اوباما - نتانیاهو و «روابط کاری»

عصر ایران - چند ماهی نیست که از آشکار شدن تنش بی سابقه در روابط آمریکا و اسراییل می گذرد ، اما در همین مدت تغییرات در روابط واشنگتن – تل آویو به حدی سریع و بی سابقه اتفاق افتاده است که رییس جمهور آمریکا روز گذشته در نشست خبری خود با همتای افغانی اش در کاخ سفید، آشکارا با به کاربردن واژه ” روابط کاری” نشان داد ، او سردترین رابطه را با عالی ترین مقام اجرایی اسراییل در دهه های گذشته تاریخ روابط آمریکا و اسراییل دارد.

اوباما با وجودی که در نشست خبری روز گذشته درکاخ سفید اعلام کرد که همکاری های نظامی و اطلاعاتی آمریکا و اسراییل به روال سابق ادامه خواهد یافت و هیچ خللی در آن ایجاد نخواهد شد، اما با سخنان خود نشان داد او هیچ اشتراک نظری در موضوعاتی چون مساله هسته ای ایران و مساله مذاکرات معلق مانده صلح بین فلسطینی ها و اسراییل و تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی ندارد.

اوباما گفت با نتانیاهو مشکل شخصی ندارد بلکه اختلاف نظر جدی دارد ، چون به گفته رییس جمهور آمریکا ، نخست وزیر راست گرای اسراییل دورنمای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی را محو ساخته است و مذاکرات جاری بین ایران و گروه 1+5 را بر نمی تابد.

از دیگر سو اوباما در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره نظرش درباره جاسوسی اسراییل از روند مذاکرات هسته ای ایران، بدون اظهار نظر در این رابطه نشان داد از این مساله ناخرسند است؛ عدم اظهار نظر در شرایطی که ساعاتی پیش از نشست خبری اوباما، مقامات اسراییل  جاسوسی از مذاکرات هسته ای را تکذیب کرده بودند، در زبان و عرف دیپلماتیک معنای خود را دارد . اوباما تنها در پاسخ به پرسش خبرنگاری که در این رابطه سوال کرده بود گفت: انتظار نداشته باشید در این رابطه در اتاقی که پر از خبرنگار است ، اظهار نظر کنم.

از نظر بسیاری از ناظران سردی بی سابقه در روابط دولت آمریکا و رژیم اسراییل در سال های گذشته می تواند در چند دلیل مشخص باشد:

۱- نخست آنکه اوباما و نتانیاهو به دو طیف سیاسی متفاوت تعلق دارند. اوباما به لحاظ دیدگاه سیاسی در شاخه لیبرال (در واقع چپ های آمریکایی) حزب دموکرات آمربکا قرار می گیرد در حالی که نتانیاهو رهبر یک حزب راست گرای افراطی است. یعنی اوباما و نتانیاهو به لحاظ سیاسی در منتهی الیه دو طیف سیاسی متضاد قرار می گیرند.

۲- مساله صلح با فلسطین: از نظر اوباما یکی از راه های  تحقق ثبات و صلح در منطقه تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی است در حالی که نتانیاهو بارها - و در مورد اخیر چند روز مانده به روز انتخابات سراسری در اسراییل – به صراحت اعلام کرد مادامی که در مقام نخست وزیری است جلوی چنین کاری را خواهد گرفت. بنابراین از نظر رییس جمهور آمریکا نخست وزیر دست راستی اسراییل نه تنها در جهت حل و فصل مساله صلح بین فلسطینی ها و اسراییل حرکت نمی کند بلکه برعکس با پیگیری سیاست مشت آهنین عملا راه را برای جنگ ها و برخوردهای نظامی احتمالی با فلسطینی ها باز می گذارد و این مساله از نظر رییس جمهور آمریکا امری پذیرفته شده نیست.

۳- اما مهم ترین فراز از اختلاف نظر بین اوباما و نتانیاهو بر سر مساله هسته ای ایران است. اوباما مشوق ایده گفت و گو و یافتن یک راهکار دیپلماتیک برای مساله هسته ای ایران است، در حالی که نتانیاهو هر گونه توافق بینابین برای مساله هسته ای ایران را یک “توافق بد” می داند.

از همین روست که رژیم اسراییل در ماه های گذشته بیشترین تلاش ها را صورت داده تا جلوی انجام یک توافق “برد – برد” در موضوع هسته ای ایران را بگیرد و در این راستا  کارهای خلاف عرق دیپلماتیک انجام داده است. از جمله: ارایه اطلاعات بعضا محرمانه و حتی نادرست و تحریک آمیز  به نمایندگان  جمهوریخواه و دموکرات کنگره  درباره مذاکرات، جاسوسی از مذاکرات هسته ای و سفر بدون دعوت کاخ سفید و سخنرانی در کنگره آمریکا .

این اقدامات تخریبگرایانه و خارج از عرف نتانیاهو به حدی بوده است که حتی برخی نماینده ها و سناتورهای دموکرات آمریکایی از ارتباطات پنهانی لابی های اسراییل با نمایندگان کنگره اظهار ناراحتی کرده اند.

دولت اوباما و کاخ سفید می گوید در یک سال گذشته قریب به ۱۰۰ مورد درباره مذاکرات هسته ای با ایران به صورت خصوصی یا جمعی با نمایندگان کنگره جلسه داشته و به آنها درباره روند مذاکرات توضیحات و گزارش هایی ارایه داده است، به رغم این اطلاع رسانی کاخ سفید اما ظاهرا برخی لابی های اسراییل به قصد تحریک و شوراندن اعضای جمهوریخواه و دموکرات کنگره علیه دولت اوباما، به آنها اطلاعات محرمانه مذاکرات را منتقل می کرده اند و بعضا اطلاعاتی که آنها به نمایندگان داده اند اطلاعات ناقص و یا حتی دستکاری شده بوده است.

با ملاحظه مجموع این شرایط وقتی اوباما روز گذشته از واژه “روابط کاری عادی” در توضیف نوع رابطه اش با نتانیاهو استفاده کرد ، حیرت کمتر ناظری برانگیخته شد. روابط کاری به این معنا است که اوباما هیچ علاقه ای به دیدار و رایزنی با نتانیاهو مگر بر حسب ضرورت ندارد و در دو سال آینده روابط دوجانبه  واشنگتن – تل آویو در پایین ترین سطح خود خواهد ماند.