کمیته نظارت بر انتخابات کشور قرقیزستان در واکنش به اعتراضات گسترده نیروهای اپوزیسیون، روز سه‌شنبه ششم اکتبر (۱۵ مهر) نتایج اعلام شده انتخابات پارلمانی روز یکشنبه این کشور را باطل اعلام کرد. به این ترتیب، یکی از خواست‌های اصلی اپوزیسیون عملی شد.
اعلام نتایج انتخابات پارلمانی قرقیزستان به موج گسترده‌ای از اعتراضات در بیشکک، پایتخت این جمهوری و شمار دیگری از شهرهای این کشور دامن زده بود. گفته می‌شود که در جریان ناآرامی‌ها ده‌ها نفر و از جمله نیروهای انتظامی و کادر درمانی نیز مجروح شده‌اند.
خبرگزاری فرانسه روز سه‌شنبه ششم اکتبر با انتشار گزارشی از بیشکک از انتقال یک صد مجروح به بیمارستان‌های این کشور خبر داد. گفته می‌شود که یکی از مجروحان در اثر شدت جراحات وارده جان باخته است.
نتایج به سود دو حزب بزرگ قرقیزستان اعلام شده بود که عملا وابسته به دولت این کشور هستند. نیروهای اپوزیسیون انتخابات را غیرقانونی خوانده و اعلام کرده بودند که این احزاب آرا را خریده‌اند.
رویارویی پلیس با معترضان در روز دوشنبه نیز باعث بازگشت آرامش به کشور نشد. شامگاه دوشنبه پنجم اکتبر و بامداد سه‌شنبه، معترضان به شماری از ساختمان‌های دولتی حمله کردند. ساختمان پارلمان این کشور و حتی مقر دولت برای مدتی به تصرف معترضان در آمد.
افزون بر آن، بخشی از معترضان به سوی کمیته امنیت ملی قرقیزستان حرکت کرده و از مسئولان آن کمیته خواستار آزادی الماس‌بیگ آتامبایف، رئیس جمهوری پیشین این کشور شدند.
خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند که کمیته امنیت ملی پس از گفت‌وگو با معترضان آتامبایف را از زندان آزاد کرده است. آتامبایف اوایل سال جاری به اتهام فساد به ۱۱ سال زندان محکوم شده بود. گفته می‌شود که افزون بر او، دو نخست‌وزیر سابق قرقیزستان نیز از زندان آزاد شده‌اند.
اپوزیسیون قرقیزستان خواستار برکناری جینبکف است
در این بین، دفتر سورنبای جینبکف، رئیس جمهور کنونی قرقیزستان با انتشار بیانیه‌ای مدعی شده است که کنترل بر زمام امور همچنان در دست دولت است.
رئیس جمهوری قرقیزستان روز دوشنبه مدعی شده بود که “گروه‌هایی” برآنند تا قدرت سیاسی را به گونه‌ای غیرقانونی تصاحب کنند.
جینبکف همچنین وعده داده بود که به خواست معترضان درباره رسیدگی به نتایج انتخابات پارلمانی توجه خواهد کرد. او از رهبران اپوزیسیون خواسته بود نیروهای خود را از خیابان‌ها فرا بخوانند و مصلحت کشور را فدای منافع گروهی خود نکنند.
اکنون، کمیته نظارت بر انتخابات، از باطل بودن نتایج انتخابات خبر داده است. افزون بر آن، بخشی از اپوزیسیون قرقیزستان خواستار برکناری جینبکف و تجدید انتخابات شده است. گروه‌های از اپوزیسیون همچنین خواستار توافق بر سر یک قانون اساسی جدید در این کشور شده‌اند.
نیروهای اپوزیسیون برای کنترل امور، یک “کمیته هماهنگی” تشکیل داده‌اند. برگزاری “انتخابات مردمی” و تشکیل “دولت مردمی” از جمله وظایف این کمیته اعلام شده است.
در این میان، سفارت روسیه در بیشکک روز سه‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای خواستار یافتن یک راه‌حل قانونی برای بحران سیاسی جاری شد. این بیانیه ضمن اشاره به اهمیت دفاع از جان شهروندان، بر حفظ ثبات داخلی این کشور تاکید کرده است.
به‌رغم اطلاعیه کمیته نظارت بر انتخابات درباره باطل بودن نتایج انتخابات پارلمانی روز یکشنبه، اعتراضات در بیشکک و برخی دیگر از نقاط قرقیزستان همچنان ادامه دارد.
تظاهرات روز دوشنبه در بیشکک، پایتخت قرقیزستان
اعتراضات به نتایج انتخابات پارلمانی در قرقیزستان از دیروز دوشنبه ۱۴ مهر (۵ اکتبر) آغاز شد. نمایندگان احزاب مخالف در بیشکک، پایتخت این کشور خواستار لغو نتایج انتخابات شدند.
این اعتراض‌ها از سوی چهار حزب مخالف و هواداران آنها صورت گرفت. این چهار حزب در انتخابات پارلمانی نتوانستند حد نصاب ۷ درصد آرا را به دست آورده و وارد پارلمان شوند. طبق قوانین انتخاباتی قرقیزستان حدنصاب برای ورود به پارلمان این کشور هفت درصد است. نمایندگان برخی از احزاب مخالف نتوانستند از سد ورود به پارلمان عبور کنند و دست به اعتراض زدند.
نمایندگان این احزاب گفتند نتایج رای‌گیری را به رسمیت نمی‌شناسند. در انتخابات پارلمانی قرقیزستان از ۱۶ حزب سیاسی فقط چهار حزب موفق شدند از حد نصاب قانونی هفت درصدی عبور کنند.
کمیسیون انتخابات اعلام کرده است که احزاب نزدیک به سورونبای جینبکوف، رئیس جمهور پیروز شده است. سازمان امنیت و همکاری اروپا که بر انتخابات پارلمانی قرقیزستان نظارت داشته از احتمال خرید آرا ابراز نگرانی کرده است.
بر اساس اطلاعات اولیه کمیسیون انتخابات، احزاب مخالف “بیر بول” و “آتا مکن” ، از جمله احزابی هستند که شانس ورود مجدد به پارلمان را از دست دادند. حدود پنچ هزار نفر به درخواست این احزاب برای اعتراض به نتایج انتخابات تظاهرات کردند.
در بیشکک معترضان خواستار استعفای رئیس جمهور شدند. رایس‌کلدی مومبکو نامزد حزب آتامکن، می‌گوید: «رئیس جمهور قول انتخابات صادقانه را داده بود اما او به قول خود عمل نکرد.»
او از کمیسیون مرکزی انتخابات خواست تا “ظرف ۲۴ ساعت آینده” انتخابات را ملغی کند.
معترضین در حوالی میدان مرکزی پایتخت تجمع کردند، در همان میدانی که در گذشته صحنه همایش‌های سیاسی بوده که منجر به سرنگونی دو رئیس جمهور مستبد قرقیزستان در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰ شده است.
این تجمع اعتراض‌آمیز توسط احزاب سیاسی آتا مکن، بیربول، زامانداش و رسپوبلیکا سازماندهی شده بود و در میدان مرکزی “آلا توو” واقع در بیشکک برگزار شد.
یک سیاستمدار مخالف روز دوشنبه ۱۴ مهر پیشنهاد کرد ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر دولت را مسالمت‌آمیز سرنگون کنند.
کمیسیون انتخابات اعلام کرد که بیریمدیک حزب برادر کوچک‌تر اصیل‌بیک جینبکوف و حزب مکنیم قرقیزستان هر کدام حدود ۲۵ درصد آرا را به دست آوردند. حزب مکنیم قرقیزستان با خانواده ماترائیموف که از نزدیکان رئیس جمهور است ارتباط تنگاتنگی دارد.
به گفته سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) انتخابات عمومی به خوبی سازمان یافته بود و نامزدها می‌توانستند مبارزات انتخاباتی عادلانه‌ای داشته باشند اما جای نگرانی در مورد خرید رای وجود دارد.
قرقیزستان شش میلیون نفر جمعیت دارد و اکثریت مردم آن مسلمان هستند. این کشور دموکراتیک‌ترین کشور در آسیای میانه قلمداد می‌شود اما در عین حال از نظر سیاسی ناپایدار بوده است.
منبع: دویچه وله