نرگس‌آبیار نخستین زن فیلمساز ایرانی در اسكار
اعتماد: نرگس آبیار طلسم حضور زنان ایرانی در جایزه اسكار را شكست و با «نفس» نماینده ایران در این رقابت جهانی شد. با این اتفاق پرونده حضور سینماگران زن ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی كامل‌تر از همیشه شده است؛ پرونده‌ای كه كمی بعد از پیروزی انقلاب باز شد و به واسطه ممارست و تلاش سینماگران زن، سال به سال، پر و بال بیشتری پیدا كرد.
آبیار اما تنها سینماگر زن ایرانی نیست كه به واسطه «سینما» در دنیا مطرح می‌شود. پیش از این دیگرانی هم بودند كه حضور در هیات داوران جشنواره‌های معتبر دنیا را تجربه یا با فیلم‌های‌شان جایگاه سینمای ایران را در جهان تثبیت كردند. تازه‌ترین افتخار نصیب رخشان بنی‌اعتماد شد و او در جمع هیات داوران بخش افق‌های نو جشنواره فیلم ونیز آثاری از سراسر دنیا را داوری كرد. این فیلمساز در كنار جیانی آمیلو، كارگردان ایتالیایی، آبی كینن مان، كارگردان امریكایی، مارك كازینز، كارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرلندی- اسكاتلندی، آندرس دوپارت، فیلمنامه‌نویس و معمار آرژانتینی، فین تروش، سینماگر بلژیكی و ربكا زلوتوفسكی، كارگردان فرانسوی فیلم‌های این بخش جشنواره را مورد قضاوت قرار داد. بنی‌اعتماد اما پیش از این با حضور در جشنواره ونیز به عنوان فیلمساز جایزه بهترین فیلمنامه را برای «قصه‌ها» از آن خود كرد. لیلا حاتمی دیگر سینماگر ایرانی است كه حضورش در میان داوران بخش اصلی شصت و هفتمین جشنواره فیلم كن، سر و صدای زیادی به پا كرد. اتفاقی كه قبل‌تر تنها برای عباس كیارستمی افتاده بود و حضور این بازیگر زن اتفاق بزرگی برای سینمای ایران شد؛ هرچند حواشی ایجاد شده حول این ماجرا، اهمیت آن را تحت‌الشعاع قرار داد، اما این حاشیه‌ها نتوانستند این اتفاق را از تاریخ سینمای ایران پاك كنند. حاتمی علاوه بر كن، طعم داوری در جشنواره‌هایی چون پرتقال طلایی تركیه، رم، كاستندورف، مراكش، دوویل، جشنواره كارلوویواری و... را هم چشیده است.
در این میان نیكی كریمی با قرار گرفتن در میان هیات داوران بیش از ٢٠ جشنواره بین‌المللی تا اینجا ركورد حضور جهانی سینماگران زن را در اختیار دارد. قضاوت در جشنواره‌های باتومی، كلكته، ادینبرو، پونای هند، كن، كارلوویواری و ادینبورگ كارنامه كاری نیكی كریمی را پربار كرده است.
علاوه بر این، فاطمه معتمدآریا هم با حضور در هیات داوران جشنواره‌های مونیخ آلمان و ابوظبی دوبی، جزو زنان سینماگری است كه داوری در عرصه جهانی را تجربه كرده است. مریم مقدم، آنا نعمتی و هنگامه قاضیانی هم به عنوان نماینده بازیگران زن داور جشنواره‌هایی چون وارنا بلغارستان، آوانكا پرتغال و گوتنبرگ بودند.
در این میان بد نیست به تعداد اندك فیلمسازان زن هم اشاره كنیم، رقمی كه با فیلمسازان مرد ایرانی برابری نمی‌كند و معمولا قطره چكانی افزایش پیدا می‌كند. از بنی‌اعتماد، پوران درخشنده، تهمینه میلانی، منیژه حكمت و مرضیه برومند كه بگذریم در سال‌های اخیر كارگردان‌هایی چون تینا پاكروان، آیدا پناهنده، نرگس آبیار و... توانسته‌اند تعریف تازه‌ای از زنانگی در سینما ارایه كنند. از میان تازه‌واردان، پناهنده با درخشش در بخش افق‌های نو جشنواره فیلم كن و آبیار به واسطه ساخت «شیار ١٤٣» بیش از هم‌نسلان خود مورد تقدیر جهانی قرار گرفتند. كارگردان‌هایی چون منیر قیدی و رقیه توكلی هم با فیلم‌های «ویلایی‌ها» و «مادری» در اول راهی هستند كه با همت امثال بنی‌اعتماد، از سه دهه پیش باز‌شده و این روزها هموارتر از گذشته به نظر می‌رسد.
با این تفاسیر انتخاب هیات معرفی فیلم ایرانی به اسكار، فارغ از حضور بین‌المللی «نفس» و ساختار و محتوای آن، انتخاب هوشمندانه‌ای است. این انتخاب نقطه عطفی در سینمای ایران است كه می‌تواند شكل و شمایل تازه‌ای به استقلال و هویت زنان ایرانی در دنیا دهد.
