جمعه ۳۱ فروردين ۱۴۰۳ -
Friday 19 April 2024
|
عصر ایران - در پی حملات تروریستی چند ماه گذشته به شهرها و اماکن مهم و توریستی ترکیه سازمان اطلاعات ترکیه (میت) در مظان اتهام کم کاری یا عدم توانایی برای حفاظت از امنیت کشور و شهروندان قرار گرفته است.
در ماههای گذشته عملیاتهای تروریستی گستردهای از سوی برخی گروههای وابسته به جدایی طلبان کرد و گروه تروریستی داعش در ترکیه صورت گرفته است، عملیاتهایی که تداوم آنها و ناتوانی سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی ترکیه در جلوگیری از بروز آنها ، خلا امنیتی موجود در ترکیه را آشکار میسازد.
این در حالی است که ترکیه به عنوان یکی از ۱۰ کشور نخست گردشگر پذیر جهان، برای تداوم روند جذب گردشگر نیاز به امنیت دارد.
گزارشهای نهادهای مسئول در ترکیه حاکی است ورود گردشگر به این کشور در ۵ ماهه نخست سال جاری میلادی نزدیک به ۲۵ درصد (یک چهارم) در مقایسه با مدت مشابه یک سال پیش کاهش یافته است و در صورت تداوم این وضعیت، هیچ بعید نیست آمار ورود گردشگر خارجی به این کشور بیش از پیش نیز کاهش یابد.
اما رسانههای ترکیه دیروز و پس از عملیات تروریستی در فرودگاه بین المللی آتاترک استانبول خبر دادند نزدیک به ۳ هفته پیش از حادثه تروریستی فرودگاه آتاترک، سازمان اطلاعات ترکیه (میت) گزارشی در اختیار نهادهای دولتی قرار داده که بر اساس آن گزارش پیشبینی شده بود گروه داعش در تدارک عملیات بزرگ تروریستی در ترکیه است.
در این گزارش نام بیست هدف احتمالی تروریستها ذکر شده بود که فرودگاه بین المللی آتاترک نیز یکی از این اهداف بوده است.
با وجودی که هنوز داعش مسئولیت این حمله تروریستی را بر عهده نگرفته است، اما بر اساس آنچه که مقامات مسئول در ترکیه گفتهاند همه قرائن و شواهد حاکی است این اقدام تروریستی به دست عوامل داعش صورت گرفته است.
گروه داعش در یک سال گذشته ۴ عملیات تروریستی خونین و بزرگ را در شهرهای آنکارا و استانبول انجام داده است که به نظر میرسد حمله تروریستی به فرودگاه آتاترک آخرین نمونه آن است.
این حملهها در کنار حملات تروریستی از جانب گروههای شبه نظامی وابسته به جدایی طلبان کرد، امنیت داخلی ترکیه را هدف قرار داده و توانایی سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی ترکیه را در زمینه مقابله با تهدیدات تروریستی زیر سوال برده است.
این در حالی است که ترکیه یکی از اعضای فعال سازمان امنیتی – نظامی ناتو است و علاوه بر آن پیوندهای نزدیکی با آمریکا دارد و به خاظر عضویت در ناتو همکاریهای امنیتی گستردهای با سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و اروپایی دارد.
ترکیه همچنین در سال ۱۹۹۶ یک پیمان همکاری با اسراییل به امضا رسانده است که بخشی از مفاد این پیمان ، همکاریهای اطلاعاتی و امنیتی است.
مقامات آنکارا کمتر از دو سال پس از امضای پیمان همکاری با اسراییل، نتیجه این همکاری اطلاعاتی با اسراییل را در دستگیری عبدالله اوجالان رهبر گروه پ.ک.ک در هتلی در کنیا (فوریه ۱۹۹۸) و انتقال او به ترکیه دیدند. بنا به اقرار مقامات ترکیه دستگیری اوجالان نتیجه همکاری و عملیات اطلاعاتی مشترک با سازمان اطلاعات اسراییل (موساد) بوده است.
با وجود این سابقه همکاری گسترده نهادهای اطلاعاتی ترکیه با نهادهای مشابه شان در کشورهای اروپایی و آمریکا در سال ۲۰۱۴ نیز با تصویب قانونی بر حوزه صلاحیتهای قانونی «میت» افزوده شد. پس از افشای فساد مالی برخی وزرای کابینه اردوغان (۱۷ دسامبر ۲۰۱۳) مجلس ترکیه با تصویب قانونی صلاحیتها و اختیارات سازمان «میت» را برای کنترل و نظارت بر شهروندان و انجام فعالیتهایی چون شنود مکالمات آنها را توسعه داد و سازمان اطلاعات ترکیه از تاریخ تصویب این قانون دیگر محدودیتهای قانونی گذشته خود را در اعمال کنترل بر جامعه ندارد و دست فراخ تری در اعمال رصدها و شنودهای اطلاعاتی دارد.
سازمان اطلاعات ترکیه در سالهای گذشته زیر فشارهای شدیدی بوده است. دو سال پیش ویدئویی از ارسال کامیونهای حامل سلاح از ترکیه به سمت گروه داعش از سوی روزنامه جمهوریت منتشر شد. این کامیونها آن گونه که در گزارش این روزنامه و مستندات داخل فیلم ویدئویی بود، متعلق به سازمان اطلاعات ترکیه بوده است.
این مساله چون بمبی خبری در رسانههای ترکیه و جهان بازتاب یافت و انتشار این فیلم منجر به دستگیری دو خبرنگار روزنامه جمهوریت شد.(سردبیر این روزنامه و خبرنگار این روزنامه در آنکارا) در دو سال گذشته دادگاه این پرونده همچنان با شکایت دولت ترکیه در جریان بوده است.
سارمان اطلاعات ترکیه (میت) در سال ۱۹۶۵ و با تصویب قوانین مرتبط با آن در مجلس ملی ترکیه تاسیس شد. رییس این سازمان را «مستشار» مینامند و به طور مستقیم زیر نظر نخست وزیر فعالیت میکند و رییس این سازمان در حکم معاون نخست وزیر ترکیه است.
در ۶ سال گذشته ریاست سازمان اطلاعات ترکیه - که گفته میشود دارای بیش از ۸ هزار نیرو است - با «هاکان فیدان» ۴۸ ساله بوده است.
«فیدان» مهم ترین و جوانترین رییس دستگاه اطلاعات ترکیه در دوره دولت حزب عدالت و توسعه بوده است که توانسته همچنان اعتماد نفر اول ترکیه (اردوغان) را داشته باشد به نحوی که پس از استعفای او در بهمن ۱۳۹۳ برای شرکت در انتخابات پارلمانی، اردوغان با اعلام مخالفت با تصمیم به استعفای او سبب بازگشت دوبارهاش به ریاست دستگاه اطلاعات ترکیه شد.
این اقدام اردوغان در آن زمانی به نوعی دخالت در وظایف و مسئولیتهای نخست وزیر (داوود اوغلو) بود، چون نخست وزیر پیش از اعلام مخالفت اردوغان، استعفای فیدان را پذیرفته بود و برای «اسماعیل حقی موسی» (معاون فیدان) به عنوان سرپرست جدید دستگاه اطلاعات ترکیه حکم سرپرستی موقت داده بود.
در آن زمان در رسانههای ترکیه این گمانه مطرح شد که مخالفت اردوغان با استعفای فیدان، نتیجه اختلاف نظر او با نخست وزیر بوده است. گفته میشد داوود اوغلو میخواسته با ورود فیدان به پارلمان او را به عنوان وزیر امور خارجه در کابینه جدید منصوب کند، اما اعلام مخالفت اردوغان مانع این کار شده است.
با همه اینها فیدان به واسطه نزدیکی به اردوغان و انجام اصلاحاتی گسترده در ساختار «میت»، یکی از تاثیرگذارترین روسای دستگاه اطلاعات ترکیه در سالهای اخیر بوده است و مخالفت اردوغان با کنار رفتن او از سمت ریاست دستگاه اطلاعاتی ترکیه، این مرد را همچنان در کانون برنامه ریزیهای اطلاعاتی ترکیه در ۶ سال گذشته نشانده است. پیش از ریاست فیدان بر دستگاه اطلاعات ترکیه سابقه نداشته است فردی به جوانی او سکاندار هدایت «میت» باشد.
فیدان که حتی در رسانههای ترکیه اطلاعات مختلف و متناقضی درباره تیره و تبارش منتشر میشود- برخی میگویند او در سال ۱۹۶۸ در آنکارا به دنیا آمده و برخی دیگر نیز او را زاده مناطق کردنشین در شرق ترکیه میدانند – در ماههای گذشته «گلهای» زیادی از گروههای تروریستی از جمله داعش خورده است و در کشف و خنثیسازی عملیاتهای تروریستی که در ماههای گذشته قلب مراکز توریستی و مهم ترکیه را هدف قرار دادهاند، ناکام مانده است.
برخی ناظران معتقدند با وجود تداوم ناامنیها و عملیاتهای تروریستی در ترکیه این تنها اعتماد کامل اردوغان به فیدان است که جایگاه او را دست نخورده باقی گذاشته، در غیر این صورت با وقوع رویدادهای تروریستی این چنینیهاکان فیدان متهم ردیف اول ناکامی در کشف و خنثی سازی توطئههای تروریستی علیه ترکیه است.
برخی نیز در مقابل معتقدند دستگاه اطلاعاتی ترکیه تا آنجایی که توان دارد در مقابله با تهدیدات تروریستی به وظایف خود عمل کرده است، اما این دستگاههای مختلف هستند که در عمل به توصیهها و هشدارهای «میت» کوتاهی میکنند. برای مثال دیروز رسانههای ترکیه از هشدار ۳ هفته پیش «میت» به نهادهای مسئول درباره وقوع حمله تروریستی مهیب در این کشور خبر دادهاند. این میتواند بدان معنا باشد که عدم هماهنگی در بین نهادهای مسئول در ترکیه مانع جلوگیری از تهدیدات تروریستی میشود.
فیدان این روزها باید امنیت را به کشور ترکیه بازگرداند. او روزهای بسیار سختی داشته و به احتمال فراوان با تداوم آشوبها و ناامنیهای کنونی در کشورهای پیرامونی ترکیه (عراق و سوریه) این روزهای سخت برای او به زودی تمام نخواهد شد.
| |||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|