ایران برای مذاکره با عربستان کانال بزند
فرارو- جاوید قربان اوغلی، مدير‌کل وزارت خارجه دولت اصلاحات با اشاره به سخنان حسن روحانی مبنی بر اینکه نمی‌خواهیم بین ایران و کشورهای منطقه فاصله باشد و اشاره تلویحی رئیس جمهور به عربستان سعودی می‌گوید: با توجه به فضای چالشی و تیره و تاری که بین ایران و عربستان در منطقه وجود دارد، باید سخنان رئیس جمهور را به فال نیک گرفت. اما کاش پیام روحانی تنها یک رویکرد لفظی نباشد و قبل از آن اقداماتی دیپلماتیک مثل گفت و گوها و رایزنی‌های پشت پرده‌ای انجام شده باشد.
او به فرارو می گوید: اگر اقدامات دیپلماتیک هم انجام نشده باشد، نباید گذاشت سخنان آقای روحانی در فضا بماند. عربستان سعودی در برابر این سخنان آقای روحانی احتمالا سه رویکرد خواهد داشت. یا از آن استقبال می‌کند، یا سکوت می‌کند و یا یکی از مسئولان این کشور پاسخ تندی خواهد داد.
مدير‌کل وزارت خارجه دولت اصلاحات معتقد است که در هرصورت پشتوانه این پیام روحانی به عنوان یک دیپلماسی عمومی باید مجموعه اقدامات عملی باشد. او اضافه می‌کند: البته این اقدامات دیپلماتیک تنها متوجه وزارت خارجه نیست و ارکان دیگر نظام هم در این مساله درگیرند. در مجموع ارکان نظام باید برای به منصه ظهور رسیدن پیام رئیس شورای امنیت ملی اقداماتی را انجام دهند تا سخن رئیس جمهور پشتوانه عملی داشته باشد. در غیر اینصورت از سخنان تنها در حد حرف برداشت می‌شود.
سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی با تایید اینکه ایران با آرامش و متانت بیشتری درباره عربستان موضع گیری کرده است می‌گوید: عربستان سعودی برخلاف ایران در چند ماهه اخیر رفتاری توام با عصبانیت و پرخاش از خود نشان داده است. اما این موضوع امری غیرطبیعی نیست چراکه این کشور در همه عرصه‌ها شکست خورده مثلا سرمایه گذاری‌های این کشور در سوریه در نبرد با بشار اسد به نتیجه نرسیده است. در دو سال و نیم گذشته هم که با یمن مبارزه می‌کند به خاطر قتل عام‌ها چهره ای منفور پیدا کرده است. به هرحال مسبب همه این مسائل عربستان سعودی است. از این سو هم ایران در صحنه‌های بین الملل پیروز بوده است. به این ترتیب نمی‌توان انتظار رفتاری غیر از عصبانیت و پرخاش از عربستان داشت.
دیپلمات باسابقه ادامه می‌دهد: اگر هدف آقای روحانی رسیدن به نقطه ای است که فارغ از بردهای ایران و باخت‌های عربستان به آرامش برسیم باید یک سری واقعیت‌ها را بپذیریم. واقعیت این است که عربستان را نمی‌توان در منطقه نادیده گرفت. به هرحال این کشور در منطقه وزنی دارد و توانست بیانیه بسیار تندی را از استانبول در اجلاس سران کنفرانس اسلامی بگیرد. مثال دیگر نیز سخنان تند ترامپ بعد از گردهمایی 56 کشور در ریاض بود.
قربان اوغلی با بیان اینکه کشورهای همسایه مجبورند در کنار هم زندگی کنند در ادامه می‌گوید: ما باید همان منطق برد - بردی را که در مذاکرات هسته ای به کار گرفتیم در منطقه هم به کار ببریم. ما در برجام عقب نشینی‌هایی داشتیم که هیچ کس آن را انکار نمی‌کند. در مقابل ایران هم طرفهای مذاکره کننده هسته ای از خواست خود عقب نشینی‌هایی داشتند. ما باید در اینجا هم کانالی پیدا کنیم و این پیام را به گوش عربستان برسانیم که ما آمادگی فضای جدید و مثبتی داریم.
این کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه ایران باید برای مذاکره با عربستان پیش قدم شود ادامه می‌دهد: اگر عربستان این موضوع را نپذیرد در جهان مشخص می‌شود که ایران برای بهبود روابط با عربستان گام‌هایی را برداشته اما در مقابل سعودی‌ها رفتاری متعصبانه از خود نشان می‌دهند. باید در نظر داشته باشیم که این ایران است که از حاکم شدن آرامش در منطقه سود می‌برد. خواست ایران این است که بعد از پایان داعش در عراق و سوریه آرامش در منطقه حاکم شود. نقطه شروع این آرامش می‌تواند یمن باشد. یمن برای عربستان حکم حیات و ممات دارد. اکنون آغاز مذاکرات با عربستان می‌تواند به نفع حوثی‌ها هم باشد. عربستان البته ممکن است این مذاکرات را نپذیرد و نیاز به کارهای پشت پرده دارد.
قربان اوغلی با اشاره به روی کار آمدن بن سلمان در عربستان و تغییراتی که در سیستم عربستان انجام داده می‌گوید: بن سلمان جوان جاه طلب و جویای نام است. اما همین جوان اصلاحاتی را انجام می‌دهد که قابل باور نیست. گام‌های او در تحلیل نهایی به نفع کشورهایی است که شرایط موجود در عربستان را برنمی‌تابد و معتقدند این کشور باید از حالت جمود خارج شود. مثلا برنامه 2030 یکی از قدم‌های جاه طلبانه بن سلمان است که هرچند دموکراتیک نیست اما شمایی از اقتصاد آزاد و دموکراسی در آن پیدا می‌شود. به این ترتیب نباید بن سلمان را یکپارچه ضد ایران دید. بن سلمان انگیزه غلبه بر مشکلات داخلی و حل معضلات بیرونی مثل روابط با همسایگان را دارد و اینها یکی از ابزارهای پیشبرد سیاست اوست. به این ترتیب این موضوع دریچه نفوذ خوبی برای مذاکره با عربستان سعودی است.
