یارانه‌ها و مسكن مهر «اقتصاد برانداز» بودند
اعتماد: این نخستین بار نیست كه وزیر راه و شهرسازی به سیاست‌های دولت سابق انتقاد می‌كند. وی دو طرح مسكن مهر و هدفمندی یارانه‌ها را اقتصاد‌برانداز توصیف كرد و بحران خانوار ایرانی برای تامین مسكن را مورد اشاره قرار داد. گفته‌های آخوندی نشان می‌دهد قیمت مسكن در فاصله سال‌های 1385 تا سال 1393 بیش از 5/7 برابر شده است. میزان افزایش قیمت مسكن در تهران نیز هر چند كمتر از شهرهای منتخب مورد اشاره آخوندی است اما متوسط قیمت مسكن در تهران از 83 میلیون تومان در سال 1383 به 413 میلیون تومان در سال گذشته رسیده است. رشد قابل توجه قیمت مسكن در حالی رخ داده است كه قرار بود با اجرای طرح مسكن مهر، بخش عمده‌ای از تقاضای مسكن پاسخ گیرد و بحران مسكن حل شود.
باید اعلام بحران می‌شد
عباس آخوندی كه در نخستین نشست علمی نقشه راه تامین مالی مسكن در دانشگاه علامه طباطبایی سخن می‌گفت، در توضیح دلایل به كارگیری عبارت «اقتصاد برانداز» برای طرح یارانه‌ها و مسكن مهر گفت: به آمارهای بانك مركزی در این خصوص استناد می‌كنم، بررسی‌ها نشان می‌دهد پرداخت یارانه‌ها از همان سال اول با كسری منابع روبه‌رو شد و امسال كل بودجه كشور را فلج كرده است به‌طوری‌كه قدرت اهرمی بودجه در سال جاری به‌شدت تضعیف شده است اما اگر همان سال اول در دولت یازدهم بحران مالی اعلام می‌شد، می‌توانستیم جامعه را آماده تغییرات بنیادین جهت خروج از وضع مخرب آن زمان كنیم. آخوندی گفت: سال 92 رییس‌جمهور وضعیت اقتصادی ایران را ركود اقتصادی شدید همراه با تورم بالا اعلام كرد. به هر روی واقعیت این است كه آنچه دولت یازدهم از دولت دهم تحویل گرفت اگر در كشور دیگری اتفاق می‌افتاد حتما وضعیت بحرانی اعلام می‌شد چون بر اساس همه شاخص‌ها در وضعیت بحرانی بودیم. به عنوان مثال حجم معوقه‌های بانكی بالای ۱۲ درصد و قدرت وام‌دهی بانك‌ها كمتر از ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی بود. وی ادامه داد: از سویی نیز بودجه قدرت اهرمی خود را از دست داده كه این شاخص‌ها نشان‌دهنده بحران اقتصادی است. در دوره بحران اقتصادی امریكا دولت وضع فوق‌العاده اعلام و جامعه را برای بازنگری كلی اقتصاد آماده كرد ولی سیاست ایران این است كه به نحوی از كنار مسائل بگذرد و همه مسائل را آرام نشان دهد تا اضطراب ایجاد نشود. آخوندی هشدار داد اگر مردم شناخت كامل از وضع فوق‌العاده اقتصادی آن زمان كشور نداشته باشند احتمال تكرار سیاست‌گذاری‌های غلط در آینده وجود دارد. آخوندی نقش ضد چرخه‌های تجاری بانك‌های توسعه‌ای را یادآور شد و افزود: بانك‌های تجاری انگیزه‌‌ای به اجرای این نقش ندارند و بدیهی است كه باید بانك‌های توسعه‌ای در بخش ضد چرخه‌های تجاری وارد شوند. وی با بیان اینكه بانك‌های توسعه‌ای علاوه بر خدمات مذكور خدمات مالی، مدیریتی و مشاوره‌ای نیز ارایه می‌دهند به خدمات مشاوره‌ای بانك‌های مسكن و كشاورزی به عنوان دو نهاد توسعه‌ای ایران در گذشته اشاره كرد و گفت: نبود این سیستم مشاوره‌ای به انجام طرح مسكن مهر می‌انجامد كه دولت خودش از بانك مركزی پول بر‌می‌دارد و خانه می‌سازد و نتایج زیانبار آن را همگان دیدیم.
دولتی با 200 هزار میلیارد تومان بدهی
آخوندی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بدهی ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت و شركت‌های دولتی به بانك‌ها خاطرنشان كرد: اگر دولتی ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی داشته باشد باید بازار بدهی ایجاد كند تا این بدهی‌ها داد و ستد شود اما اعلام بازار بدهی ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی تصمیم بزرگی است كه دولت باید برای مقدمات اجرای آن فكری بیندیشد. وی با اشاره به پینگ پنگ بانك مركزی و قوه قضاییه در شش تا هفت سال اخیر بر سر معوقات بانكی كه هر كدام مسوولیت را به گردن دیگری می‌اندازند، اظهار كرد: چنین وضعی در كره جنوبی و امریكا نیز پیش آمده بود اما ساختار مستقلی از وزارت دارایی و بانك مركزی طراحی كردند تا ساختار بانك‌ها را بازسازی كنند، در ایران هم می‌توان این كار را كرد ولی لازمه آن اعلام وضع فوق‌العاده است.
سهم ناچیز وام در تامین مسكن
او در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از اینكه در 35 سال گذشته استراتژی مشخصی برای پایه‌گذاری نظام پایدار مالی در ایران وجود نداشته است، گفت: سهم وام در تامین مالی مسكن كه فشار زیادی به اقتصاد خانوارهای متوسط و خصوصا كم درآمد وارد كرده است، گفت: خانوارهای كم‌درآمد و متوسط برای خانه‌دار شدن امكان برنامه‌ریزی از طریق نظام تامین مالی ندارند. همچنین نسبت تسهیلات رهنی به تولید ناخالص داخلی در اتحادیه اروپا ۵۲ درصد و در ایران ۴ درصد است.
بانك مسكن توسعه‌ای می‌شود
وی با تاكید بر نقش مهم بانك‌های توسعه‌ای در جهان گفت: ۹۰ درصد بانك‌های توسعه‌ای دنیا به سمت تسهیلات بلندمدت حركت كرده‌اند، این همان چیزی است كه ما در ایران به آن نیاز داریم. بانك‌های دولتی در بخش مسكن به لحاظ محل تامین منابع به سه بخش تجهیز منابع خود با استفاده از سپرده‌پذیری، تجهیز منابع از محل انتشار اوراق و تجهیز منابع از محل تامین مالی عمومی نظیر پس‌انداز اجباری، مالیات بر دستمزد، منابع بانك مركزی و كمك‌های دولتی تقسیم می‌شوند و ما نیز می‌توانیم این بانك را با این اهداف دوباره احیا كنیم. آخوندی با اعلام موافقت رییس كل بانك مركزی مبنی بر تغییر بانك مسكن از تجاری به توسعه‌ای كه فرایند آن آغاز شده است گفت: باید برای اجرایی شدن این تغییر، سیاست‌های مالی را نیز تغییر دهیم كه شامل تدوین سیاست‌های مالی و اعتباری ناظر بر بانك توسعه‌ای است.
تسهیلات مسكن باز هم افزایش می‌یابد
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینكه میزان تسهیلات بانكی باید نسبت به قیمت خرید مسكن افزایش یابد، گفت: طی ۱۸ روز گذشته و از زمان افزایش سقف وام مسكن ۷۸ میلیارد تومان جذب پس‌انداز توسط بانك مسكن صورت گرفته است، بنابراین این افزایش سقف آغاز افزایش تسهیلات مسكن بوده است. عباس آخوندی در خصوص برنامه دولت برای افزایش سقف تسهیلات توضیح داد و گفت: در حال حاضر قدرت وام‌دهی بانك‌ها به‌شدت پایین است، اساسا اگر در حال حاضر بخواهیم پیشنهاد افزایش سقف وام مسكن را بدهیم، بانك‌ها توان پرداخت و توان پاسخگویی را ندارند، بنابراین به تدریج اگر شرایط اقتصادی كشور بهتر شود ما حتما پیشنهاد افزایش سقف وام مسكن را خواهیم داد.
