین منتقل شدهاند.
آتنا دایمی و گلرخ ایرایی دو زندانی بند زنان زندان اوین نیز در نامهای خطاب به سفرای ملاقات کننده خواستار بازدید از پیش برنامه‌ریزی نشده آنها از زندان‌های ایران شدند.
ادعای سخنگوی قوه قضاییه: اغتشاش‌گران خارج از کشور تحت تعقیب پلیس اینترپل قرار می‌گیرند
غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضاییه در کنفرانس خبری در روز ۲۴ دی ماه مدعی شد طبق گزارش رسمی وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه ۴۰۰ نفر همچنان از کل کشور در بازداشت به سر می‌برند و از این تعداد ۵۵ نفر در تهران در بازداشت هستند. او همچنین گفت از روز اول تا سوم اعتراضات ۶۲۲ نفر بازداشت شدند. او گفت تعدادی از آنها با قرار کفالت آزاد شدهاند و تعداد دیگری در بازداشت موقت به سر می‌برند. اما سخنگوی قوه قضاییه دقیقا مشخص نکرد دقیقا چند نفر از ۶۲۲ بازداشتی همچنان در بازداشت موقت به سر می‌برند و به چه اتهامی.
محسنی اژه‌ای بدون اینکه نامی از بازداشت شده بیاورد مدعی شده در این اعتراضات یک فرد دوتابعیتی در اعتراضات بازداشت شده است. سخنگوی قوه قضاییه علت بازداشت او را «عکس گرفتن و فیلم گرفتن» از اعتراضات خیابانی عنوان کرد.
آقای اژه‌ای به غیر از تهدید مردم داخل در این کنفرانس گفت: «افرادی هم که به صورت مجازی یا غیرمجازی در خارج از کشور اقدام به تشویق و تحریک افراد برای اغتشاشات می‌کردند قرار شده است از طریق اینترپل تحت تعقیب قرار بگیرند.» با این حال آقای اژه‌ای در این باره هم بیشتر توضیح نداده که این اغتشاشاگران خارجی در کدام کشورها به سر می‌برند و دقیقا به چه طریقی افراد داخل را تشویق به اغتشاش می‌کردند.
آیت الله خامنه‌ای و مسوولان نظام بارها در سخنرانی‌های خود از نقش مزدور اجنبی و کشورهای دیگر در اعتراضات داخل ایران صحبت کردند. اعتراضات اخیر سراسری مردم ایران از روز هفتم دی ماه آغاز و تقریبا تا ۱۵ دی ماه به طول کشید.
محسنی اژه‌ای حتی مدعی شده که اعتراضات مردم را پیش‌بینی می‌کرده‌اند: «ما احتمال این مسائل را می‌دادیم، البته نه با این حجم و زمان، بلکه پیش‌بینی می‌کردیم در یک سطح پایین‌تر و زمان دیرتر باشد. به همین دلیل در جلسات خود با دادستان‌ها تذکر داده بودیم و وقوع اغتشاش در اواخر بهمن و ابتدای اسفندماه را پیش‌بینی کرده بودیم.»
مکان برگزاری تجمعات
سخنگوی قوه قضاییه در اظهارات ضدونقیض خود از انتخاب مکان برگزاری برای تجمعات سالم گفت: «در جلوگیری از اخلال در نظم تعیین مکان موثر است اما این به معنای آن نیست که با این کار کل قضیه حل شده است. هم می‌تواند تجمعات باشد هم آن‌چه قانون مشخص کرده است اتفاق بیفتد. اگر افراد طبق همین قوانین عمل کنند، نگوییم صد در صد ،۹۹ درصد مسائل حل می‌شود.» با این او در جای دیگری از صحبتش گفت: «اما این به معنای این نیست که اگر مکان مشخص شد، کار تمام است. ممکن است در همان مکان جرم اتفاق بیفتد.»
تجمعات اخیر مردم در خیابان‌های شهرهای مختلف صورت گرفت که با هجوم پلیس و گاز اشک‌آور و ماشین آب‌پاش مواجه شد و همچینن اعتراضات پیش از این در مقابل مجلس شورای اسلامی در حوزه کارگری و زنان نیز بارها مورد خشونت واقع شده است در حالی که مسالمت‌آمیز و مکانش نیز مشخص بوده است.
