۶۰ درصد اقتصاد از مالیات معاف است
اعتماد
در حالی که شمار بدهکاران دانه درشت بانکی در ایران به بیش از هزار نفر می‌رسد، تنها ۵۰۳ نفر از مودیان مالیاتی بیش از ۵۰ میلیون تومان است.
به گزارش «اعتماد»، در شرایطی که معوقات بانکی به رقم تکان‌دهنده ۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، تعداد کسانی که در کشور مالیات‌هایی بیش از ۵۰ میلیون تومان پرداخت می‌کنند از سوی معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی ۵۰۳ نفر عنوان شده است. بحث مالیات در روزهای اخیر حرف و حدیث‌های فراوانی را ایجاد کرده است.
آنچه برخی منتقدان دولت آن را فشار مالیاتی دولت بر اصناف و مودیان می‌نامند، سبب سوال از وزیر امور اقتصادی و دارایی شد و در نهایت اعطای کارت زرد نمایندگان به وزیر را رقم زد. در حالی که برخی طیب‌نیا را در آستانه استیضاح می‌دانند و بحث بر سر تعداد امضا‌ها و زمان اعلام وصول ادامه دارد، اطلاعاتی در خصوص مودیان مالیاتی منتشر می‌شود که نشان می‌دهد پرداخت‌کنندگان مالیات در ایران اندک هستند.
ایران در حالی با ۷۸ میلیون جمعیت، حدود پنج میلیون مودی مالیاتی دارد که بررسی‌ها نشان می‌دهد از این تعداد شمار فراوانی مالیات‌های خرد به دولت می‌پردازند. در حالی که تنها یک دهم درصد مالیات‌دهندگان بیش از ۵۰ میلیون تومان به دولت پرداخت می‌کنند، مالیات ۹/ ۰ درصد از مودیان بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان محاسبه شده است.
۶۰ درصد اقتصاد از مالیات معاف است
در حالی اقتصاد ایران قصد دارد وابستگی به نفت را کاهش دهد و وارد فاز تازه‌ای از حیات خود شود که بیش از نیمی از اقتصاد همچنان مالیات نمی‌پردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۵/ ۷ درصد است. این در حالی است که این رقم در بسیاری از کشور‌ها بالا‌تر از ایران است. این نرخ در مالزی دو برابر ایران و در قرقیزستان حدود ۱۷ درصد برآورد شده است. این نرخ در نروژ ۲۰ درصد بیشتر از ایران است. بر اساس این گزارش حتی در ارمنستان و قطر نیز این نرخ بالا‌تر از ایران است. نرخ مذکور در ارمنستان ۱۹ درصد و در قطر ۱۷ درصد برآورد شده است.
از سوی دیگر مخارج دولت نسبت به تولید ناخالص داخلی در ایران ۵/ ۲۲ درصد و نسبت مالیات‌ها به مخارج دولت ۳۳ درصد برآورد شده است. برآورد‌ها حکایت از آن دارد که اقتصاد ایران با تولید ناخالص داخلی حدود ۴۰۴ میلیارد تومان، بر اساس برآورد بانک جهانی مالیاتی به اندازه اقتصادی با بزرگی کمتر از ۲۰۰ میلیارد تومان می‌پردازد. همین امر سبب شده است وابستگی دولت به بودجه نفتی افزایش یابد و مشکلات فراوانی از این محل متوجه اقتصاد سیاست‌زده ایران شده است.
دولت‌ها هرچند در ادوار مختلف تلاش کرده‌اند نسبت به کاهش وابستگی اقتصاد به نفت اقدام کنند اما موفق نشده‌اند سهم نفت را در بودجه کاهشی اساسی دهند. تحریم‌های نفتی از یک سو و کاهش قیمت نفت از سوی دیگر چاره‌ای جز کاهش وابستگی به نفت را پیش روی دولت قرار نداده است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد فشار‌ها در این مسیر افزایش قابل توجهی یافته است. بر اساس این گزارش در حالی در ایران تنها ۵۰۳ مودی مالیات بالای ۵۰ میلیون تومان پرداخت می‌کنند که ۱۰۰۰ بدهکار بانکی بیش از نیمی از بدهی معوق بانک‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.
پیش از این پورمختار، رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، تعداد بدهکاران بانکی را هزار نفر اعلام کرده بود. این افراد نیمی از بدهی معوقه شبکه بانکی را در دست خود دارند و از پرداخت اقساط تسهیلات خودداری کرده‌اند. نکته این است که با احتساب ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی معوقه بانکی این افراد بیش از ۴۵ هزار میلیارد تومان بدهی معوقه بانکی را در کارنامه خود دارند. اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری نیز از ارایه پرونده ۵۷۳ بدهکار بانکی به قوه قضاییه خبر داده بود که براساس اعلام وی حجم بدهی معوقه این افراد بخش مهمی از کل مطالبات معوقه شبکه بانکی را تشکیل می‌دهد. هزار بدهکار بزرگ بانکی و به عبارت دیگر ۵۷۳ ابر بدهکار بانکی به این ترتیب از تعداد مالیات‌دهندگان بزرگ ایران بسیار بیشتر هستند.
مقایسه این اعداد و ارقام نشان می‌دهد حتی دانه درشت‌های بدهکار بانکی در پرداخت مالیات خود نیز تعلل کرده‌اند و در حالی که هزاران میلیارد تومان تسهیلات بانکی دریافت کرده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات بی‌اعتنا بوده‌اند. این در حالی است که شرط اولیه پرداخت تسهیلات خرد نیز در بسیاری از کشور‌ها، خوش‌حساب بودن در حوزه مالیاتی است. آمارهای ارایه شده از سوی رییس سازمان امور مالیاتی بر این مهم دلالت دارد.
عدم پرداخت مالیات از سوی نیمی از اقتصاد، تنها به مساله فرار مالیاتی بازنمی‌گردد. بخشی از این پروسه را معافیت‌های مالیاتی و بخشی دیگر را فرار مالیاتی رقم زده‌اند. علی عسکری درباره روند فرار مالیاتی در کشور توضیحاتی ارایه کرده و به مهر گفته است: سازمان امور مالیاتی کشور فرار مالیاتی را به هیچ دستگاه، سازمان و شخصی منتسب نمی‌کند و کسانی که فرار مالیاتی دارند، روزنه‌های احتمالی قانون را پیدا می‌کنند و با شناخت آن‌ها سوءاستفاده کرده و از پرداخت مالیات فرار می‌کنند.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: به عنوان نمونه، واردات کالا به مناطق آزاد، آزاد است و این کار قانونی محسوب می‌شود اما خروج کالا از این مناطق باید از مبادی گمرک و با پرداخت سود بازرگانی و حقوق گمرکی و غیره صوررت گیرد و چنانچه خارج از این مسیر اقدام شود، فرار مالیاتی تلقی می‌شود، زیرا این فرد درآمدی کسب کرده و برای آن، مالیات عملکردی هم ارایه نمی‌کند و بر این اساس، قابل شناسایی نیست.
وی، فرار مالیاتی در بازارچه‌های مرزی را نمونه دیگری ذکر کرد و گفت: هر فردی که در بازارچه‌های مرزی فعالیت می‌کند و دارای کارت پیله‌وری و مرزبانی است، می‌تواند ۸۰ دلار کالا وارد کشور کند اما برخی با این کارت‌ها تا ۸۰۰ هزار دلار هم کالا وارد کرده‌اند و این فرار مالیاتی است.
رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور ادامه داد: ترانزیت کالا نیز نوعی دیگر است. ترانزیت‌هایی به کشورهای عراق، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و غیره صورت می‌گیرد اما کالا در میانه راه در کشور خالی می‌شود ولی کامیون از مرز عبور می‌کند و این فرار مالیاتی است.
عسکری در بخش دیگری از سخنان خود درباره سهم و میزان مالیات پرداختی افراد در کشور بر اساس درآمد‌هایشان گفت: هر جامعه‌ای حق و حقوقی دارد و کسانی که فرصت کار و فعالیت در جامعه را پیدا کرده‌اند و از امکانات کشور استفاده می‌کنند، باید مالیات آن را هم بپردازند، این در حالی است که سازمان امور مالیاتی، مالیات‌ها را براساس درآمدهای افراد شناسایی و وصول می‌کند.
وی افزود: اگر کسی درآمدی کسب نکرده باشد و سازمان امور مالیاتی از وی مالیات اضافه دریافت کرده باشد، اطلاع دهد تا ما رسیدگی کنیم و حقوق آن‌ها را بازگردانیم. برخی می‌گویند که مغازه‌های خود را به خاطر مالیات می‌بندند اما همین افراد در جای دیگری مغازه دارند یا پس از مدت زمان کوتاهی دوباره فعالیت خود را آغاز می‌کنند و تمامی این کار‌ها برای فرار کردن از پرداخت مالیات است.
عسکری با اعلام اینکه ۷۲ درصد مودیان در کشورمان کمتر از ۵۰۰ هزار تومان مالیاتی می‌پردازند، یعنی مالیاتی پرداختی ۴۹۶ هزار و ۴۳۱ مودی بین یک ریال تا ۵۰۰ تومان است، افزود: ۱/ ۳ درصد از افراد مالیات پرداختیشان بین ۳ تا ۵ میلیون تومان، ۲/۲ درصد از افراد مالیات پرداختیشان بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان، کمتر از یک درصد از افراد مالیات پرداختیشان بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان و یک دهم درصد از افراد مالیات پرداختیشان بیش از ۵۰ میلیون تومان است که تعداد آن‌ها به ۵۰۳ نفر می‌رسد.
