مقايسه اين عكس‌ها برای من آموزنده و در عين‌حال بسيار دردآور است
محمدرضا قینی
منبع: امتداد
عكس سمت راست، درب اتاق كار مریم میرزاخانی در دانشگاه استانفورد در فردای روز فوت وی است که بسیار ساده فقط دو دسته گل كوچك گذاشته شده است. مریم در آمریكااز دنیا می‌رود. در كشوری كه برای پیشرفت به آنجا رفت، در هاروارد درس خواند و در استانفورد كار كرد. مردمان آن خطه محیط مناسب جهت كار و تحقیق و تدریس و نوآوری را برای او فراهم كردند، ولی روزی كه درگذشت دسته گلی كوچك بر درب اتاق كارش گذاشتند و ریاست دانشگاه استانفورد پیامی در سایت دانشگاه داد. دیگر وزیر آموزش آمریكا كاری نكرد، وزیر بهداشت آمریكا در مراسم تدفین حاضر نشد. ترامپ كه اصلا نفهمید چه اتفاقی افتاده است. تمام دانشمندان و حتی ریاضیدانان آمریكا اعلامیه ندادند كه نماد دانش آمریكایی از دنیا رفت. این از سمتی كه آنچه مریم می‌خواست را در اختیارش نهاده بود.
عكس دوم مراسم ختم وی در ایران است. دسته گل های بزرگ فراوان، حضور مقامات ارشد مملكتی از وزرا و مسئولین مربوط و غیر مربوط. برای مثال من نمی دانم وزیر بهداشت چه ارتباطی با مریم میرزاخانی داشته است؟ آیا رشته و زمینه كارشان ارتباطی با هم داشت؟ این نمایش در كشوری اتفاق افتاده است كه برای پیشرفت بیشتر مریم نتوانسته بود مریم را نگه دارد. فقط در یك موقعیت چیزی نمانده بود كه در سقوط اتوبوس در دره او را به كشتن دهد. ولی امروز رئیس جمهور پیام می‌دهد، وزرا همه شركت می‌كنند، تمام عالمانش از دنیوی و اخروی به یاد می‌افتند كه نماد بزرگ علم ایرانی اسلامی از دنیا رفته است. ناگهان یك شبه وی نماد زن و دانشمندان اسلامی ایرانی می‌شود تا جایی كه از نبود حجاب هم می‌توان گذشت و با پوشاندن موها با گلآن، این مساله را نادیده گرفت .
من نمی‌خواهم بگویم این ریا و تزویر مسئولین ما هست كه شاید هم باشد، من می خواهم بگویم این دو عكس نماد پدیده شومی ست كه در زندگی تك تك ما وجود دارد.
سقراط دو هزار و پانصد سال قبل گفت زندگی زیسته نشده هیچ ارزشی ندارد. عكس درب اتاق مریم میرزا خانی نماد زندگی زیسته شده است . امكانات زندگی و تلاش را به او دادند مرگ راهم به عنوان یك واقعیت در انتهای زندگی پذیرفته اند. ولی این جا گویی زندگی وجود ندارد، حیاتی در قلب جامعه نمی طپد و تنها ناقوس مرگ همه را به حركت در می آورد. جایی كه زندگی نیست مرگ بسیار ترس آور می شود. جایی كه واقعیت وجود ندارد باید با سر و صدا و دسته های گل بزرگ و حضور مسئولین در ختم، توهم واقعیت ایجاد كرد.
در امریكا مریم هویت داشت، یك دانشمند ریاضیات بزرگ بود و دیگران هم هویت دارند. نیازی به قرض گرفتن از هویت هم ندارند. ولی اینجا همه و همه از وزرایی كه در ختم وی شركت می كنند تا حتی من كه الان این متن را می نویسم طالب قرض گرفتن از هویت وی هستیم.
